İyi Huylu (Benign) Paroksismal Pozisyonel Vertigo Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

İyi Huylu (Benign) Paroksismal Pozisyonel Vertigo Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. İyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo bir iç kulak rahatsızlığıdır. Bu rahatsızlığa sahip olan kişi başını her hareket ettirdiğinde ani bir dönme hissi yaşar. İyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo ciddi bir sorunun işareti değildir. Altı hafta içinde kendiliğinden geçmezse basit bir ofis içi prosedür semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir.

İyi Huylu Paroksismal Pozisyonel Vertigo Nedir?

İyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo yaygın bir iç kulak rahatsızlığıdır. İyi huylu paroksismal pozisyonel vertigoda baş pozisyonundaki değişiklikler (başı geriye doğru eğmek veya yatakta doğrulmak gibi) ani vertigoya (baş dönmesi, odanın döndüğü hissi) yol açar.

İyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo ciddi bir sorunun işareti değildir ve genellikle ilk ataktan sonraki birkaç gün içinde kendiliğinden kaybolur (bazı kişilerde birkaç hafta sürebilir). Bununla birlikte semptomları çok korkutucu olabilir ve özellikle 65 yaşın üzerindeki yetişkinlerde tehlikeli durumlara yol açabilir. İyi huylu paroksismal pozisyonel vertigonun yarattığı dengesizlik, kırıkların önde gelen nedenlerinden biri olan düşmelere neden olabilir.

İyi Huylu Paroksismal Pozisyonel Vertigo Kimleri Etkiler?

İyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo her yaştan insanı etkileyebilir ancak en yaygın olarak 50 yaşın üzerindeki yetişkinlerde görülür. Bu yaş aralığındaki tüm insanların yaklaşık yarısı yaşamları boyunca en az bir iyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo atağı geçirir.

Bu hastalık çocukları da etkileyebilir ancak bu nadirdir.

İyi Huylu Paroksismal Pozisyonel Vertigo Ne Kadar Yaygındır?

Benign paroksismal pozisyonel vertigo en yaygın iç kulak rahatsızlığıdır. Aslında baş dönmesi nedeniyle değerlendirilen kişilerin yaklaşık %20'sine iyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo teşhisi konmaktadır.

İyi Huylu Paroksismal Pozisyonel Vertigo Kalıcı mıdır?

İyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo genellikle kendiliğinden geçer ancak başarılı bir şekilde tedavi edilene kadar geri gelebilir. Bazı durumlarda başka bir atak meydana gelmeden önce aylar hatta yıllar geçebilir.

İyi Huylu Paroksismal Pozisyonel Vertigo Belirtileri Nelerdir?

Baş dönmesi, iyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo ana semptomudur. Bu baş dönmesi hissi hafiften şiddetliye kadar değişebilir ve saniyeler ya da 1 dakikaya kadar sürebilir. Baş dönmesine aşağıdakiler başta olmak üzere diğer iyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo semptomları eşlik edebilir:

• Sersemlik hissi.
• Bayılma hissi.
• Denge problemleri.
• Mide bulantısı ve kusma.
• Bulanık görme.
• Nistagmus (hızlı, istemsiz göz hareketleri).

İyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo genellikle aynı anda yalnızca bir kulağı etkilese de potansiyel olarak her iki kulağı da etkileyebilir.

İyi Huylu Paroksismal Pozisyonel Vertigoyu Ne Tetikler?

İyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo neredeyse her zaman başın pozisyonundaki bir değişiklikle tetiklenir. Bazı insanlar yatakta uzanırken veya otururken semptomları fark edebilir. Diğerleri ise başlarını arkaya veya yana eğdiklerinde semptomları fark edebilirler. Bu semptomlar genellikle iç kulak yapılarının normal aşınma ve yıpranmasına bağlı olarak yaşla birlikte kötüleşir.

Bazı durumlarda iyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo başka bir iç kulak rahatsızlığının belirtisi olabilir. Bunlar örneğin aşağıdakiler gibidir:

• Labirentit.
• Vestibüler nörit.
• Akustik nöroma.

Ayrıca iyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo migrene eşlik edebilir veya düşme, kaza veya spor yaralanması gibi travmatik bir olaydan sonra gelişebilir.

Baş Pozisyonundaki Değişiklikler Neden İyi Huylu Paroksismal Pozisyonel Vertigoya Neden Olur?

İyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo, kalsiyum karbonat partikülleri (otokoni) yarım daire kanallarına (dengeyi kontrol eden iç kulak yapıları) hareket edip sıkıştığında gelişir. Normalde otokoni, yarım daire kanallarının yanındaki vestibüler bir organ olan utrikülün bir parçasıdır.

Utriküldeki otokoni yaralanma, enfeksiyon veya yaş nedeniyle gevşeyebilir. Başın pozisyonu değiştikçe, otokoni yuvarlanır ve yarım daire kanallarındaki küçük tüy benzeri yapıları (silia) iter. Bu silialar denge ile ilgili bilgilerin beyne iletilmesine yardımcı olur. Vertigo, silialar yuvarlanan otokoni tarafından uyarıldığında gelişir.

İyi Huylu Paroksismal Pozisyonel Vertigo Nasıl Teşhis Edilir?

Doktor bir muayenehane ziyareti sırasında iyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo tanısı koyabilir. Doktor kişiye fiziki muayene yapacak, semptomlar ve tıbbi geçmiş hakkında sorular soracaktır.

İyi Huylu Paroksismal Pozisyonel Vertigoyu Tedavi Etmenin En Hızlı Yolu Nedir?

En etkili benign paroksismal pozisyonel vertigo tedavileri fizik tedavi egzersizlerini içerir. Bu egzersizlerin amacı, kalsiyum karbonat partiküllerini yarım daire kanallarından dışarı ve utriküle geri taşımaktır. Burada parçacıklar daha kolay emilir ve rahatsız edici semptomlara neden olmaz.

Semptomları hafifletmek için araç tutması ilaçları da alınabilir ancak bu ilaçlar uzun süreli kullanılmamalıdır.

İyi Huylu Paroksismal Pozisyonel Vertigo Egzersizleri: Nasıl Çalışırlar?

Bazen kanalit yeniden konumlandırma prosedürleri olarak da adlandırılan iyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo egzersizlerinin tamamlanması genellikle yaklaşık 15 dakika sürer. Parçacıkların yeniden konumlandırılması, başın ve vücudun konumunu değiştiren bir dizi fiziksel hareketi içerir. Bu hareketler otokoniyi yarım daire kanallarından dışarı ve utriküldeki uygun yerlerine geri kaydırır.

Tek bir parçacık yeniden konumlandırma prosedürü iyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo vakalarının yaklaşık %80 ila %90'ının tedavisinde etkilidir. Semptomlar devam ederse ek egzersizler de gerekebilir.

Doktor bu manevrayı bir muayenehane ziyareti sırasında gerçekleştirebilir. Ayrıca iyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo semptomlarını hafifletmek için bu egzersizlerin evde nasıl yapılacağını da gösterebilir.

İşte denenebilecek bazı adım adım talimatlar:

• Adım: Bir yatak veya masada oturarak başlayın. Başınızı etkilenen kulağa doğru 45 derece çevirin.
• Adım: Başınız yatağın veya masanın kenarından hafifçe sarkacak şekilde geriye doğru uzanırken başınızı etkilenen kulağa doğru çevirmeye devam ederek hızla geriye doğru uzanın. Yaklaşık bir dakika veya semptomlarınız geçene kadar bekleyin.
• Adım: Başınızı kaldırmadan, “iyi” kulağınız masaya veya yatağa paralel ancak hafifçe kenarında olacak şekilde başınızı hızla ters yöne çevirin. Yaklaşık bir dakika veya semptomlarınız geçene kadar bekleyin.
• Adım: Yan tarafınıza dönün. Burnunuz şimdi yere bakacak şekilde başınızı 3. adımla aynı yönde 90 derece daha çevirmeye devam edin. Yaklaşık bir dakika bekleyin.
• Adım: Çenenizi omzunuza doğru sıkıştırarak vücudunuzun baktığı yöne doğru oturun. Doktor tarafından verilen partikül sonrası yeniden konumlandırma talimatlarını izleyin.

İyi Huylu Paroksismal Pozisyonel Vertigo Kendiliğinden Geçebilir mi?

Birçok vakada iyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo eninde sonunda kendiliğinden geçer ancak sonrasında geri gelebilir. Eğer geri gelirse doktor kişiye semptomlarını nasıl yöneteceğini söyleyebilir.

İyi Huylu Paroksismal Pozisyonel Vertigo Riski Nasıl Azaltılabilir?

İyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo önlenemez ancak parçacık yeniden konumlandırma egzersizleri ile yönetilebilir. Travmaya bağlı iyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo riskini azaltmak için bisiklete binerken, temas sporları yaparken veya diğer benzer aktivitelere katılırken kask takılmalıdır.

İyi Huylu Paroksismal Pozisyonel Vertigosu Olanları Neler Bekler?

İyi haber şudur ki iyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo ciddi bir sağlık sorununa işaret etmez. Yine de belirtilerle başa çıkmak korkutucu ve sinir bozucu olabilir. Doktor, iyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo egzersizlerinin evde nasıl yapılacağını öğretebilir, böylece ilk sorun belirtisinde semptomları yönetmek mümkün olur.

İyi Huylu Paroksismal Pozisyonel Vertigo Ne Kadar Sürer?

Çoğu durumda bir iyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo epizodu 1 ila 2 dakika sürer. Belirtiler hafif olabilir ya da kusmaya neden olacak kadar şiddetli olabilir. Ayakta durmaya veya yürümeye çalışıldığında denge kaybedilebilir.

Ne Zaman Doktoru Ziyaret Etmek Gerekir?

İyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo atağı geçirenler bir doktordan randevu almalıdır. Doktor, belirtileri azaltmak için fizik tedavi egzersizleri gösterebilir.

Şiddetli baş ağrısı, göğüs ağrısı veya düzensiz kalp atışı ile birlikte baş dönmesi olanlar hemen 112 Acil Çağrı Merkezi ile iletişime geçmelidir.

İyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo hayatı tehdit edici değildir ancak yaşam kalitesi üzerinde önemli bir olumsuz etkiye sahip olabilir. Ani baş dönmesi, vertigo, denge sorunları veya iyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo ile ilgili diğer semptomlar yaşayanlar bir doktorla iletişime geçmelidir. Çoğu durumda fizik tedavi egzersizleri ve evde uygulanabilecek tedaviler semptomları uzak tutmayı sağlayabilir.

İyi Huylu Paroksismal Pozisyonel Vertigo Terimleri Sözlüğü

• Yarım daire kanalları: Bu yapılar, yukarı, aşağı ve yatay olmak üzere üç boyutta konumlandırılmış kanalları ile bir jiroskop gibi hareket eder. Kanallar birlikte beyne başın dönüşü/konumu hakkında sinyaller gönderir (örneğin eğilme veya dönme hareketi sırasında).
• Kupula: Yarım daire kanallarındaki sıvı akışını algılar. Sıvı akışı vücuda hareket hissi verir.
• Utrikül: İç kulakta bulunan ve dengeyi kontrol etmeye yardımcı olan bir organ. Utrikül, otokoni ile kaplı işitme tüyleri içerir. Otokoni yerçekimiyle birlikte sallanarak beyne başın ve vücudun pozisyonu (dik, eğik, vb.) hakkında sinyaller gönderir.
• Otokoni: Utrikülden (çözülebildikleri yer) yerinden çıkan ve semisirküler kanallara (çözülemedikleri yer) hareket eden küçük kalsiyum kristal parçacıkları.
• Koklea: İç kulağın sesi sinire çeviren “salyangoz kabuğu” duyu organı