Peki Neden Zayıflayamıyoruz?

Obezite; besinlerle alınan kalorinin, harcanan kaloriden fazla olması nedeniyle fazla kalorinin vücutta aşırı yağ olarak depolanmasıdır. Yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen, kişide bedensel ve ruhsal değişikliğe neden olan kronik ve salgın bir hastalıktır.

Obezite, günümüzde birçok kişinin yaşadığı sağlık sorunudur. Beslenme alışkanlıklarının giderek değişmesi de obeziteye neden olan etkenlerden biridir.

Obezite Nasıl Oluşur?

Vücutta tüm hücreler aşırı besin alınımına cevap verir ancak verilen ilk yanıt yağ dokusu hücrelerinden gelir. Zamanında önlem alınmazsa adipoz dokuda ilerleyen olumsuzluklar, vücutta her organda enflemasyon ve hücrelerde strese neden olur. Sonucunda ise vücutta birtakım hastalıklar oluşur.

Obeziteye neden olan etkenlerin dışında, zayıflamaya engel olan faktörler de merak edilenler arasındadır.

Obezitesi Olan Kişiler Neden Zayıflayamıyor?

Vücut ağırlığımız ve yağ seviyelerimiz, vücudumuzda bulunan karmaşık bir sinyal sistemiyle düzenlenir. Bu sinyaller; iştahı, sindirimi, enerji dengesini ve metabolizmayı kontrol ederek vücudun ağırlığını ve yağını sabit bir seviyede tutar. Vücudun, kendi referans noktasını korumaya çalışması sebebiyle diyet ve egzersizle obez kişilerin sağlıklı bir kiloya ulaşmaları ve bu kiloyu uzun süre korumalarında genelde etkili olmamaktadır.

Diyet yapan obez bir insanın beyni, vücudun açlık durumunda olduğunu düşünür ve koruma içgüdülerini devreye sokar. Sonuç olarak vücut, enerjisi yüksek vücut yağını depolamaya çalışır ve kilo kaybını zorlaştırır.

Obezitenin Nedenleri Nelerdir?

Obezitenin oluşması, yalnızca beslenme şekline bağlı değildir. Obezite riskini artıran birçok neden bulunur. Bu nedenler şunlardır:

• Aşırı ve yanlış beslenme alışkanlıkları,
• Yüksek yağlı içerikli diyetler,
• Yeme yeme sıklığı,
• Çocuklukta beslenme alışkanlıklarının yanlışlığı,
• Yetersiz fiziksel aktivite,
• Sedanter yaşam tarzı,
• Zorunlu hareketsizlikler,
• Endokronik nedenler,
• Cushing sendromu,
• Polikistik obezite,
• Sosyal davranış etmenleri,
• Sosyo ekonomik durumlar,
• Etnik durum,
• Psikolojik faktörler,
• Yemede kontrol kaybı,
• Aşırı yeme bozukluğu,
• Genetik nedenler,
• Bazı ilaçlar ve hormonlar,
• Sık aralıklarla çok düşük enerjili diyet uygulama,
• Doğum sayısı ve doğumlar arası sürenin kısa oluşu.

Obezitenin Neden Olduğu Hastalıklar Nelerdir?

Obezitenin vücutta ortaya çıkardığı bazı hastalıklar vardır. Obezite; tüm organlar üzerinde zarar verici etkiye sahip olması sebebiyle birçok hastalığın zeminini oluşturur.

bezitesi olan kişiler, yeterli kilo kaybı sağlayamazsa vücut sistemlerinde ciddi sıkıntılar ortaya çıkar. Sonucunda vücutta birçok sağlık sorunu görülür. Obezite tedavi edilmezse şu hastalıklara sebep olabilir:

• Tip2 diyabet,
• Hipertansiyon,
• Koroner arter hastalığı,
• Uyku apnesi,
• Bazı kanser türleri,
• Solunum sistemi hastalıkları,
• Kas iskelet sistemi hastalıkları,
• Reflü,
• Karaciğer yağlanması,
• Toplumda uyum problemleri,
• Depresyon,
• Kısırlık.

Obeziteyle birlikte kaybedilen vücut kitle endeks oranları, ortaya çıkabilecek sağlık sorunları riskini daha da artırır.

Obezitede Beden Kitle İndeksinin Önemi Nedir?

Obeziteye bağlı hastalıkların riski, beden kitle indeksi yükseldikçe artar. Yaşanan hastalıklar, kişinin hayat kalitesini ve süresini ciddi oranda azaltır.

Yapılan araştırmalarda obezite, beklenen yaşam süresini 12 yıl kısaltan etkinliğe sahiptir. Obezite ile ilgili diğer bir araştırmada, önlenebilir en önemli ölüm nedenleri arasında ikinci sırada yer alır.

Obezite seviyesi, beden kitle indeksine göre hesaplanır. Bu endeks, kilonun boyun karesine bölünmesiyle elde edilir. Ortaya çıkan değer aralığına göre yorum yapılır. Beden kitle endeksi değer aralıkları uzmanlarca belirlenmiştir.

Beden Kitle Endeksi Değerleri

Beden kitle endeksi değerlerinde belli başlı kriterler aşağıdaki gibidir:

• 18-25 kg/m2 aralığı: Normal
• 25-30 kg/m2 aralığı: Fazla kilolu
• 30-35 kg/m2 aralığı: 1.derece obez
• 35-40 kg/m2 aralığı: 2.derece obez
• 40 ve üzeri kg/m2 aralığı: 3.derece obez (morbit obez)

Obezitede Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Beden kitle endeksi referans aralıklarına göre kişinin obezlik seviyesi belirlenir. Obezitesi olan kişi, durumun farkına vararak uzman hekime başvurduğu takdirde, hekim tarafından uygulanacak tedavi yöntemiyle sağlına kavuşabilir.

Obezitesi olan kişinin tedavisi, uzman hekim tarafından uygun görülen tedavi şekli belirlenerek yapılır. Tedavi yöntemleri, cerrahi ve cerrahi olmayan yöntem olarak ikiye ayrılır.

Obezitede Cerrahi Dışı Yöntemler

Obezite tedavisinde cerrahi dışı yöntemler, cerrahi müdahalenin gerek görülmediği hastalarda uygulanır. Bunları şöyle sıralayabiliriz:

• Diyet,
• Egzersiz,
• Yaşam tarzı değişiklikleri,
• İlaç tedavisi,

Morbit obez hastalara uygulanan cerrahi dışı tedavinin başarı oranı çok oldukça düşüktür. Yapılan araştırma sonuçlarına göre, cerrahi dışı yöntemlerle zayıflıyanların %95-97"e yakını bir süre sonra tekrar eski kilolarına geri dönerler.

Obezitede doğru beslenme, yürüyüş ve sporu ömür boyu uygulanmalıdır. Sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazanılmalıdır. Hedef kısa sürede çok hızlı kilo vermek değil, uzun vadede yavaş şekilde kilo kaybetme olmalıdır. Sonucunda, ulaşılan sağlıklı ağırlık korunmalıdır.
Hedefimiz için yaptıklarımızdan sapmaya başladığımız an tekrar kilo almaya başlarız. Tüm yaşlarda aktif olmak, vücudun kas miktarını ve kemiklerin dayanıklılığını artırır. Düzenli fiziksel aktivite ve uygun beslenme kilo kontrolünün sağlanmasında temel koşuldur.

Obezitede Cerrahi Yöntemler

Obezite cerrahisi; obezite ile mücadelede en etkili ve kalıcılığı en fazla olan yöntemdir. Obezite cerrahisi ile obezitenin neden olduğu hastalıklarda tam düzelme yada anlamlı gerilemeler olur.

Obezite cerrahisi, metabolizma ile yiyecekler arasındaki bozulmuş ve karmaşık ilişkiyi yeniden düzenleyerek kilo verilmesini sağlar. Yapılan cerrahi işlemle kalori alınımı kısıtlanır. Beraberinde hormonal bir takım değişikliklerle iştahın azalması, metabolizmanın hızlanması ve sağlıklı yeme alışkanlığının kazandırılması sağlanır. Bu olumlu değişiklikler vücudun kilo kaybını sağlayarak daha düşük yağ seviyelerine inilmesini sağlar.

Cerrahi dışı uygulamalarla kilo kaybını sağlayamayan ama cerrahi yöntemleri yaptırmaya çekinen ve korkan hastalarda farklı yöntemler de uygulanır.

Obezite Tedavisinde Ameliyat Çeşitleri Nelerdir?

Obezite tedavisinde uygulanan birçok ameliyat çeşidi mevcuttur. Bunlar:

• Tüp mide ameliyatı,
• Besin alınımını kısıtlayıcı ve emilim bozucu ameliyatlar,
• Emilim bozucu ameliyatlardır.

Obezite Tedavisinde Tüp Mide Ameliyatı

Tıbbi adı "Sleeve gastrektomi", halk arasında ise tüp mide ameliyatı olarak bilinen ameliyattır. Bu yöntemle amaçlanan, midenin hacim olarak kapasitesinin küçültülmesidir. Bu nedenle midenin bir bölümü alınır. Tüp mide ameliyatında süreç şöyle ilerler:

• Laparoskopik yani kapalı yöntemle yapılan bir ameliyattır.
• Ameliyat 1,5-2 saat kadar sürer.
• Ameliyattan 4-5 saat sonra hasta kaldırılıp dolaştırılır.
• Hastanın, hastanede kalış süresi 2-3 gündür.
• Hastanın taburculuk sonrası 2-3 hafta kadar sıvı diyetini takiben, diyetisyen tarafından hazırlanmış uygun bir diyet programi ile takiplerine devam edilir.

Obezite Tedavisinde Besin Alınımını Kısıtlayıcı ve Emilim Bozucu Ameliyatlar

Roux-en-Y gastrik Bypass (Mini Gastrik Bypass) olarak tanımlanan bir ameliyattır. Bu ameliyatlarda şüreç şöyledir:

• Bu ameliyatlar da kapalı, yani laparoskopik olarak yapılır.
• Ameliyatlarla, midenin bir kısmı devre dışı bırakılıp küçültülür.
• Yemek ve sindirim enzimleriyle karşılaşan ince bağırsakların bir kısmı devre dışı bırakılır.
• Mide ile ince bağırsaklar arasında yeni bir yol yapılır. Böylece, hem yeme kısıtlanır hem de emilim bozucu etkisi olan cerrahi bir ameliyat gerçekleştirilmiş olur.

Obezite Tedavisinde Emilim Bozucu Ameliyatlar

Biliyopankreatik Diversiyon (Duodenal switch) olarak bilinen ameliyattır. Bu ameliyatlarda süreç şöyledir:

• Ameliyat, kapalı, yani laparoskopik olarak yapılır.
• Ameliyat ile mide küçültülür.
• Hacim kısıtlayıcı ve bir kısım ince barsakların devre dışı bırakılır. Mide ile ince bağırsaklar arasında yapılan yeni yol ile yüksek oranda emilim engelleyici bir ameliyat gerçekleşmiş olur.

Obezitede Ameliyat Öncesi Değerlendirme

Obezitede cerrahi müdahale öncesi hastaların ameliyata her yönüyle uygun olup olmadığı değerlendirilir. Hastanın ameliyat öncesi, ameliyat anı ve ameliyat sonrası döneminin belirlenmesi ve planlanması çok önemlidir. Bu nedenle obezite cerrahisi ekip işi olup multi disipliner bir yaklaşım gerektirir.

Ameliyat için Bursa Özel Medicabil Hastanesi'ne gelen her hasta, ayrıntılı bir şekilde dinlenir ve tıbbi geçmişi ile obezite hikayesi alınır. Hastalara ameliyat öncesi hazırlıkta geniş bir araştırma yapılır. Ameliyat öncesi hastaya yapılan chekk-up içerisinde şunlar bulunur:

• Kan tetkikleri,
• Tüm batın ultrasonu,
• Midenin endoskopi ile kontrolü,
• Akciğer grafisi,
• Solunum fonksiyon testi,
• Gögüs hastalıkları muayenesi,
• Kalp elektrosu,
• EKO,
• Kardiyoloji muayenesi,
• Gerekli görülürse efor testi,
• Psikiyatri muayenesi,
• Endokrinoloji ya da dahiliye muayenesi,
• Diyetisyen görüşmesi,
• Anestezi muayenesi.

Çıkan sonuçlar değerlendirilir. Ameliyata engel bir durum varsa öncelikle onun tedavisine başlanır. Engel bir durum yoksa ameliyat tarihi planlanıp ameliyat gerçekleştirilir.

Obezitede Ameliyat Dönemi

Hasta, ameliyat sonrası 2 ya da 3 gün hastanede kalır. Sonrasında kontrole gelmek üzere diyet ve oral ilaç tedavisi düzenlenerek taburcu edilir. Hasta, kısa süre içinde günlük yaşamına geri dönebilir hale gelir.

Obezite Cerrahisine Uygun Hastalar Kimlerdir?

Obezitesi olan kişiye cerrahi müdahele yapılmadan önce hastanın uygunluğu gereklidir. Cerrahinin uygulanabileceği hasta tipleri şu şekilde sıralanabilir:

• BKİ olarak bilinen beden kitle indeksi, 40 kg/m2 yada üzerinde olup herhangi bir yandaş hastalığı olmayan hastalar,
• BKİ 35-40 kg/m2 arasında olup bir veya birden fazla obezite ile ilişkili ek hastalığı olanlar,
• Tip 2 diyabeti olan insülin direnci, prediyabet ve/veya metabolik sendrom kontrol edilemeyen hastalar,
• Hipertansiyon, hiperlipidemi olan hastalar,
• Alkolik olmayan hastalar,
• Karaciğer yağlanması, uyku apnesi, artrit, idrar inkontinası BKİ 30-35 kg/m2 arasında olup tıbbi tedavi ile kontrol altına alınamayan hastalar,
• Tip 2 diyabeti ve metabolik sendromu olan hastalar.

Obezite Cerrahisine Uygun Olmayan Hastalar Kimlerdir?

Obezitede cerrahi müdaheleye uygun olmayan hastaları şu şekilde sıralayabiliriz:

• Genel anestezi almaya engel durumlar, (kanser hastaları, tam tedavi olmamış ve metastatik kanser hastaları),
• Hamile yada 1 yıl içinde hamile kalmayı düşünenler,
• Ağır psikiyatrik hastalığı olan hastalar,
• Alkol ve madde bağımlılığı olan hastalar,
• Uygulanacak cerrahi yöntemin önemini, olası risk ve ameliyattan sonra ortaya çıkabilecek istenmeyen durumları ve ameliyat sonrası döneme uyum içinde olabilecek psikososyal düzeyde olmayan hastalar.

Cerrahi Müdahaleden Çekinen Hastalara Uygulanabilecek Diğer Yöntemler Nelerdir?

Cerrahi müdahaleye cesaret edemeyen obeziteli hastalara uygulanabilecek diğer yöntemler şunlardır:

• Mide balonu,
• Mide botoksu.

Obezite Tedavisinde Mide Balonu Uygulaması

Mide balonu uygulaması, gastrik balon uygulamasıdır. Süreci şöyle özetleyebiliriz:

• Uygulama, sedo anestezi altında tam uyutulmadan endoskopi ünitesinde yapılır.
• Uygulama, 15-20 dakika kadar sürer.
• Fazla kiloların %15-20'sini vermeyi kolaylaştıran ameliyatsız bir işlemdir.
• Kişinin uyum sağlaması durumunda 15-40 kilo arası kilo kaybına yardımcı olabilen bir yöntemdir.

Obezite Tedavisinde Mide Botoksu Uygulaması

Mide botoksu uygulaması, gastrik botoks uygulamasıdır. Süreç şöyledir:

• Uygulama, sedo anestezi altında, tam uyutulmadan endoskopi ünitesinde yapılır.
• Mide içine belirlenmiş oranda botulinum toksin A enjeksiyonu yapılmasıdır.
• Uygulama 20-25 dakika kadar sürer.
• Fazla kiloların %15-20'sini vermeyi kolaylaştıran ameliyatsız bir işlemdir.
• Kişinin uyum sağlaması durumunda 10-15 arası kilo kaybına yardımcı olur.

Mide balonu ve mide botoksu uygulamalarıyla verilecek kilo miktarı; hastanın diyet programıyla, yaşam değişikliğiyle, yürüyüş ve spora sağladığı uyumla doğru orantılıdır.