Mukus (Balgam) Nedir? Balgam Rengi Ne Anlama Gelir? Balgamdan Nasıl Kurtulunur?

Mukus (Balgam) Nedir? Balgam Rengi Ne Anlama Gelir? Balgamdan Nasıl Kurtulunur? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Mukus ya da balgam, bağışıklık sisteminin bir parçası olan berrak, kaygan, jel benzeri bir maddedir. Mukoza zarlarını kaplar ve mikropları ve zararlı parçacıkları yakalayıp yok etmeye veya temizlemeye yardımcı olur. Kişinin bir enfeksiyonu olduğunda mukus, kalın ve yapışkan hale gelir ve beyaz, sarı veya yeşil renkte olabilir. Mukus, sümük veya balgam olarak da adlandırılır.

Mukus (Balgam) Nedir?

Mukus (balgam); solunum, sindirim, idrar ve üreme yollarını kaplayan kaygan bir sıvıdır. Zararlı mikropları (patojenleri) dışarıda tutmak için bir kalkan görevi görürken aynı zamanda oksijen ve besinler gibi vücudun ihtiyaç duyduğu şeyleri içeri alır. Ayrıca vücuttaki organları ve yapıları yağlar ve nemlendirir.

Mukusu sümük ya da balgam olarak da bilinir ve burundan çok fazla sümük geldiğinde veya boğazı tıkadığında olduğu gibi muhtemelen sadece ondan kurtulmaya çalışılırken akla gelir. Ancak mukus, bağışıklık sisteminin önemli bir parçasıdır ve kişiyi güvende tutmak için sürekli olarak kendini tehlikeye atar.

Mukus Ne İşe Yarar?

Mukusun aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok önemli görevi vardır:

• Mikropların ve zararlı parçacıkların vücudun dokularına girmesini engellemek.
• Bağışıklık hücreleri tarafından yok edilmek üzere mikropları devre dışı bırakmak ve işaretlemek için antikorları barındırmak.
• Kişiye zarar verebilecek şeyleri hapsetmek ve vücuttan dışarı taşımak.
• Vücudun dış dünyaya açılan kısımları olan mukoza zarlarını (mukoza) nemlendirmek.
• Mukoza zarlarını yağlamak. Bu, vücudun farklı bölümlerinin farklı işlevleri yerine getirmesine yardımcı olur. Örneğin, yiyeceklerin sindirim sisteminde hareket etmesine yardımcı olur ve üreme yolunda (servikal mukus) döllenme için spermin yumurtaya ulaşması için bir yol sağlar.

Mukus Nereden Gelir?

Goblet hücreleri (süslü bir kadeh şeklinde olan özelleşmiş epitel hücreleri) ve mukozadaki diğer hücreler mukusun ana bileşeni olan müsini oluşturur. Mukus şunları kaplar:

• Duyu organları (gözler, kulaklar, ağız ve burun).
• Solunum sistemi.
• Sindirim sistemi.
• Üriner sistem.
• Kadın üreme sistemi.
• Erkek üreme sistemi.

Mukusun İçinde Ne Vardır?

Mukusu oluşturan “bileşenler” ona kıvamını verir ve kişiyi mikroplardan korumaya yardımcı olur. Bunlar şunları içerir:

• Su.
• Elektrolitler.
• Enzimler.
• Antikorlar (immünoglobulinler).
• Beyaz kan hücreleri.
• Mukusa jel kıvamını veren bir protein türü olan müsin.

Mukus Neye Benzer?

Mukus genellikle berrak, ince ve kaygandır. Kişide solunum yolu veya sinüs enfeksiyonu varsa, burundan veya boğazdan çıkan mukus kalın, yapışkan ve kremsi beyaz olabilir. Mukustaki ölü hücreler, mikroplar, tütün dumanı ve diğer maddeler mukusun rengini değiştirebilir. Mukus renkleri şu şekilde olabilir:

• Beyaz, krem rengi veya açık sarı. Mukus yoğunlaştığında ve beyaz veya kremsi göründüğünde, bu genellikle soğuk algınlığı veya başka bir viral enfeksiyonla savaşıldığı anlamına gelir. Renk ve kalınlık enfeksiyonla savaşan bağışıklık hücrelerinden kaynaklanır.
• Parlak sarı veya yeşil. Bu da genellikle enfeksiyon belirtisidir. Diğer semptomların ve ne kadar süredir devam ettiklerine bağlı olarak, sinüzit veya sinüslerde bakteriyel bir enfeksiyon olduğu anlamına gelebilir.
• Kırmızı veya pembe. Kan, mukusu pembe renkte yapabilir veya kırmızıya boyayabilir. Burun kurumuş ya da tahriş olmuşsa mukusta kan olabilir. Burundaki küçük kan damarları patlayabilir ve kan sızdırabilir.
• Kahverengi. Hava kirliliği veya sigara kahverengi mukusa neden olabilir. Ayrıca enfeksiyon belirtisi de olabilir.
• Siyah. Bu, solunan bir şey olabilir ancak ciddi bir mantar enfeksiyonunun da işareti olabilir.

Mukus rengi tek başına belirli bir enfeksiyon türüne sahip olunup olunmadığını göstermez. Kişinin koyu renkli mukusu varsa veya balgamı onu endişelendiren başka bir renge sahipse, özellikle de yüz ağrısı veya baş ağrısı gibi başka semptomlar da görülüyorsa bir doktora başvurmak gerekir.

Hangi Renk Mukus Sağlıklıdır?

Hasta olunmadığında mukus genellikle berraktır. Kremsi, sarı veya yeşil görünen kalın mukus bir enfeksiyon olduğu anlamına gelebilir. Kişinin alerjisi varsa büyük miktarda berrak mukus içeren burun akıntısı yaşayacaktır.

Hangi Durumlar Mukusu Etkiler?

Enflamasyona neden olan veya bağışıklık sistemini harekete geçiren herhangi bir şey vücudun farklı bölgelerindeki mukus miktarını, rengini veya kıvamını değiştirebilir. Hormonlar ve genetik koşullar da mukusu etkileyebilir. Mukusu etkileyen durumlar şunları içerir:

• Enfeksiyonlar: Sinüzit veya solunum yolu enfeksiyonları, burunda veya boğazda aşırı miktarda kalın mukus oluşmasının en yaygın nedenidir.
• Alerjiler veya tahriş edici maddeler: Solunum yolundaki alerjiler ve diğer tahriş edici maddeler aşırı miktarda berrak mukusa neden olabilir.
• Akciğer hastalıkları: Bronşektazi, KOAH (kronik obstrüktif akciğer hastalığı) ve diğer kronik akciğer hastalıkları nedeniyle akciğerlerin ve solunum yollarının hasar görmesi mukus birikmesine neden olabilir.
• Kistik fibrozis: Kistik fibrozis, pankreas ve akciğerlerde sıkışan kalın, yapışkan mukus oluşturan genetik bir hastalıktır.
• Sindirim sorunları: Divertikülit, inflamatuar bağırsak hastalığı, irritabl bağırsak sendromu ve sindirim sistemini tahriş eden her şey dışkıda mukusa neden olabilir.
• Hormon sorunları: Menopoz ve düşük östrojene neden olan durumlar üreme yolundaki mukus miktarını azaltır, bu da doğurganlığı azaltır ve vajinal kuruluğa neden olur.
• Kanser: Müsinöz karsinomlar gibi bazı kanser türleri müsinden kaynaklanabilir.

Mukustan Nasıl Kurtulunur?

Çoğu zaman aşırı mukus, hasta olunduğunda vücut mikropları ve ölü bağışıklık hücrelerini temizlemeye çalışırken hasta kişinin uğraşması gereken bir şeydir. Mukus konusunda yardımcı olabilecek bazı tedaviler şunlardır: 

• Balgam söktürücüler: Ekspektoranlar kalın mukusu inceltebilir ve göğüsten temizlenmesine yardımcı olabilir.
• Burun yıkama: Bunlar burundaki ve sinüslerdeki mukusun parçalanmasına ve temizlenmesine yardımcı olabilir. Bunları güvenli bir şekilde kullanmak için gerekli önlemlere uyulduğundan emin olunmalıdır.
• Dekonjestanlar: Dekonjestan ilaçlar veya spreyler burundaki ve boğazdaki iltihabı ve mukusu geçici olarak azaltabilir.
• Antihistaminikler: Bunlar çok fazla mukusa neden olan alerjik reaksiyonları önleyebilir veya yatıştırabilir.
• Mukolitikler: Mukolitikler kistik fibrozis gibi kronik akciğer hastalıklarını tedavi eder.

Ne Zaman Bir Doktoru Ziyaret Etmek Gerekir?

Kişinin olağandışı renkte (parlak sarı veya yeşil gibi), çok koyu veya içinde çok fazla kan olan mukusu varsa bir doktora görünmelidir. Doktor, kişinin tedavi gerektiren bir enfeksiyonu olup olmadığını belirleyebilir.

Balgam ve Mukus Arasındaki Fark Nedir?

Balgam, genellikle alt solunum yollarından öksürerek çıkarılan bir mukus türüdür. Genellikle normal mukustan daha kalındır çünkü bir enfeksiyonla savaşmaya yardımcı olur.

Balgam Yutulmalı mıdır Yoksa Tükürmeli midir?

Eğer ağza balgam gelirse onu yutmanın bir zararı olmaz. Bazı insanlar bunun kendilerini öksürttüğünü veya boğazlarına takılmış gibi hissettirdiğini fark eder. Ya da sadece mide bulandırıcı hissettirebilir. Bu durumda balgamı tükürmekte de bir sakınca yoktur.

Mümkünse bir mendil veya peçete bulundurulmalıdır. Böylece balgam içine tükürülebilir ve atılabilir. Ardından eller mutlaka yıkanmalıdır. Eğer kişinin mendili yoksa tükürmeden önce çevresindekilerden uzaklaşmalıdır.

Mukus, bağışıklık sistemi üyelerinin göz ardı edilen bir parçasıdır. Hasta olunduğunda kişiyi perişan etmek için yedek kulübesinde oturup oyuna girmeyi bekliyormuş gibi görünebilir. Ama aslında tüm bu sümük ya da balgam kişinin yararına çabalar. Vücudu mikroplardan ve kişiye zarar verebilecek diğer şeylerden korumak için sürekli çalışır.

Mukustaki değişiklikler bazen bir şeylerin yanlış gittiği konusunda kişiyi uyarabilir. Mukusta bir sorun olduğu fark edilirse (renk, miktar veya kıvam) her zaman en iyisi bir doktora danışmaktır. Doktor, neyin beklendiğini ve neyin endişe kaynağı olduğunu anlamak konusunda yardımcı olacaktır.