Kalp Aritmi Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Kalp Aritmi Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı yazımızda, konuya dair detayları bulabilirsiniz. Aritmi, düzensiz bir kalp atışıdır. Ritim bozukluğu olanların kalbi, aritmisi olmayan diğer kişilere göre daha hızlı veya daha yavaş atabilir. Kalbin anormal şekilde atmasına neden olabilecek birkaç farklı durum vardır ve aritminin tedavisi nedenin ne olduğuna bağlı olarak değişir. Kalbinin hızlı attığını hisseden, baş dönmesi veya sersemlik hissi yaşayan veya göğüs ağrısı olanların bir doktoru ziyaret etmeleri gerekir.

Aritmi Nedir?

Aritmi (disritmi olarak da adlandırılır), düzensiz veya anormal bir kalp atışıdır.

Aritmi türleri nelerdir?

• Supraventriküler aritmiler: Atriyumda (kalbin üst odacıkları) başlayan aritmilerdir. "Supra" yukarı anlamına gelir. "Ventriküler", kalbin alt odacıkları veya ventriküllere karşılık gelir.
• Ventriküler aritmiler: Ventriküllerde (kalbin alt odacıkları) başlayan aritmilerdir.
• Bradiaritmiler: Sinoatriyal (SA) düğüm, atriyoventriküler (AV) düğüm veya HIS-Purkinje ağı gibi kalbin iletim sistemindeki bir hastalığın neden olabileceği yavaş kalp ritimleridir.

Supraventriküler Aritmi Türleri Nelerdir?

Supraventriküler aritmiler, atriyumda veya kalbin üst odacıklarında başlar. Supraventriküler aritmi türleri şunlardır:

• Paroksismal supraventriküler taşikardi (PSVT): Kulakçıklardan gelen hızlı ama düzenli bir kalp ritmi. Bu tür aritmi aniden başlar ve biter.
• Aksesuar yol taşikardileri (bypass yolu taşikardileri): Fazladan, anormal bir elektrik yolunun veya atriyum ile ventriküller arasındaki bağlantının neden olduğu hızlı kalp ritmi. İmpulslar, normal yolun yanı sıra ekstra yollardan da geçer. Bu durum impulsların kalpte çok hızlı bir şekilde dolaşmasına izin vererek, kalbin alışılmadık derecede hızlı atmasına neden olur (örneğin Wolff-Parkinson-White sendromu)
• AV düğümü yeniden girişli taşikardi (AVNRT): Atriyoventriküler (AV) düğümden geçen birden fazla yolun varlığından kaynaklanır.
• Atriyal taşikardi: Atriyumda başlayan hızlı kalp ritmi.
• Atriyal fibrilasyon: Çok yaygın görülen bir düzensiz kalp ritmidir. Bu, AV düğümü boyunca seyahat etme şansı için yarışan birçok impulsun kulakçıklara yayılmasıyla olur. Bu, dağınık, hızlı ve düzensiz bir ritimle sonuçlanır. Çünkü impulslar atriyumdan düzensiz bir şekilde geçtiğinden, koordineli atriyal kasılma kaybı olur.
• Atriyal çarpıntı: Atriyumdaki bir veya daha fazla hızlı devrenin neden olduğu bir atriyal aritmi. Atriyal çarpıntı genellikle atriyal fibrilasyondan daha organize ve düzenlidir.

Ventriküler Aritmi Türleri Nelerdir?

Kalbin ventriküllerinde bir ventriküler aritmi başladığında meydana gelir. Ventriküler aritmi türleri şunlardır:

• Erken ventriküler kasılmalar (PVC'ler): Ventriküllerde başlayan erken, ekstra kalp atışlarıdır. Çoğu zaman, PVC'ler herhangi bir belirtiye neden olmaz veya tedavi gerektirmez. Bu tür aritmi yaygındır ve stres, çok fazla kafein, nikotin veya egzersizle ilişkili olabilir. Ayrıca kalp hastalığı veya elektrolit dengesizliğinden de kaynaklanabilirler. PVC'si ve/veya bununla ilişkili semptomları olan kişiler bir kardiyolog (kalp doktoru) tarafından değerlendirilmelidir.
• Ventriküler taşikardi (VT): Ventriküllerde başlayan hızlı bir kalp atışıdır. Hızlı ritim, kalbin yeterince kanla dolmasını engeller ve kalp vücuda daha az kan pompalayabilir. VT, özellikle kalp hastalığı olan kişilerde ciddi olabilir ve diğer aritmi türlerinden daha fazla semptomla ilişkilendirilebilir. Bir kardiyolog bu durumu değerlendirmelidir.
• Ventriküler fibrilasyon (VF): Ventriküllerden gelen impulsların değişken, düzensiz bir şekilde ateşlenmesidir. Karıncıklar titrer ve etkili bir kasılma oluşturamaz, bu da vücuda kan gitmemesine neden olur. Bu, mümkün olan en kısa sürede kardiyopulmoner resüsitasyon (CPR) ve defibrilasyon (normal bir ritmi geri yüklemek için kalp kasına bir enerji şoku verilmesi) ile tedavi edilmesi gereken tıbbi bir acil durumdur.
• Uzun QT: Bu bir aritmi olmasa da kişiyi aritmiye yatkın hale getirebilir. QT aralığı; EKG'de kalp kasının kasılması ve ardından toparlanması veya elektriksel uyarının ateşlenmesi ve ardından yeniden şarj olması için geçen süreyi temsil eden alandır. QT aralığı normalden uzun olduğunda, yaşamı tehdit eden bir ventriküler taşikardi şekli olan "torsades de pointes" riskini artırır.

Bradiaritmi Türleri Nelerdir?

Bradiaritmi, genellikle kalbin iletim sistemindeki bir hastalığın neden olduğu yavaş bir kalp ritmidir. Bradiaritmi türleri şunladır:

• Sinüs düğümü disfonksiyonu: Anormal sinoatriyal düğümü nedeniyle yavaş kalp ritimleridir.
• Kalp blokları: Sinüs düğümünden ventriküllere giderken elektriksel impulsun gecikmesi veya tamamen bloke edilmesidir. AV düğümü veya HIS-Purkinje sisteminde blokaj veya gecikme seviyesi oluşabilir. Kalp atışı düzensiz ve yavaş olabilir.

Aritminin Belirtileri Nelerdir?

Aritmi "sessiz" olabilir ve herhangi bir belirtiye neden olmayabilir. Bir doktor muayene sırasında hastanın nabzını ölçerek, kalbini dinleyerek veya teşhis testleri yaparak düzensiz bir kalp atışı olup olmadığını bulabilir. Aritmi semptomlar ortaya çıkarsa aşağıdaki belirtiler görülebilir:

• Çarpıntı. Kalbin çırpınır ya da hızla açılıp kapanır gibi hissedilen bir şekilde atması.
• Kalbin atarken göğse vurur gibi hissettirmesi.
• Baş dönmesi veya sersemlik hissi.
• Nefes darlığı.
• Göğüste rahatsızlık hissi.
• Halsizlik veya yorgunluk hissi (kendini çok yorgun hissetme).
• Kalp kasının zayıflaması veya düşük ejeksiyon fraksiyonu.

Aritmilere Ne Sebep Olur?

Aritmilere sebep olabilecek olan durumlar şunlardır:

• Koroner arter hastalığı.
• Kalpte irritabl doku (genetik ya da edinilmiş nedenlere bağlı olarak).
• Yüksek tansiyon.
• Kalp kasındaki değişiklikler (kardiyomiyopati).
• Kapakçık bozuklukları.
• Kandaki sodyum veya potasyum dengesizlikleri gibi elektrolit dengesizlikleri.
• Kalp krizinden dolayı kalbin hasar alması.
• Kalp ameliyatı sonrası iyileşme süreci.
• Diğer tıbbi durumlar.

Aritmi Nasıl Teşhis Edilir?

Aritmi belirtileri olanlar bir kardiyologdan randevu almalıdır. Kalp ritmi bozukluklarının teşhis ve tedavisinde ek uzmanlık eğitimi almış bir kardiyolog olan elektrofizyolog da ziyaret edilebilir. Kardiyolog belirtileri değerlendirdikten ve fiziki muayene yaptıktan sonra, aritminin varlığını doğrulamaya ve nedenlerini belirlemeye yardımcı olması için çeşitli teşhis testleri isteyebilir. Düzensiz kalp ritminin varlığını doğrulamak için yapılabilecek bazı testler şunlardır:

• Elektrokardiyogram (EKG): Kalp kasından geçen elektriksel impulsların görüntüsüdür. Göğüs, kollar ve bacaklara yapıştırılan elektrotlar (küçük, yapışkan bantlar) kullanılarak grafik kağıdına bir EKG kaydedilir.
• Holter monitörü gibi gezici monitörler.
• Efor testi: Egzersizle başlayan veya kötüleşen aritmileri kaydetmek için kullanılan bir test. Bu test ayrıca altta yatan kalp hastalığı veya aritmi ile ilişkili koroner arter hastalığı olup olmadığını belirlemeye de yardımcı olabilir.
• Ekokardiyografi: Bir aritmiye neden olabilecek kalp kası veya kapak hastalığı olup olmadığını belirlemek amacıyla kalbin bir görüntüsünü sağlamak için kullanılan bir tür ultrason. Bu test istirahatte veya aktivite ile yapılabilir.
• Kardiyak kateterizasyon: Lokal anestezi kullanılarak, bir kan damarına bir kateter (küçük, içi boş, esnek tüp) yerleştirilir ve bir X-ışını makinesi yardımıyla kalbe yönlendirilir. Kateterden bir kontrast boya enjekte edilir, böylece koroner arterlerin, kalp odacıklarının ve kapakçıklarının röntgen filmleri alınabilir. Bu test, doktorun ritim bozukluğunun nedeninin koroner arter hastalığı olup olmadığını belirlemesine yardımcı olur. Bu test ayrıca kalp kasının ve kapakçıklarının ne kadar iyi çalıştığı hakkında bilgi sağlar.
• Elektrofizyoloji çalışması (EPS): Kalbin elektrik sistemini değerlendiren özel bir kalp kateterizasyonu. Elektriksel aktiviteyi kaydetmek için kalbe kateterler yerleştirilir. EPS, anormal ritmin nedenini bulmak ve hasta için en iyi tedaviyi belirlemek için kullanılır. Test sırasında, aritmi güvenli bir şekilde yeniden üretilebilir ve sonlandırılabilir.
• Tilt table (eğik masa) testi: Pasif baş yukarı eğme testi veya baş dik eğme testi olarak da adlandırılır. Bu test, masa farklı seviyelerde ve baş yukarı konumdayken, kan basıncını ve kalp atış hızını dakika dakika kaydeder. Test sonuçları, hasta pozisyon değiştirdikçe kalp ritmini, kan basıncını ve bazen diğer ölçümleri değerlendirmek için kullanılabilir.

Aritmi Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavi, aritminin tipine ve ciddiyetine bağlıdır. Bazı durumlarda tedavi gerekli değildir. Tedavi seçenekleri arasında ilaçlar, yaşam tarzı değişiklikleri, invaziv tedaviler, elektronik cihazlar veya ameliyat yer alır.

Hangi İlaçlar Aritmiyi Tedavi Eder?

Aritmileri tedavi etmek için çeşitli ilaçlar mevcuttur. Herkes farklı olduğu için, hastaya en uygun olanı bulmak için birkaç ilaç ve dozun denenmesi gerekebilir. Aritmi tedavisinde aşağıdakiler gibi çeşitli ilaç türleri kullanılır:

• Anti-aritmik ilaçlar: Ritim bozukluğunu sinüs ritmine (normal ritim) çevirmek veya ritim bozukluğunu önlemek için kullanılan ilaçlardır.
• Kalp atış hızı kontrol ilaçları: Kalp atış hızını kontrol etmek için kullanılan ilaçlardır.
• Antikoagülan veya antiplatelet tedavi: Bunlar varfarin (bir kan sulandırıcı) veya aspirin gibi pıhtı oluşumu veya felç geçirme riskini azaltan ilaçlardır.
• Anormal kalp ritmine neden olabilecek ilgili durumları tedavi etmek için kullanılan ilaçlar.

Hastanın aşağıdakileri bilmesi önemlidir:

• İlaçların isimleri.
• Ne için kullanılacakları.
• İlaçların ne sıklıkla ve hangi zamanlarda alınacağı.

Aritmileri Tedavi Etmek İçin Hangi İnvaziv Yöntemler Kullanılır?

Elektriksel kardiyoversiyon ve kateter ablasyonu, düzensiz kalp ritimlerini tedavi etmek veya ortadan kaldırmak için kullanılan invaziv tedavilerdir. Doktor, hasta için en iyi tedaviyi belirleyecek ve bu tedavilerin fayda ve risklerini onunla tartışacaktır.

• Elektriksel kardiyoversiyon: İnatçı veya düzensiz aritmileri (atriyal fibrilasyon gibi) olan kişilerde, tek başına ilaç tedavisi ile normal bir ritim elde edilemeyebilir. Kardiyoversiyon özel bir işlem odasında doktor tarafından yapılır. Kısa etkili bir anestezi uygulamasından sonra, göğüs duvarından kalbi senkronize eden ve normal ritin yeniden başlamasına izin veren bir elektriksel impuls iletilir.
• Kateter ablasyonu: Bir kateter ablasyonu sırasında yüksek frekanslı elektrik enerjisi, bir kateter yoluyla kalbin içindeki anormal kalp ritmine neden olan küçük bir doku alanına iletilir. Bu enerji, anormal ritmin yolunu keser. Ablasyon, çoğu SVT'yi, atriyal flutter'ı ve bazı atriyal ve ventriküler taşikardileri tedavi etmek için kullanılabilir. Katater ablasyonu, kulakçıklar ve karıncıklar arasındaki elektrik yolunun bağlantısını kesmek için de kullanılabilir ve bu atriyal fibrilasyonu olan kişilerde yararlı olabilir. Optimum tedaviye ulaşmak için ablasyon diğer prosedürlerle birleştirilebilir.
• Pulmoner damar izolasyonu: Devamlı, paroksismal veya kalıcı atriyal fibrilasyonu olan kişilerde, pulmoner damarların izolasyonu (pulmoner ven izolasyonu), atriyal fibrilasyona neden olduğu düşünülen alanları hedef alan bir ablasyon türüdür. Amaç, atriyal fibrilasyonu tetiklemeden sorumlu odakları izole eden skar halkaları oluşturmaktır.

Aritmi Tedavisinde Hangi Cihazlar Kullanılır?

Bir kardiyolog, elektrofizyoloji laboratuvarındaki bir prosedür sırasında hastaya belirli cihazlar yerleştirebilir.

Kalıcı bir kalp pili, normal bir kalp atış hızını korumak için kalp kasına küçük elektriksel uyarılar gönderen bir cihazdır. Kalp pilinde bir puls üreteci (bir pili ve küçük bir bilgisayarı barındıran) ve puls üretecinden kalp kasına impulslar gönderen ve ayrıca kalbin elektriksel aktivitesini algılayan kablolar (teller) bulunur. Kalp pilleri çoğunlukla kalbin çok yavaş atmasını önlemek için kullanılır.

İmplante edilebilir bir kardiyoverter-defibrilatör (ICD), yaşamı tehdit eden iki kalp ritmi olan ventriküler taşikardi ve ventriküler fibrilasyonu tedavi etmek için kullanılan gelişmiş bir cihazdır. ICD sürekli olarak kalp ritmini izler. Çok hızlı, anormal bir kalp ritmi algıladığında, kalbin tekrar normal bir ritimde atmasını sağlamak için kalp kasına enerji verir.

Normal kalp ritmini eski haline getirmek için ICD'yi kullanmanın birkaç yolu vardır. Bu yollar şunlardır:

• Anti-taşikardi pacing (ATP): Kalp çok hızlı attığında, normal bir kalp atış hızı ve ritmini geri kazanmak için kalp kasına bir dizi küçük elektriksel uyarı iletilebilir.
• Kardiyoversiyon/defibrilasyon: Kalp tehlikeli bir şekilde hızlı veya düzensiz bir şekilde attığında, normal bir ritmi geri yüklemek için kalp kasına bir şok verilebilir.
• Anti-bradikardi pacing: Çoğu ICD, kalp ritminin çok yavaş olmasını önlemek için yedek pacing sağlar.

Biventriküler (B-V) kalp pilleri ve defibrilatörler (aynı zamanda kardiyak resenkronizasyon tedavisi veya CRT olarak da adlandırılır), sol ventrikülde koordine olmayan veya senkronize olmayan bir kasılma kanıtı olan kalp yetmezliği olan kişilerde kullanılır. Bu cihazlar sol ventrikülün kasılmasını senkronize etmeye yardımcı olur. Sağ ventriküle ve sağ atriyuma yerleştirilen geleneksel kalp pilleri ve defibrilatörler tarafından kullanılan bir veya iki lead'e ek olarak, bi-ventriküler cihazlar sol ventrikülün arkasına veya sol tarafına yerleştirilmiş ek bir lead kullanır. Bu alana ulaşmak için, ek lead genel olarak kalbin arkasındaki küçük bir damar olan koroner sinüs içinden yönlendirilir.

Aritmisi olan kişiler, aşağıdaki nedenlerden herhangi biri için kalp ameliyatı olabilir.

• Kapak cerrahisi veya koroner arter baypas ameliyatı da dahil olmak üzere aritmiye neden olabilecek kalp hastalığını tedavi etmek için kişinin kalp ameliyatına ihtiyacı olabilir.
• Maze ve modifiye Maze prosedürleri, ilaçlarla veya cerrahi olmayan tedavi yöntemleriyle kontrol edilemeyen atriyal fibrilasyonu düzeltmek için kullanılan iki ameliyattır. Kapak cerrahisi gibi diğer kalp cerrahisi türleri planlandığında sıklıkla kullanılır. Bazı durumlarda, bu işlemler kendi başlarına yapılabilir.
• Bazı durumlarda biventriküler pacemaker lead'leri kalbe minimal invaziv veya endoskopik teknikler kullanılarak yerleştirilebilir.

Aritmi İçin Risk Faktörleri Nelerdir?

Aritmilerle ilgili bazı risk faktörleri ve bunları değiştirmenin bazı yolları aşağıdakiler gibidir:

• Sigara veya tütün ürünleri kullanılıyorsa bırakılmalıdır.
• Alkol alımı sınırlandırılmalıdır.
• Kafein kullanımı sınırlandırılmalı veya sonlandırılmalıdır. Bazı insanlar kafeine duyarlıdır ve kafeinli ürünleri (çay, kahve, kola ve bazı reçetesiz satılan ilaçlar gibi) kullanırken daha fazla semptom yaşayabilirler.
• Uyarıcılar kullanılmamalıdır. Öksürük ve soğuk algınlığı ilaçlarında kullanılan uyarıcılara ve bitkisel veya besin takviyelerine dikkat edilmelidir. Bu ilaçların bazıları, düzensiz kalp ritimlerini destekleyen bileşenler içerir. İlaç prospektüsleri okunmalı ve doktor ya da eczacıya hangi ilacın daha iyi olacağı sorulmalıdır.
• Yüksek tansiyon varsa kontrol altında tutulmalıdır.
• Obezite varsa sağlıklı olan bir kiloya inmek için çabalamak aritmi riskini azaltabilir.
• Kan şekeri seviyeleri kontrol edilmelidir.
• Uyku apnesi varsa tedavi edilmelidir. Tedavi, aritmi riskini azaltabilir.
• Düzensiz kalp ritminin belirli aktivitelerle daha sık meydana geldiğini fark edilirse onlardan kaçınılmalıdır.

Aritmisi Olanlar Ne Zaman Bir Doktora Görünmelidir?

Hastanın düzenli kontrol ziyaretleri için doktorunu ziyaret etmesi gerekir.

• Aritminin kontrol edildiğinden emin olun.
• İlaçların kullanımını uygun bir şekilde düzenleyin.
• Herhangi bir implante cihazın işlevini değerlendirin.
• Sağlıklı kaldığınızdan ve başka tıbbi sorunlarınız olmadığından emin olun.

Doktor hastaya, kendisini ne sıklıkta ziyaret etmesi gerektiğini söyleyecektir. Belirtiler daha sık veya şiddetli hale gelirse, önceden belirlenmiş ziyaret vaktini beklemeden doktorla iletişime geçilmelidir.

Ayrıca kişi, ailesinin ve arkadaşlarının kendisindeki belirtilerin nasıl tanıyacaklarını bildiklerinden emin olmalıdır. Kişinin çevresindekiler, gerekli olursa kalp masajına nasıl başlayacaklarını da öğrenmelidirler.

Nabız Nasıl Kontrol Edilir?

Aritmisi olsun ya da olmasın herkesin nabzını nasıl ölçeceğini bilmesi yararlı olabilir. Nabız, kalp atış hızını veya kalbin bir dakikadaki atış sayısını gösterir. Nabız oranları kişiden kişiye değişir. Nabız dinlenirken daha yavaştır ve egzersiz sırasında vücudun daha oksijen açısından zengin kana ihtiyacı olduğundan artar.

Nabız bilekte veya boyunda hissedilebilir. İşaret ve orta parmaklarının uçları diğer kolun bilek içine, başparmağın hemen altına yerleştirilir. Ya da işaret ve orta parmaklarının uçları, nefes borusunun her iki yanında, boynun alt kısmına yerleştirilir. Parmakların altında kanın atışı hissedilene kadar parmaklarla hafifçe bastırılır. Nabzı hissedilene kadar parmakların hafifçe yukarı veya aşağı hareket ettirilmesi gerekebilir.

Kalp atış hızını dakikadaki atış cinsinden belirlemek için 10 saniyelik atış miktarı sayılabilir ve altı ile çarpılır. Normal bir kalp atış hızı, dinlenme halinde, dakikada 50 ila 100 atım arasındadır.

Kalp atışının düzensiz olmasının birçok sebebi vardır. Aritmi adı verilen bu düzensiz kalp atışlarından bazıları semptomlara neden olmaz. Aşırı yorgunluk veya kalp çarpıntısı gibi belirtiler fark edenlerin bir doktora görünmesi önemlidir. Doktor hasta için en iyi tedavi seçeneğine karar verecektir ancak uygun yaşam tarzı değişiklikleri yaparak da kişi kendisine yardımcı olabilir.