Fibromiyalji Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Fibromiyalji Nedir? Belirtileri ve Tedavisi başlıklı yazımızda, hastalığa dair detaylara değineceğiz. Fibromiyalji, vücuttaki kaslarda ve eklemlerde ağrıya neden olan kronik bir sağlık sorunudur. Ayrıca kişinin kendisini yorgun hissetmesine ve hafıza sorunları gibi zihinsel belirtiler göstermesine yol açabilir. Fibromiyaljiye neyin neden olduğunu bilinmemektedir. Fibromiyaljiden tamamen kurtulmayı sağlayacak bir tedavi olmamakla birlikte uzman bir doktor, hastanın semptomlarını yönetmesi için çeşitli tedaviler bulmasına yardımcı olabilir.

Fibromiyalji Nedir?

Fibromiyalji, vücutta ağrı ve hassasiyete neden olan kronik bir sağlık sorunudur. Fibromiyalji, kas-iskelet sistemi ağrılarına ve yorgunluğa neden olur.

Fibromiyaljisi olan kişiler genellikle alevlenme adı verilen dönemlerde gelip sonra kaybolan semptomlar yaşarlar. Fibromiyalji ile yaşamak kimi zamanlarda yorucu ve zorlayıcı olabilir. Kendini iyi hissetme ile semptomlardaki ani alevlenmeler arasındaki iniş çıkışlar oldukça rahatsız edici olabilir.

Uzmanlar fibromiyaljiye neyin sebep olduğunu bilmeseler de araştırmalar; belirli sağlık koşullarının, stresin ve hayattaki diğer değişikliklerin fibromiyaljiyi tetikleyebileceğini göstermektedir. Kişinin ebeveynlerinden birinde fibromiyalji varsa, kendisinin de fibromiyalji geliştirme ihtimali daha yüksektir.

Vücuttaki herhangi bir yeni ağrı, özellikle de kaslardaysa, genellikle fibromiyaljinin ilk belirtisidir. Yapılması gereken kişinin içgüdülerine güvenmesi ve vücudunu dinlemesidir. Vücudunda yeni ağrılar, yorgunluk ve başka semptomlar yaşayan kişiler, bunlar dönemsel olarak gelip gidiyormuş ya da artıp azalıyormuş gibi olsa da mutlaka bir doktora görünmelidir.

Fibromiyalji Kimleri Etkiler?

Herkes fibromiyalji geliştirebilir. Fibromiyalji, çocuklar da dahil olmak üzere her yaştan insanı etkileyebilir. ABD'de yaklaşık 4 milyon insan fibromiyalji ile yaşamaktadır. Kadınlara ve 40 yaşından büyük kişilere fibromiyalji teşhisi konma ihtimali daha yüksektir.

Fibromiyalji Belirtileri Nelerdir?

Fibromiyaljinin en yaygın görülen iki belirtisi ağrı ve yorgunluktur. Fibromiyaljisi olan bir kişi aşağıdaki belirtileri yaşayabilir:

• Kas ağrısı veya hassasiyeti
• Bitkinlik
• Yüz ve çene ağrısı (temporomandibular eklem bozuklukları)
• Baş ağrısı ve migren
• İshal ve kabızlık dahil olmak üzere sindirim sorunları
• Mesane kontrol sorunları

Fibromiyalji, aşağıdakiler de dahil olmak üzere bazı zihinsel ve duygusal semptomlara da neden olabilir:

• Hafıza sorunları (bazen “fibro sis” veya “beyin sisi” olarak da adlandırılır)
• Endişe
• Depresyon
• Uykusuzluk ve diğer uyku bozuklukları

Fibromiyaljinin Sebepleri Nelerdir?

Fibromiyaljiye tam olarak neyin sebep olduğunu bilinmemektedir. Ebeveynlerden miras alınan belirli bazı genler, fibromiyalji geliştirme ihtimalini artırabilir. Araştırmalar, fibromiyaljisi olan ebeveynler ile çocukları arasında bir bağlantı bulmuş durumdadır. Bu durum fibromiyaljinin aileden geçtiği anlamına gelebilir.

Fibromiyaljisi olan kişiler genellikle ağrıya çoğu insana göre daha duyarlıdır. Uzmanlar henüz doğrudan bir bağlantıyı bulamamış durumda olsalar da beyindeki ağrı sinyallerini yayan ve vücuda alan nörotransmiterleri oluşturmaktan sorumlu genlerdeki genetik mutasyonların fibromiyaljiye neden olabileceği düşünülmektedir.

Fibromiyalji İçin Risk Faktörleri Nelerdir?

Uzmanlar fibromiyaljiye neyin neden olduğunu kesin olarak söyleyemese de bazı sağlık durumları ve diğer sorunlar fibromiyaljinin gelişmesi için risk faktörleri olarak kabul edilmektedir. Fibromiyalji için risk faktörleri şunlardır:

• Yaş: 40 yaşından büyük kişilerin fibromiyalji geliştirme ihtimali daha yüksektir ancak bu hastalık çocuklar dahil herkesi etkileyebilir.
• Cinsiyet: Kadınların fibromiyalji yaşama ihtimali iki kat daha fazladır.
• Kronik hastalıklar: Osteoartrit, depresyon, anksiyete bozuklukları, kronik sırt ağrısı ve huzursuz bağırsak sendromu gibi rahatsızlıkları olan kişilerde fibromiyalji gelişme ihtimali daha yüksektir.
• Enfeksiyonlar: Bazı insanlar, özellikle de ciddi semptomlar yaşarlarsa, enfeksiyon geçirdikten sonra fibromiyalji geliştirebilirler.
• Stres: Yaşanan stres miktarı bir test ile ölçülemez ancak çok fazla stres sağlığı etkileyebilir.
• Travmalar: Fiziksel veya duygusal bir travma veya ciddi bir yaralanma yaşayan kişilerde fibromiyalji gelişebilir.

Fibromiyalji Alevlenmesini Neler Tetikler?

Yaşanan bazı olaylar veya değişiklikler fibromiyalji alevlenmesini tetikleyebilir. Herkes farklıdır ve bazı insanlar için semptomları tetikleyen durumlar diğerleri için geçerli olmayabilir. Genel olarak stresi artıran herhangi bir şey alevlenmeyi tetikleyebilir. Örnek vermek gerekirse:

• İş, mali durum veya sosyal hayattan kaynaklanan duygusal stres,
• Günlük rutindeki değişiklikler,
• Beslenme şeklindeki değişiklikler veya yeterli beslenememe,
• Hormon değişiklikleri,
• Yeterince uyumamak veya uyku düzeninin değişmesi,
• Hava veya sıcaklık değişiklikleri,
• Hastalanmak,
• Yeni ilaçlara veya tedavilere başlamak veya her zamanki fibromiyalji tedavi rutinindeki bir şeyi değiştirmek.

Fibromiyalji Nasıl Teşhis Edilir?

Doktor, fiziki muayene ve kişinin sağlık geçmişini değerlendirerek fibromiyaljiyi teşhis edecektir. Hastaya belirtilerini ve onları ilk ne zaman fark ettiğini soracaktır. Fibromiyaljiyi teşhis edebilecek bir test yoktur. Teşhis genellikle ayırıcı teşhisin bir parçasıdır (tıbbi bir eleme süreci). Doktor, birkaç durumu ilgili semptomlarla karşılaştırarak bir teşhis koyacaktır. Bu süreç, doktoru nihai teşhise götürür. Doktor ayrıca anemi veya tiroit beziyle ilgili sorunlar gibi diğer yaygın yorgunluk nedenlerini ekarte etmek için bazı kan testleri isteyebilir.

Fibromiyalji Nasıl Tedavi Edilir?

Fibromiyaljisi olan her insan için işe yarayan tek bir tedavi yoktur. Doktor, semptomları hafifleten tedavilerin bir kombinasyonunu bulmak için hastayla birlikte çalışır. Hastanın doktoruna, hangi semptomları yaşadığını ve bunların ne zaman değiştiklerini (ne zaman düzeldikleri veya kötüleştikleri) söylemesi önemlidir.

Fibromiyalji için hastaya önerilebilecek tedaviler şunlardır:

• Ağrıyı gidermek için reçeteli veya reçetesiz ilaçlar,
• Esneme veya kuvvet antrenmanı gibi egzersizler,
• Uyku terapisi,
• Bilişsel davranışçı terapi,
• Stres yönetimi terapisi,
•  

Fibromiyaljinin Dört Aşaması Nedir?

Fibromiyalji dinamik bir durumdur. Bu, semptomların belirli bir sırayla yaşanmayacağı anlamına gelir. Fibromiyalji semptomlarının kişiyi ne zaman ve ne şekilde etkileyeceğini bilmek için bir yol haritası yoktur.

Doktor, kişinin nasıl hissettiğine bağlı olarak fibromiyaljiyi aşamalı olarak tedavi edebilir. Bu aşamalar adım adım bir tedavi planı değildir. Her insan farklıdır ve fibromiyaljinin vücudu etkileme şekli herkes için benzersizdir. Aşamalar, semptomları yönetmek için hangi tedavilere ihtiyaç duyulacağını anlamaya yardımcı olabilecek katı olmayan kategoriler gibidir. Fibromiyalji tedavisinin dört aşaması şunları içerir:

• Farmakolojik olmayan tedaviler: Doktor veya fizyoterapist, kasları ve eklemlerin gevşetmek ve güçlendirmek için hastaya bazı esneme hareketleri ve egzersizler verecektir.
• Psikolojik tedaviler: Bir ruh sağlığı uzmanı, ruh sağlığını korumanın yollarını belirlemeye yardımcı olacaktır. Zihinsel ve duygusal sağlığı etkileyen semptomları yönetmek için çeşitli stratejiler önerecektir.
• Farmakolojik tedavi: Belirtileri yönetmek için çeşitli ilaçlar kullanılabilir.
• Gündelik hayat: Kişi normal faaliyetlere katılmayı zorlaştıran şiddetli semptomlar yaşıyorsa, bir iş ve uğraşı terapisti günlük rutinini yönlendirmesine yardımcı olabilir.

Fibromiyaljiyi Nasıl Önleyebilirim?

Fibromiyaljiye neyin sebep olduğu bilinmediği için onu önlemek de mümkün değildir. Genel sağlığı korumak, fibromiyalji semptomlarının şiddetini azaltmaya yardımcı olabilir:

• Stresi elinizden geldiğince iyi yönetin.
• Sizin için sağlıklı olan bir diyet ve egzersiz planını takip edin.
• Yeterince uyuyun.

Fibromiyaljisi Olanları Neler Bekliyor?

Fibromiyaljisi olan bir kişi, bu hastalığın semptomlarını uzun süre, belki de hayatının geri kalanı boyunca idare etmeye çalışacaktır. Fibromiyaljisi olan bazı kişiler, kendileri için işe yarayan tedaviler bulduktan sonra daha hafif semptomlarla daha az alevlenme yaşarlar. Hasta doktoruna, tedavilerini düzenlemek veya aldığı ilaçları ayarlamak için ne sıklıkta takip randevusuna ihtiyacı olacağını danışmalıdır.

Fibromiyalji, kişinin hayatı üzerinde gerçek bir etkisi olan gerçek bir durumdur. Bazı zamanlarda kişiye "her şey aslında benim kafamda" gibi gelebilir ama öyle değildir. Stres ve diğer duygusal semptomları yönetmek için yardıma ihtiyacı olanlar, bu konuda uzman olan bir doktordan destek almalıdır.

Fibromiyaljinin Komplikasyonları Nelerdir?

Fibromiyaljisi olan kişilerin ağrı, yorgunluk veya akıl sağlığı semptomları nedeniyle hastaneye yatma ihtimali daha yüksektir. Ayrıca hafıza sorunları yaşamaları ve konsantre olmakta zorluk çekmeleri de muhtemeldir.

Kişiler belirtilerinde herhangi bir değişiklik fark ettiği anda, özellikle de bunların hafızalarını veya zihinsel sağlıklarını etkilediğini düşünüyorlarsa mutlaka bu durumu doktorlarıyla görüşmelidirler.

Ne Zaman Doktora Görmeliyim?

Aşağıdakiler dahil olmak üzere, ağrı, yorgunluk veya ruh sağlığında değişiklikler gibi yeni belirtiler yaşanıyorsa bir doktora başvurulmalıdır:

• Depresyon veya intihar düşünceleri.
• Baş ağrısı veya migren.
• Hafıza sorunları veya beynin "sisli" olduğunu hissetmek.
• Uyku sorunları.

Doktora Hangi Sorular Sorulmalıdır?

• Fibromiyalji veya başka bir rahatsızlığım var mı?
• Hangi testlerin yapılmasına ihtiyacım olacak?
• Hangi tedaviler benim için en iyi sonucu verir?
• Tedavi sürecim için ne sıklıkla takip randevularına gelmem gerekecek?
• Bir ruh sağlığı uzmanıyla görüşmeli miyim?
• Bu durum aile üyelerimin de fibromiyalji geliştirme olasılığının daha yüksek olduğu anlamına mı geliyor?

Fibromiyalji tüm vücutta ağrıya neden olur. Ayrıca kişinin kendini yorgun ve zihninin bir sisle bulanmış gibi hissetmesine neden olabilir. Fibromiyaljinin tedavisi yoktur ancak doktor, hastanın semptomlarını hafifleten tedavilerin bir kombinasyonunu bulmasına yardımcı olacaktır.

Uzmanlar fibromiyaljiye neyin sebep olduğunu tam olarak bilmeseler de hem fibromiyalji hem de belirtileri gerçektir. Semptomlar gelip gidebilirler veya tarif etmeleri zor olabilir ancak önemli olan kişinin nasıl hissettiğidir. Fibromiyalji gibi kronik bir rahatsızlıkla yaşamak zor olabilir ama kimse bu durumla tek başına mücadele etmek zorunda değildir. Bir doktorla görüşmek veya bir ruh sağlığı uzmanıyla stresi yönetmek ve olumlu bir ruh halini sürdürmek hakkında konuşmak faydalı olacaktır.