Alanin Transaminaz (ALT) Nedir? ALT Düşüklüğü ve Yüksekliği Ne Anlama Gelir?

Alanin Transaminaz (ALT) Nedir? ALT Düşüklüğü ve Yüksekliği Ne Anlama Gelir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Alanin transaminaz (ALT) esas olarak karaciğerde bulunan bir enzimdir. ALT kan testi genellikle bir karaciğer paneline ve kapsamlı metabolik panele dahil edilir ve doktorlar bu testi karaciğer sağlığını değerlendirmeye yardımcı olması için kullanır. Kandaki yüksek ALT seviyeleri karaciğerde hasar ve/veya bir karaciğer rahatsızlığı olduğunu gösterebilir.

Alanin Transaminaz (ALT) Nedir?

Alanin aminotransferaz olarak da bilinen alanin transaminaz (ALT), vücudun diğer bölgelerinde de bulunmasına rağmen esas olarak karaciğerde bulunan bir enzimdir.

Enzim, bir hücrede katalizör görevi gören ve belirli bedensel süreçlerin gerçekleşmesini sağlayan bir protein türüdür. Vücutta önemli işlevleri olan binlerce enzim vardır.

ALT Kan Testi Nedir?

Alanin transaminaz (ALT) kan testi kandaki ALT miktarını ölçer. Karaciğer hasar gördüğünde kandaki ALT seviyeleri yükselebilir, bu nedenle doktorlar karaciğer sağlığını değerlendirmelerine yardımcı olması için genellikle ALT kan testini kullanır.

Birçok karaciğer sorunu ALT seviyelerinin yükselmesine neden olabileceğinden doktorlar hastalıkları teşhis etmek için bu testi tek başına kullanmazlar. ALT kan testi çoğunlukla karaciğer enzim paneli (HFP veya LFT) veya kapsamlı metabolik panel (CMP) gibi bir kan testi paneline dahil edilir. Bir kan paneli, tek bir örnekle kanın çeşitli yönlerini ölçer ve kişinin genel sağlığı hakkında daha ayrıntılı bilgi sağlayabilir.

ALT kan testi için kullanılan yaygın isimler şunlardır:

• Alanin transaminaz (ALT).
• Alanin aminotransferaz.
• SGPT.
• Serum glutamik-pirüvik transaminaz.
• GPT.

Alanin Transferazın (ALT) Aspartat Transferazdan (AST) Farkı Nedir?

Aspartat transferaz (AST), karaciğer fonksiyon panelinde veya kapsamlı metabolik panelde AST ile birlikte yaygın olarak ölçülen bir başka enzimdir. Bu enzimlerin her ikisi de vücuttaki belirli hücreler hasar gördüğünde kan dolaşımına sızabilir.

AST ve ALT'nin her ikisi de genellikle karaciğer enzimleri olarak kabul edilir ancak vücudun kalp, iskelet kasları ve pankreas gibi diğer bölgelerinde daha fazla miktarda AST bulunur. Bu nedenle ALT'nin karaciğer sağlığıyla daha doğrudan bağlantılı olduğu düşünülür ancak doktorlar karaciğer sağlığını değerlendirmek için her iki ölçümü de kullanır.

Neden ALT Kan Testine İhtiyaç Duyulur?

ALT kan testinin amacı karaciğer sağlığını değerlendirmeye yardımcı olmaktır. Karaciğerdeki hücreler hasar görürse, ALT'nin kana sızmasına neden olabilir. Bu nedenle ALT kan testi karaciğer sorunlarını bulmaya yardımcı olabilir.

Doktor karaciğer sorunlarının taranmasına, izlenmesine veya teşhis edilmesine yardımcı olması için ALT testi içeren bir kan paneli testi isteyebilir.

Tarama

Tarama, kişi semptomları yaşamadan önce potansiyel sağlık sorunlarının kontrol edilmesi anlamına gelir. Doktor, kişi aşağıdakileri içeren karaciğer hastalığı risk faktörlerine sahipse muhtemelen ALT testini içeren bir karaciğer paneli kan testi ile tarama yapılmasını önerecektir:

• Ağır alkol kullanımı.
• Ailede karaciğer hastalığı öyküsü.
• Diyabet.
• Obezite.
• Ortak iğne kullanarak uyuşturucu enjekte etmek.

ALT testleri genellikle kapsamlı metabolik panel gibi genel sağlığı değerlendiren rutin kan paneli testlerine dahil edildiğinden, karaciğer hastalığı için risk faktörlerine sahip olunmasa bile ALT testi yaptırılabilir.

İzleme

Kişinin bir karaciğer rahatsızlığı varsa, doktor durumun iyileşip iyileşmediğini, kötüleşip kötüleşmediğini veya tedaviyle ya da tedavisiz aynı kalıp kalmadığını izlemek için genellikle bir panelin parçası olarak ALT testi isteyebilir. Doktor ayrıca karaciğer sağlığını etkileyebilecek bir ilaç kullanılıyorsa ALT testi ve karaciğer enzim paneli testi yaptırılmasını isteyebilir.

Teşhis Koyma

Doktor, olası karaciğer sorunlarının belirti ve semptomları yaşandığında teşhis amacıyla ALT testini kullanabilir. Doktorlar yalnızca ALT seviyelerine dayanarak bir durumu teşhis edemese de bu test teşhis sürecinin önemli bir parçası olabilir.

Karaciğer rahatsızlıklarının belirti ve semptomları şunları içerir:

• Bulantı ve/veya kusma.
• Göbek (karın) ağrısı.
• Kaşıntılı cilt.
• Sarılık (cildin ve gözlerin beyazının sararması).
• Yorgunluk (bitkinlik).
• İştah kaybı.

ALT Kan Testini Kim Yapar?

ALT kan testi de dahil olmak üzere kan alma işlemlerini genellikle flebotomist adı verilen bir sağlık hizmeti sağlayıcısı gerçekleştirir ancak kan alma konusunda eğitimli herhangi bir sağlık uzmanı da bu görevi yerine getirebilir. Örnekler bir laboratuvara gönderilir ve burada bir tıbbi laboratuvar bilimcisi örnekleri hazırlar ve analizör olarak bilinen makinelerde testi gerçekleştirir.

ALT Kan Testi İçin Yiyip İçmeyi Bırakmak Gerekir mi?

ALT testi kapsamlı metabolik panelin bir parçasıysa kan testinden önce muhtemelen 10 ila 12 saat su dışında bir şey yiyip içilmemesi gerekecektir. Çok yaygın olmamakla birlikte, yalnızca ALT kan testi yaptırılacaksa buna gerek yoktur. Her durumda doktor bir kan tahlili istediğinde kişiye gerekli talimatları verecektir. Doktorun talimatlarına uyulduğundan emin olunmalıdır.

ALT Kan Testine Hazırlanmak İçin Bir Şey Yapmak Gerekir mi?

Birçok farklı ilaç ve takviye ALT seviyesini etkileyebilir, bu nedenle test yaptırmadan önce doktora alınan ilaçlar veya diyet takviyeleri hakkında bilgi verilmesi önemlidir. Bazı durumlarda doktor, testten önce bir ilacın kullanılmasının bırakılmasını isteyebilir. İlaçlar yalnızca doktor bunun yapılmasını söylediğinde bırakılmalıdır.

Yoğun egzersiz de ALT düzeylerini etkileyebilir, bu nedenle sık sık zorlu fiziksel egzersizler yapan kişiler ALT testi yaptırmadan önce bunu doktorlarına söylemelidir.

ALT Kan Testi Nasıl Yapılır?

Kan testi veya kan alımı sırasında aşağıdakileri deneyimlenebilir:

• Bir sandalyeye oturulur ve bir sağlık görevlisi kollarda kolay erişilebilir bir damar olup olmadığını kontrol eder. Bu genellikle kolun iç kısmında, dirseğin diğer tarafındadır.
• Bir damar bulduklarında, bölgeyi temizler ve dezenfekte ederler.
• Daha sonra kan örneği almak için damara küçük bir iğne batırılır. Bu, küçük bir çimdik gibi hissedilebilir.
• İğneyi yerleştirdikten sonra, bir test tüpünde az miktarda kan toplanır.
• Test için yeterli kan elde edildiğine iğne çıkarılır ve herhangi bir kanamayı durdurmak için bölgeye bir pamuk veya gazlı bez yerleştirilir.
• Bölgenin üzerine bir bant yapıştırılır ve işlem tamamlanır.
• Tüm prosedür genellikle beş dakikadan az sürer.

ALT Kan Testinden Sonra Ne Beklenmelidir?

Bir sağlık hizmeti sağlayıcısı kan örneğini aldıktan sonra, bunu test için bir laboratuvara gönderecektir. Test sonuçları geldiğinde doktor sonuçları paylaşacaktır.

ALT Kan Testinin Riskleri Nelerdir?

Kan testleri tıbbi test ve taramaların çok yaygın ve önemli bir parçasıdır. Kan testi yaptırmanın çok az riski vardır. Kan alınan bölgede hafif bir hassasiyet veya morluk olabilir ancak bu genellikle hızlı bir şekilde düzelir.

ALT Kan Testinin Sonuçları Ne Zaman Çıkar?

Çoğu durumda test sonuçlarının bir ila iki iş günü içinde alınması gerekir ancak bu süre daha uzun da olabilir.

ALT Kan Testi Sonuçları Ne Anlama Gelir?

Alanin transaminaz (ALT) testi raporları da dahil olmak üzere kan testi raporları genellikle aşağıdaki bilgileri sağlar:

• Kan testinin adı veya kanda ne ölçüldüğü.
• Kan testi sonucunun numarası veya ölçümü.
• Bu test için normal ölçüm aralığı.
• Sonucun normal veya anormal ya da yüksek veya düşük olduğunu gösteren bilgiler.

ALT Kan Testi İçin Normal Aralık Nedir?

Alanin transaminaz (ALT) için normal aralık laboratuvardan laboratuvara değişir. ALT kan testi için yaygın bir referans aralığı 7 ila 56 U/L'dir (litre başına birim). ALT seviyeleri genellikle erkeklerde kadınlara göre daha yüksektir.

Aralıklar laboratuvara bağlı olarak değişebileceğinden, laboratuvarın referans aralığının ne olduğunu görmek için test sonucu raporunu kontrol etmek önemlidir.

Alanin Transaminazın (ALT) Yüksek Olması Ne Anlama Gelir?

Kandaki yüksek ALT seviyeleri karaciğerdeki hücrelerin hasar görmesinden veya yaralanmasından kaynaklanabilir. ALT seviyesinin yükselmesi aşağıdaki durumlara işaret edebilir:

• Alkole bağlı karaciğer hasarı.
• Yağlı karaciğer hastalığı (karaciğerde çok fazla yağ olması).
• Hepatit (karaciğer iltihabı).
• Siroz (karaciğerde skarlaşma).
• Karaciğer için toksik olan ilaçlar almak.
• Karaciğer tümörü veya karaciğer kanseri.
• Karaciğer iskemisi (karaciğer dokusunun ölümüne yol açan, karaciğere yeterli kan akışının olmaması durumu).
• Hemokromatoz (vücutta çok fazla demir bulunması).
• Mononükleoz (mono).
• Bazı genetik durumlar da karaciğeri etkileyebilir.

Daha az yaygın olmakla birlikte, ALT sadece karaciğerde bulunmadığından yüksek ALT seviyeleri vücudun diğer bölgelerindeki hücrelerde de hasara işaret edebilir.

ALT test sonucunun yüksek olmasının kişinin mutlaka tıbbi bir rahatsızlığı olduğu anlamına gelmediğini bilmek önemlidir. ALT seviyeleri yüksek olan kişilerin %5'inden azında ciddi karaciğer rahatsızlıkları vardır. Diğer faktörler ALT seviyesini etkileyebilir. Doktor sonuçları analiz ederken diğer kan testi sonuçları ve kişinin tıbbi geçmişi dahil olmak üzere çeşitli faktörleri dikkate alacaktır.

Alanin Transaminazın (ALT) Düşük Olması Ne Anlama Gelir?

ALT sonucunun normalden düşük olması nadir görülen bir durumdur ve genellikle endişe nedeni değildir. Ancak normalden düşük bir ALT seviyesi B6 vitamini eksikliğine veya kronik böbrek hastalığına işaret edebilir.

ALT sonucu normal kabul edilenden düşükse doktor muhtemelen testin tekrar yaptırılmasını veya düşük seviyeye hiçbir şeyin neden olmadığından emin olmak için daha fazla test yaptırılmasını isteyecektir.

Yüksek veya Düşük ALT Test Sonuçları Olanlar Endişelenmeli midir?

ALT testi sonucunun yüksek veya düşük olması, kişide mutlaka tedavi gerektiren tıbbi bir durum olduğu anlamına gelmez.

Aşağıdakiler de dahil olmak üzere diğer faktörler ALT seviyesini etkileyebilir:

• Egzersiz: Yoğun veya aşırı egzersiz ALT seviyelerinde geçici bir artışa neden olabilir.
• İlaçlar: Asetaminofen gibi reçetesiz satılan ağrı kesici ilaçlar da dahil olmak üzere çeşitli ilaçlar ve takviyeler ALT seviyelerini etkileyebilir.
• Cinsiyet: Bilim insanları hormonal farklılıkların ALT seviyelerindeki cinsiyet farklılıklarına katkıda bulunduğuna inanmaktadır.
• Menstruasyon: ALT seviyeleri adet döngüsü sırasında artabilir veya azalabilir.
• Yaş: ALT seviyeleri yaş ilerledikçe düşme eğilimindedir.
• Kalıtım: Araştırmalar, Meksika-Amerikan kökenli kişilerin ALT seviyelerinin yüksek olma olasılığının daha yüksek olduğunu göstermektedir.
• Vücut kitle indeksi: Bazı çalışmalar ALT seviyeleri ile vücut kitle indeksi (BMI) arasında bir ilişki olduğunu ortaya koymuştur, bu da obezitesi olan kişilerde test sonuçlarının yorumlanmasını değiştirebilir.

Yukarıdaki faktörlere ek olarak ALT sonuçları analiz edilirken doktor, aşağıdakiler de dahil olmak üzere kişinin sağlığı ve genel durumuyla ilgili birçok yönü dikkate alacaktır:

• Tıbbi geçmiş.
• ALT sonuçlarının ne kadar yüksek veya düşük olduğu.
• Önceki ALT sonuçları.
• Genellikle ALT ile birlikte yapılan diğer testlerin sonuçları.
• Semptomların olup olmaması.

ALT Sonuçları Anormal Çıkarsa Takip Testlerine İhtiyaç Olur mu?

Kişide anormal bir ALT seviyesi varsa doktorların takip testleri önermesi yaygındır.

Takip testleri şunları içerebilir:

• ALT kan testlerinin tekrarı.
• Diğer kan testleri.
• Görüntüleme testleri.
• Biyopsi.

ALT seviyeleri önemli ölçüde yükselmişse ve/veya bir karaciğer rahatsızlığının belirtileri yaşanıyorsa ek testler yapılması acil olabilir. Her kişi ve durum kendine özgüdür, bu nedenle herkes için işe yarayan tek bir takip testi planı yoktur. Hasta ve doktoru birlikte en iyi planı belirleyecektir.

Ne Zaman Doktor ile İletişime Geçilmelidir?

Sarılık veya karın ağrısı gibi karaciğer hasarı belirtileri yaşanıyorsa bir doktor ile iletişime geçilmelidir. Kişiye bir karaciğer rahatsızlığı teşhisi konduysa ve kişi yeni veya endişe verici semptomlar yaşıyorsa da mutlaka doktoruyla iletişime geçmelidir.

Kişini alanin transaminaz (ALT) sonuçlarıyla ilgili herhangi bir sorunu varsa doktoruna bu konuyla ilgili soru sormaktan çekinmemelidir. Anormal bir test sonucu görmek stresli olabilir. Yüksek bir alanin transaminaz (ALT) seviyesine sahip olmak kişinin mutlaka tıbbi bir durumu olduğu ve tedaviye ihtiyacı olduğu anlamına gelmez. ALT düzeylerini birçok faktör etkileyebilir ve 20 sağlıklı kişiden 1'inin sonuçları normal aralığın dışında çıkacaktır. Doktor, anormal seviyenin nedenini belirlemek için daha fazla test yaptırmanın gerekip gerekmediğini kişiye bildirecektir.