Brown-Sequard Sendromu Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Brown-Sequard Sendromu Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Brown-Séquard sendromu, omurilikteki hasarın vücudun bir tarafında güçsüzlüğe veya felce, diğer tarafında ise his kaybına neden olduğu durumlarda ortaya çıkan nadir ve tedavi edilebilir bir durumdur.

Brown-Séquard Sendromu Nedir?

Brown-Séquard sendromu, omurilikteki hasarın vücudun bir tarafında kas güçsüzlüğüne veya felce ve diğer tarafında his kaybına neden olmasıyla ortaya çıkan nadir bir nörolojik durumdur. Hasar, omuriliğin sadece bir tarafında belirli bir bölgede meydana gelir.

Omurilik, omurganın ortasından geçerek beyin sapından bele kadar uzanan silindirik bir yapıdır. Beyinden vücudun geri kalanına ve tam tersi yönde mesajlar taşıyan sinir demetleri ve hücreleri içeren hassas bir bölgedir. Omurilik sinir sisteminin ana parçalarından biridir.

Brown-Séquard sendromu eksik bir omurilik yaralanması olarak kabul edilir, yani omurilikte yaralanmanın meydana geldiği yerin altında duyusal işlev, motor işlev veya her ikisinin bir kombinasyonu kısmen korunur. Tam bir omurilik yaralanması, yaralanma seviyesinin altındaki tüm duyusal ve istemli motor fonksiyonların kaybıyla sonuçlanır.

Brown-Sequard sendromunun birkaç olası nedeni vardır ancak en yaygın nedeni travmadır (genel olarak ateşli silah veya bıçak yarası gibi delici travma). Omuriliğin iltihaplanması veya sıkışması da bazen Brown-Sequard sendromuna neden olabilir.

Brown-Séquard sendromu adını ilk kez 1849 yılında bu sendromu tanımlayan bilim insanı Charles-Édouard Brown-Séquard'dan almıştır.

Santral Kord Sendromu ile Brown-Séquard Sendromu Arasındaki Fark Nedir?

Santral kord sendromu ve Brown-Séquard sendromunun her ikisi de tamamlanmamış omurilik yaralanmalarıdır ancak farklı durumlardır.

Santral kord sendromu, omuriliğin merkezinde, genellikle boyunda meydana gelen tamamlanmamış travmatik bir yaralanmadır. Bu yaralanma, kollarda bacaklardan daha kötü olan güçsüzlüğe neden olur.

Brown-Séquard sendromu ise omurganın herhangi bir yerindeki eksik omurilik yaralanmasından kaynaklanır ve vücudun bir tarafında güçsüzlük veya felce ve yaralanmanın olduğu yerin altındaki diğer tarafta his kaybına neden olur.

Brown-Séquard Sendromu Kimleri Etkiler?

Brown-Séquard sendromu nadir görülen bir durum olmasına rağmen herkesi etkileyebilir. Kadınları ve erkekleri eşit sayıda etkiler.

Brown-Séquard Sendromu Ne Kadar Yaygındır?

Brown-Séquard sendromu nadir görülen bir durumdur. Amerika Birleşik Devletleri'nde her yıl yaklaşık 12.000 yeni travmatik omurilik yaralanması vakası meydana gelmektedir ve Brown-Séquard sendromunun bu vakaların %2 ila %4'ünden kaynaklandığı tahmin edilmektedir.

Brown-Séquard Sendromunun Belirtileri Nelerdir?

Brown-Séquard sendromunun belirtileri genellikle omuriliğin sadece bir tarafında, omurga boyunca herhangi bir yerde belirli bir bölgede hasara neden olan omurilik yaralanması yaşandıktan sonra ortaya çıkar.

Brown-Séquard sendromunun ilk belirtileri genellikle şunlardır:

• Yaralanma seviyesinin altındaki omurilik hasarı ile vücudun aynı tarafında istemli motor fonksiyon (kas hareketi) kaybı. Bu, güçsüzlük veya felç olarak ortaya çıkabilir.
• Yaralanma seviyesinin altında vücudun diğer tarafında ağrı ve sıcaklık hissi kaybı.

Örneğin, sırtının orta kısmında omuriliğinin sağ tarafını etkileyen bir yaralanma nedeniyle Brown-Séquard sendromu olan bir kişi, sırtının ortasından aşağıya doğru vücudunun sağ tarafında kas hareketi kaybı yaşar ve bu da sağ kalçasını, bacağını ve ayağını etkiler. Sırtlarının ortasından aşağıya doğru vücutlarının sol tarafında ağrı ve sıcaklık hissi kaybı yaşarlar (ancak kas kontrolleri devam eder). Baş, boyun, omuzlar ve kollar omurilik hasarından etkilenmez ve normalde olduğu gibi işlev görür.

Brown-Séquard sendromu ayrıca aşağıdaki semptomlara da neden olabilir:

• Mesane ve bağırsak kontrolünün kaybı (idrar ve dışkı kaçırma).
• Etkilenen bölgede zayıflık ve kas atrofisi.

Brown-Séquard sendromu semptomları hafiften şiddetliye kadar değişebilir. Genellikle Brown-Séquard sendromunun uygun tedavisi ile iyileşirler.

Brown-Séquard Sendromu Ağrılı mıdır?

Brown-Séquard sendromunun nedeni ateşli silah yaralanması veya araç çarpması gibi travmatik bir olaysa, bu olay ağrıya neden olacaktır. Ancak sendromun kendisi (omurilik yaralanması) ağrıya neden olmayabilir.

Brown-Séquard sendromuna sahip bazı kişiler omurilik yaralanmasına bağlı olarak ağrılı yanma, karıncalanma veya sızı hissi gibi anormal hisler (disestezi) yaşayabilir.

Brown-Séquard Sendromunun En Yaygın Nedeni Nedir?

Brown-Séquard sendromunun en yaygın nedenleri, aşağıdakiler de dahil olmak üzere omuriliği etkileyen travmatik yaralanmalardır:

• Ateşli silah yaralanmaları.
• Bıçak yaraları.
• Motorlu araç kazaları.
• Künt travma.
• Düşme gibi bir kazadan kaynaklanan omurga kırıkları.

Bu travmatik yaralanmalardan herhangi biri yaşanırsa, mümkün olan en kısa sürede en yakın hastaneye gitmek ve acil tıbbi bakım almak önemlidir.

Travmatik olmayan durumlardan kaynaklanan daha az yaygın başka Brown-Séquard sendromu nedenleri de vardır:

• Servikal (boyun) spondiloz.
• Dekompresyon hastalığı.
• Fıtıklaşmış disk.
• Memenjit.
• Multipl skleroz (MS).
• Radyasyona maruz kalma.
• Spinal iskemi (bir kan damarının tıkanması).
• Spinal tümörler.
• Transvers miyelit.
• Tüberküloz.

Brown-Séquard Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?

Doktor kişide Brown-Séquard sendromu olabileceğinden şüphelenirse şunları yapacaktır:

• Kapsamlı bir fiziki muayene yapacaktır.
• Ayrıntılı motor ve duyusal değerlendirmeden oluşan bir nörolojik muayene gerçekleştirir.
• Tıbbi, nörolojik ve travma geçmişi hakkında ayrıntılı sorular soracaktır.
• Doktor daha sonra tanıyı doğrulamak veya semptomların diğer olası nedenlerini dışlamak için MR taraması gibi belirli testler isteyecektir.

Brown-Séquard Sendromunu Teşhis Etmek İçin Hangi Testler Yapılır?

Doktor kişide Brown-Séquard sendromu olabileceğinden şüphelenirse, muhtemelen aşağıdaki testleri isteyecektir:

• Manyetik rezonans görüntüleme (MR): Bu, büyük bir mıknatıs, radyo dalgaları ve bir bilgisayar kullanarak vücuttaki organların ve yapıların çok net görüntülerini üreten ağrısız bir testtir. MR, Brown-Séquard sendromu için en yararlı görüntüleme testidir çünkü omurgadaki yapısal hasarı tanımlamaya yardım edebilir ve hastalığın travmatik olmayan nedenlerini değerlendirmede yararlı olabilir.
• Omurganın miyelogramı ve bilgisayarlı tomografisi (BT): MR taramasından geçilemiyorsa, doktor muhtemelen hemen bir miyelogram ve ardından omurganın BT taramasını isteyecektir. Bu testler omuriliğin bir tarafındaki sinir dokusu hasarını ortaya çıkarabilir. Miyelogram; omurilik, sinirler ve sinir kökleri aracılığıyla omurgadaki omurlar ve diskler arasındaki ilişkiyi inceleyen bir görüntüleme prosedürüdür. BT taraması, vücudun içindeki yapıların ayrıntılı görüntülerini üretmek için X ışınları ve bilgisayarlar kullanır.
• Kan testleri: Brown-Séquard sendromunun nedeni belirsizse, doktor duruma neden olabilecek bir enfeksiyonu kontrol etmek için bazı kan testleri isteyebilir.
• Lomber ponksiyon (spinal tap): Doktor Brown-Séquard sendromunun multipl skleroz, transvers miyelit veya tüberkülozdan kaynaklandığından şüpheleniyorsa, analiz için beyin omurilik sıvısı (BOS) örneği almak üzere lomber ponksiyon yapabilir. BOS, omurgayı ve beyni çevreleyen berrak sıvıdır.

Brown-Séquard Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?

Brown-Séquard sendromunun tedavisi omurilik hasarının altında yatan nedene bağlıdır.

Genel olarak, Brown-Séquard sendromu için tedavi hedefleri şunları içerir:

• Motor ve duyusal fonksiyonları korumak veya iyileştirmek.
• İkincil yaralanmaları önlemek.
• Komplikasyonları en aza indirmek.

Delici bir yaralanma sonucu Brown-Séquard sendromu olan kişilerin kanama ve doğrudan doku hasarı için tedavi edilmesi gerekecektir. Benzer şekilde Brown-Séquard sendromuna neden olan travmadan kaynaklanan başka yaralanmaları olan Brown-Séquard sendromlu kişilerin bu yaralanmalar için ek tedaviye ihtiyacı olacaktır.

Brown-Séquard sendromu için başlangıç tedavisi ve rehabilitasyon olmak üzere iki genel tedavi aşaması vardır.

Brown-Séquard Sendromunun Başlangıç Tedavisi

Brown-Séquard sendromunun başlangıç tedavisi için genel tedaviler şunları içerebilir:

• Ameliyat: Brown-Séquard sendromunun travmatik olmayan nedenleri genellikle omuriliğin mekanik olarak sıkışmasını veya fıtıklaşmasını içerir ve sıkışmayı hafifletmek için cerrahi tedavi gerektirir.
• Kan pıhtılaşmasını önlemek için ilaç tedavisi: Derin ven trombozu ve pulmoner emboli de dahil olmak üzere venöz tromboemboli oranı, ağır travma geçiren kişiler arasında en yüksek olan omurilik yaralanmalı kişilerdir. Doktor muhtemelen kan pıhtılarını önlemeye çalışmak için kişiye heparin veya warfarin gibi antikoagülan olarak bilinen ilaçlar verecektir.
• Basınç yaralanmalarını (yatak yaraları) önlemek için cilt bakımı: Basınç yaralanmalarını önlemeye çalışmak için sağlık görevlisi en az iki saatte bir vücudu döndürmeye ve yeniden konumlandırmaya yardımcı olacaktır. Cildi temiz ve kuru tutacak ve kuru cildi nemlendiricilerle tedavi edeceklerdir.
• Gastrostomi tüpü (G-tüpü) yerleştirilmesi: Doktor paralitik ileusun neden olduğu abdominal distansiyon riskini azaltmak için karna bir G-tüpü yerleştirebilir. Gastrostomi tüpü (G-tüpü) karna yerleştirilen ve beslenmeyi doğrudan mideye getiren bir tüptür. Paralitik ileus, yiyecekleri bağırsaklarda hareket ettiren kas kasılmaları geçici olarak felç olduğunda ortaya çıkar ve bu durum omurilik yaralanmalarında yaygın olarak görülür.
• Solunum desteği: Omurilik yaralanması solunumla ilgili sorunlara neden oluyorsa, nefes almaya yardımcı olan bir makine olan ventilatör kullanmak gerekebilir.
• Nörojenik mesane yönetimi: Brown-Séquard sendromu da dahil olmak üzere omurilik hasarı olan kişiler mesanelerinin kontrolünü kaybedebilirler. Böyle bir durumda idrar sondası ve diğer ürolojik tedaviler gerekebilir.
• Otonomik disrefleksi tedavisi: Omurilik hasarı olan kişilerde kan basıncında belirgin dalgalanmalar ve kan basıncı ve kalp ilaçlarıyla dikkatli bir şekilde yönetilmesi gerekebilecek diğer semptomlar olabilir.
• Sıcaklık düzenleyici battaniyeler: Brown-Séquard sendromu olan kişiler genellikle vücut sıcaklıklarını düzenleyemezler. Sağlık ekibi bu konuda yardımcı olmak için sıcaklık düzenleyici battaniyeler sağlayabilir.

Brown-Séquard Sendromu İçin Rehabilitasyon

Brown-Séquard sendromu için ilk bakımdan sonra, motor fonksiyonu iyileştirmek ve/veya yeniden kazanmak için fiziki ve mesleki terapi şeklinde rehabilitasyona mümkün olan en kısa sürede başlanmalıdır.

Fizik tedavi hedefleri şunları içerir:

• Nörolojik olarak sağlam kaslarda gücü korumak.
• Eklemlerdeki hareket açıklığını korumak.
• Doğru pozisyonlama ve ağırlık kaydırma ile cilt bozulmasının önlenmesi.
• Hareketliliğin iyileştirilmesi.

Fizik tedavi; ağrıyı hafifletmek, işlev görmeye ve hareket etmeye yardımcı olmak için terapiler ve egzersizler içerir. Fizyoterapist hareket kabiliyetini geliştirmek için kişiyle birlikte çalışacaktır. Günlük aktivitelere devam etmeye yardımcı olacak ateller, el atelleri, uzuv destekleri veya tekerlekli sandalye gibi cihazlar sağlanabilir.

Mesleki terapi, fiziksel veya nörolojik bir sorundan sonra insanların hayatlarının her alanında bağımsızlıklarını yeniden kazanmalarına yardımcı olan terapileri ve egzersizleri içerir. Brown-Séquard sendromunun için ergoterapi sırasında, hijyen ve bakım, yemek yeme ve kıyafet giyme gibi günlük işler için uyarlanabilir ekipman kullanarak veya kullanmadan yeni teknikler öğrenilir.

Brown-Séquard Sendromu Önlenebilir mi?

Brown-Séquard sendromunu önlemenin tek yolu, omuriliğin yaralanmasını önlemeye çalışmak için sürüş ve trafik güvenliği gibi standart güvenlik uygulamalarını yapmaktır.

Brown-Séquard Sendromunun Seyri Nasıldır?

Brown-Séquard sendromunun seyri, omurilik hasarının nedeni ve omuriliğin ne kadar hasar gördüğü de dahil olmak üzere çeşitli faktörlere bağlıdır.

Ancak genel olarak Brown-Séquard sendromunun seyri genellikle iyidir. Bu sendroma sahip kişilerin yürüme de dahil olmak üzere bazı işlevlerini geri kazanma şansı oldukça yüksektir. Ancak iyileşme yavaş bir süreçtir. Sendromun başlangıcından sonraki üç ila altı ay boyunca yavaşlar ve devam eden nörolojik iyileşme iki yıla kadar sürebilir.

Brown-Séquard Sendromunun Olası Komplikasyonları Nelerdir?

Tedavi edilmeyen Brown-Séquard sendromu aşağıdaki komplikasyonlara neden olabilir:

• Karın şişkinliği.
• Depresyon.
• Düşük kan basıncı (hipotansiyon).
• Pulmoner emboli (akciğerde kan pıhtısı).
• Enfeksiyonlar (en yaygın olarak akciğerlerde ve idrar yollarında).
• Kalıcı felç.

Brown-Séquard Sendromu İçin Ne Zaman Doktoru Ziyaret Etmek Gerekir?

Vücudun bir tarafında ani kas güçsüzlüğü veya felç ve/veya his kaybı yaşanırsa, mümkün olan en kısa sürede en yakın acil servise gidilmelidir.

Kişiye Brown-Séquard sendromu teşhisi konduysa, omurilik hasarının düzgün bir şekilde iyileştiğinden emin olmak için sağlık ekibini düzenli olarak görmek gerekecektir. Mümkün olan en iyi ve en hızlı iyileşmeyi sağlamak için tüm fiziksel ve mesleki terapi randevularına gidilmelidir.

Brown-Séquard sendromunu deneyimlemek korkutucu olabilir. İyi haber şudur ki bu rahatsızlığa sahip birçok kişi birkaç aylık iyileşme sürecinin ardından motor ve duyusal işlevlerini yeniden kazanmakta ya da iyileştirmektedir.