Beşinci Hastalık Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Beşinci Hastalık Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Beşinci hastalık, parvovirüs B19 enfeksiyonundan sonra ortaya çıkan geçici, parlak kırmızı bir deri döküntüsüdür. Çoğunlukla çocukları etkiler ancak yetişkinleri de etkileyebilir. Beşinci hastalık genellikle birkaç gün sonra kendiliğinden geçer.

Beşinci Hastalık Nedir?

Beşinci hastalık (eritema infeksiyozum), çocuğun yanaklarında parlak kırmızı bir döküntü olarak ortaya çıkan bir çocukluk hastalığıdır. Bu döküntü nedeniyle "tokatlanmış yanak sendromu" olarak da adlandırılır. Parvovirüs B19 adı verilen bir virüs beşinci hastalığa neden olur. Bu virüs yaygındır ve çok bulaşıcıdır. Enfekte kişiler öksürme veya hapşırma yoluyla virüsü yayabilir.

Çoğu durumda beşinci hastalık ciddi bir tıbbi durum değildir. Genellikle çok az tedavi ile veya hiç tedavi edilmeden geçer.

Neden Beşinci Hastalık Deniyor?

Beşinci hastalık, altı hastalıktan oluşan bir listede çocukları etkilediği bilinen beşinci viral deri döküntüsü olduğu için bu adı almıştır.

Liste aşağıdaki gibidir:

• Kızamık.
• Kızıl.
• Kızamıkçık (Alman kızamığı).
• Dukes hastalığı.
• Eritema enfeksiyozum (beşinci hastalık).
• Roseola.

Beşinci Hastalık Ne Kadar Yaygındır?

Beşinci hastalık çocuklarda en sık görülen altı viral döküntüden biridir. Tipik olarak 5 ila 15 yaş arasındaki çocukları, özellikle bahar ve yaz aylarında etkiler.

Yetişkinler Beşinci Hastalığa Yakalanabilir mi?

Beşinci hastalık yetişkinleri etkileyebilir ancak bu nadirdir. Virüse bir kez maruz kalındığında, vücudun bağışıklık sistemi virüsle savaşmak için savunma oluşturur. Bu, çocukken beşinci hastalık geçirildiyse bir yetişkin olarak büyük olasılıkla bu hastalığa karşı bir bağışıklık kazanılacağı anlamına gelir. Çoğu yetişkin çocukken beşinci hastalığı geçirmiştir.

Beşinci Hastalığın Belirtileri Nelerdir?

Parvovirüs B19 enfeksiyonu genellikle hafif seyreden grip benzeri semptomlarla başlar. Bu süre zarfında virüs en bulaşıcı halini alır. Bu belirtiler şunları içerir:

• Yorgunluk.
• Baş ağrısı.
• Halsizlik.
• Düşük dereceli ateş (37° ila 38,5° C).
• Burun akıntısı.
• Boğaz ağrısı.

Parvovirüs B19 enfeksiyonu geçiren çocukların yaklaşık %20'sinde bu belirtiler görülmez. Yine de virüsü başkalarına bulaştırabilirler.

Çocuğun yüzünde kabarık, parlak kırmızı döküntülerin (beşinci hastalık) ortaya çıkması grip benzeri semptomların başlamasından birkaç gün sonra olabilir. Döküntü kaşıntılı olabilir. Döküntü ortaya çıktıktan sonra çocuklarda genellikle grip benzeri semptomlar görülmez.

Bazı durumlarda yanak döküntüsünden sonra gelişen ikinci bir döküntü görülebilir. Bu genellikle "dantel" şeklinde görünür ve çocuğun aşağıdaki bölgelerinde ortaya çıkabilir:

• Kollar.
• Bacaklar.
• Gövde (göğüs ve sırt).
• Kalçalar.

Beşinci hastalığa sahip olan çocukların yaklaşık %10'unda eklem ağrısı ve şişlik de görülür.

Yetişkinlerde Beşinci Hastalık Belirtileri Nelerdir?

Parvovirüs B19 ile enfekte olan yetişkinlerde genellikle döküntü olmaksızın grip benzeri semptomlar görülür. Bu semptomların yanı sıra yetişkinlerin yaklaşık %80'inde bilek, el ve dizlerde eklem ağrısı da görülür.

Beşinci Hastalığa Ne Sebep Olur?

Parvovirüs B19 olarak da adlandırılan insan parvovirüsü beşinci hastalığa neden olur. Bu, köpekleri ve kedileri etkileyen parvovirüsten farklıdır. Beşinci hastalık tipik olarak çocuk parvovirüs B19 ile enfekte olduktan 4 ila 14 gün sonra ortaya çıkar.

Beşinci Hastalık Bulaşıcı mıdır?

Parvovirüs B19 çok bulaşıcıdır. Esas olarak ağız ve burundaki solunum damlacıkları yoluyla yayılır. Enfekte bir kişi çocuğun yakınında konuşur, öksürür veya hapşırırsa, çocuğa virüs bulaşabilir.

Parvovirüs B19 hamile bir kişiden fetüse kana maruz kalma yoluyla da yayılabilir ancak bu nadirdir.

Bununla birlikte, beşinci hastalık yani parvovirüs B19'un neden olduğu kırmızı döküntü, bulaşıcı değildir. Parvovirüs B19 ile enfekte olan bir kişi kırmızı döküntüyü aldıktan sonra artık bulaşıcı değildir (parvovirüs B19'u diğer insanlara yayamazlar).

Beşinci Hastalığın Komplikasyonları Nelerdir?

Sağlıklı çocuklarda ve yetişkinlerde beşinci hastalık çok nadiren komplikasyonlara neden olur. Ancak bu durum, kan bozukluğu olan veya bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde sorunlara yol açabilir. Bunun nedeni, virüsün vücudun kırmızı kan hücreleri yapma şeklini etkileyebilmesidir. Hastalık, çocuğun kırmızı kan hücresi sayısının kan nakline ihtiyaç duyacak kadar düşmesine neden olabilir.

Aşağıdaki durumlara sahip çocuklar (ve yetişkinler) komplikasyon riski altındadır:

• Lösemi gibi kanserler.
• HIV.
• Orak hücreli anemi ve talasemi gibi belirli anemi türleri.
• Nakledilmiş bir organa sahip olanlar.

Çocukta bu durumlardan herhangi biri varsa, beşinci hastalık döküntüsü ortaya çıkar çıkmaz veya genellikle döküntüden önce gelen grip benzeri semptomlar yaşanmaya başlandığında bir sağlık uzmanıyla iletişime geçilmelidir.

Yetişkinlerde Beşinci Hastalık Komplikasyonları Nelerdir?

Parvovirüs B19 enfeksiyonu geçiren yetişkinlerin yaklaşık %10'unda birden fazla eklemde kronik (uzun süreli) parvovirüsle ilişkili artrit veya poliartrit gelişir. Kadınlar erkeklere göre bu komplikasyonlar açısından daha fazla risk altındadır.

Beşinci Hastalık ve Hamilelik İlişkisi

Kişi hamileyse ve beşinci hastalık (parvovirüs B19 enfeksiyonu) geliştirirse, hastalık fetüse yayılabilir ve aşağıdakiler dahil bazı komplikasyonlara neden olabilir:

• Düşük.
• Ölü doğum (intrauterin fetal ölüm).
• Hidrops fetalis (fetüsün doku ve organlarında büyük miktarda sıvı birikmesi).

Ancak bu komplikasyonlar nadirdir. Çoğu yetişkin ve hamile insan zaten parvovirüs B19 ile enfekte olmuştur, bu nedenle korunurlar. Hamileyken parvovirüs B19 enfeksiyonu geçirildiğinde fetal kayıp riski yaklaşık %2'dir. İkinci üç aylık dönemdeki hamileler parvovirüs B19'dan kaynaklanan komplikasyonlar açısından en yüksek risk altındadır ancak komplikasyonlar hamileliğin her döneminde ortaya çıkabilir.

Kişi hamileyse ve beşinci hastalığı olan birine maruz kaldıysa mutlaka doktoruyla iletişime geçmelidir.

Beşinci Hastalık Nasıl Teşhis Edilir?

Doktorlar beşinci hastalığı genellikle çocuğun semptomlarına dayanarak teşhis eder.

"Tokatlanmış yanak" döküntüsü bu durumun güçlü bir işaretidir. Grip benzeri semptomlar eşlik ettiğinde doktor, genellikle başka herhangi bir test yapmadan muayenehanesinde beşinci hastalığı teşhis edebilir. Çok nadir durumlarda, çocuğun doktoru beşinci hastalığı doğrulamak için kan testleri isteyebilir.

Beşinci Hastalığın Tedavisi Nedir?

Beşinci hastalık belirtileri genellikle çok az tedavi ile veya hiç tedavi olmadan birkaç hafta içinde geçer. Çocuğun doktoru, baş ağrısı ve eklem ağrısını tedavi edebilecek reçetesiz satılan ağrı kesiciler önerebilir. Bu ilaçlar şunları içerir:

• Asetaminofen.
• İbuprofen veya naproksen gibi nonsteroid antienflamatuar ilaçlar.

Dozaj talimatlarının dikkatle takip edilmesi gerekmektedir. Çocuğun bağışıklık sistemi zayıflamışsa ve beşinci hastalık geliştirirse, hastanede tedavi görmesi gerekebilir.

Beşinci Hastalık Önlenebilir mi?

Beşinci hastalığı önlemek için bir aşı yoktur. Virüs burun ve ağız damlacıkları yoluyla kolayca yayıldığından, hastalığı önlemenin en iyi yolu iyi hijyendir. Ailenin enfeksiyon riski şu şekilde azaltılabilir:

• Elleri sık sık ve iyice yıkayarak.
• Dirseğin içine hapşırarak veya öksürerek.
• Enfekte bir kişiyle yakın temastan kaçınarak.

Beşinci Hastalık Ne Kadar Sürer?

Beşinci hastalık döküntüsü geliştikten sonra 5 ila 10 gün içinde kaybolmalıdır. Çocukta ikinci bir döküntü gelişirse bunun da 7 ila 10 gün içinde geçmesi gerekir. Ancak bazı durumlarda döküntü birkaç hafta boyunca gelip gidebilir.

Beşinci Hastalığa Yakalanan Çocuklar Okula Ne Zaman Dönebilir?

Hastalığa sahip çocuklar grip benzeri belirtiler gösterirken bulaşıcıdırlar ve evde kalmalıdırlar. Beşinci hastalık döküntüsü ortaya çıktığında çocuk artık bulaşıcı değildir, bu nedenle kendini iyi hissediyorsa okula veya kreşe dönebilir.

Ne Zaman Doktoru Ziyaret Etmek Gerekir?

Kişi kendisinde veya çocuğunda beşinci hastalık olduğunu düşünüyorsa veya virüse maruz kaldıysa, özellikle de kendisinde veya çocuğunda aşağıdaki durumlar varsa bir doktora başvurmalıdır:

• Şiddetli eklem ağrısı.
• Kaşıntılı döküntü.
• Hamilelik.
• Zayıflamış bir bağışıklık sistemi.
• Bir kan hastalığı.

Doktora Hangi Sorular Sorulmalıdır?

Çocukta beşinci hastalık varsa, ebeveynleri çocuğun doktoruna aşağıdaki soruları sormak isteyebilir:

• Ne kadar süre bulaşıcı olacak?
• Çocuğum okuldan ne kadar süre evde kalmalı?
• Ne kadar süre işe gitmeyip evde kalmalıyım?
• Diğer aile üyelerinin hastalığa yakalanmamasını sağlamak için ne gibi adımlar atabilirim?
• Kendimi veya çocuğumu daha rahat ettirmek için ne yapabilirim?
• Kaşıntılı döküntü veya eklem ağrısı gibi semptomları hafifletmek için ne yapabilirim?
• Çocuğumun okulunu (veya kendi işimi) enfeksiyon hakkında bilgilendirmeli miyim?
• Döküntü ne kadar sürecek? Tekrar ortaya çıkabilir mi?
• Hangi komplikasyon belirtilerine dikkat etmeliyim?

Beşinci hastalık kendine özgü kırmızı döküntüsüyle korkutucu görünse de genellikle çok az tedaviyle geçen geçici bir durumdur. Ancak beşinci hastalığın kolayca yayılabileceğini bilmek önemlidir. Ailenin bir üyesinde bu hastalığın belirtilerinden herhangi biri varsa doktor ile iletişime geçilmelidir. Virüsün yayılmasını önlemek için hastalığa yakalanan aile üyesini bir süre başkalarından uzak tutmak gerekebilir.