Pruritus (Kaşıntılı Cilt) Nedir? Kaşıntı Neden Olur? Nasıl Giderilir?

Pruritus (Kaşıntılı Cilt) Nedir? Kaşıntı Neden Olur? Nasıl Giderilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Pruritus, kaşıntı için kullanılan tıbbi bir terimdir. Bu durum, rahatlamak için cildi kaşıma ihtiyacı hissedilmesine neden olur. Kaşıntının altta yatan tıbbi bir durum, tahriş edici bir madde ile temas veya bir ilaca reaksiyon gibi çeşitli muhtemel nedenleri vardır. Tedavi, cildin kaşınmasına neyin sebep olduğuna bağlı olarak değişir.

Kaşıntı Nedir?

Pruritus kaşıntı anlamına gelen tıbbi bir terimdir. Ciltte kaşımaya neden olan bir hissi ifade eder. Pruritus ağrılı veya tahriş edici olabilir ve vücudun bir bölgesinde lokalize olabilir veya birkaç bölgeye yayılabilir. Pruritus altta yatan bir durumun belirtisi olabilir. Birçok muhtemel nedeni vardır. En yaygın olanları bir alerjenle temas, kuru cilt, hamilelik ve vücudun bir ilaca verdiği tepkidir. Kaşıntı 6 hafta veya daha uzun süre devam ederse kronik olabilir.

Kaşıntı Türleri Nelerdir?

Kaşıntının nedenine ve kaşıntının vücuttaki yerine göre kategorize edilen birkaç farklı kaşıntı türü vardır. En yaygın kaşıntı türlerinden bazıları şunlardır:

• Brakiyoradiyal kaşıntı: Sinir hasarının neden olduğu üst kol kaşıntısı.
• Nokturnal pruritus: Vücudun doğal işlevlerine bir tepki, bir ilaca tepki veya bir cilt tahriş edici ile temas gibi çeşitli olası nedenlerle geceleri ortaya çıkan kaşıntı.
• Pruritus ani: Hemoroid, enfeksiyon veya cildi tahriş eden bir madde nedeniyle anüsü çevreleyen derinin kaşınması.
• Senil pruritus: Ciltteki değişikliklerden kaynaklanan ve 65 yaşın üzerindeki kişileri etkileyen kaşıntı.
• Üremik pruritus: Diyalize giren böbrek hastalığı teşhisi konmuş kişilerde bir belirti olarak ortaya çıkan kaşıntı.

Kaşıntı Kimleri Etkiler?

Kaşıntı çok yaygındır ve herkesi yaşamı boyunca etkileyecektir. Şiddeti ve sıklığı her kişi için farklıdır. Aşağıdaki durumlarda kişinin kaşıntı riski daha yüksek olabilir:

• 65 yaş veya üzerindeyse.
• Alerjisi varsa.
• Egzama, sedef hastalığı veya diyabet gibi altta yatan bir rahatsızlığı varsa.
• Hamileyse.
• Diyalize giriyorsa.

Kaşıntı Nasıl Hissettirir?

Pruritus cildin kaşınmasına neden olur. Kaşıntı bazen acı verici olabilirken bazen de bir şey cildi gıdıklıyormuş gibi hissettirebilir. Kaşınan yeri kaşımak daha fazla ağrı ve tahrişe yol açabilir ve kaşıntıyı her zaman gidermeyebilir. Cilt sık sık kaşınıyorsa bir sağlık uzmanına başvurulmalıdır.

Kaşıntının Belirtileri Nelerdir?

Pruritusun ana belirtisi kaşıntıdır. Kaşıntı, rahatlamak için cildi kaşımaya neden olan bir his veya rahatsız edici bir duygudur. Kaşınan bölgeyi kaşımak her zaman rahatlama sağlamaz.

Kaşınan cilt kaşındığında aşağıdakileri içeren ek semptomlara sahip olunabilir:

• Kuru veya çatlamış cilt.
• Çizik izleri (ekskoriasyonlar).
• Kalın, kösele gibi cilt lekeleri (likenleşme).
• Kaşıntılı cildin olduğu yerde lokalize ağrı.
• Derinin yarılması ve kanaması.
• Çatlayan deri sarıdan beyaza rengi değişen bir sıvı sızdırması, iyileşmemesi veya pullu ya da kabuklu bir dokuya sahip hale gelmesi (enfeksiyon).

Kaşıntının diğer belirtileri şunlardır:

• Çevresindeki deriden daha açık veya daha koyu renkte deri rengi değişikliği.
• Ciltte kabarık veya şişmiş bir kızarıklık oluşması (iltihaplanma).
• Ciltte küçük sivilce benzeri şişlikler (papüller).
• Cildin etkilenen bölgesinde büyük şişlikler.
• Ciltte kabarcıklar veya içi sıvı dolu şişlikler.

Bazen döküntü veya şişmiş cilt gibi ek semptomlarla birlikte kaşıntılı bir cilt yaşanabilirsiniz. Bazen ise başka semptomlar olmadan sadece kaşıntılı cilde sahip olunabilir. Doktor durumu teşhis edecek ve cildin kaşınmasına neyin neden olduğuna bağlı olarak çeşitli tedavi seçenekleri sunacaktır.

Cildi Kaşımak İstemeye Ne Sebep Olur?

Pruritus belirtileri kaşıntılı hissetmeye neden olur. İlk tepki cildi kaşımaktır. Dışarıdan gelen bir uyaran genellikle bu kaşıntı hissini tetikler. Dış uyaranlar arasında cilde dokunan bir şey, giysilerdeki lifler veya vücudun doğal hareketleri yer alabilir. Periferik duyu nöronları, hareketi etkinleştirmek için ciltten beyne ve tam tersi yönde bir mesaj ileten sinir sistemindeki sinir liflerdir. Bir uyaran vücudun kaşınma hissini tetiklediğinde, beyin cildin kaşınmasını söyleyerek buna yanıt verir.

Kaşıntıya Neler Sebep Olur?

Kaşıntının aşağıdakileri içeren çeşitli nedenleri vardır:

• Dermatolojik: Kaşıntı, vücuttaki iltihaplanma veya şişmenin bir sonucudur.
• Sistemik: Kaşıntı, cildi veya iç organları etkileyebilecek altta yatan tıbbi bir durumun sonucudur. Bu, diğerlerinin yanı sıra yaşla birlikte vücutta meydana gelen doğal değişiklikleri veya hormonal değişiklikleri içerebilir.
• Nöropatik: Sinir sistemi rahatsızlıkları veya sinir hasarı kaşıntıya neden olur.
• Psikojenik: Psikiyatrik durumlar veya beyni etkileyen durumlar kaşıntıya neden olur.
• Çevresel: Çevredeki tahriş edici bir madde kaşıntıya neden olur. Bu, giysi malzemesi, böcek ısırığı, bir ilaca karşı reaksiyon, sıcaklık veya rahatsız edici bir şeye dokunmak olabilir.

Kaşıntının en yaygın nedeni kuru cilttir.

Kaşıntı Altta Yatan Bir Durumun Belirtisi midir?

Çeşitli hastalıklarda kaşıntı bir belirti olarak görülür. Kaşıntıya neden olan en yaygın durumlardan bazıları şunlardır:

• Diyabet.
• Karaciğer veya böbrek hastalığı.
• Hamilelik.
• Egzema.
• Sedef hastalığı.
• Kolestaz.
• Obsesif kompulsif bozukluk.
• Alerjiler.
• Dermatit.
• Tiroit hastalığı.

Kaşıntı Nasıl Teşhis Edilir?

Kaşıntıyı teşhis etmek için doktor cildi fiziksel olarak muayene edecek ve hastanın semptomları ve tıbbi geçmişi hakkında daha fazla bilgi toplayacaktır. Doktor hastaya aşağıdakiler gibi sorular sorabilir:

• Kaşıntı ne zaman başladı?
• Kaşıntı başlamadan önce kişisel bakım ürünlerinizde (sabunlar, losyonlar vb.) herhangi bir değişiklik yaptınız mı?
• Kilo kaybı, çok yorgun hissetme, gece terlemesi veya artan susuzluk gibi başka belirtileriniz oldu mu?
• Yeni bir ilaç almaya başladınız mı?
• Bir bitki veya yeni bir evcil hayvan gibi belirli bir şeye dokundunuz mu?

Kaşıntıyı Teşhis Etmek İçin Hangi Testler Kullanılır?

Doktor tanıyı doğrulamak için testler önerebilir. Testler semptomlara neyin neden olduğunu belirlemeye yardımcı olabilir. Kaşıntı birincil sorun olabilir veya başka bir durumun belirtisi olabilir. Testler şunları içerir:

• Çevredeki bir şeye tepki verip verilmediğini gösteren alerji testleri.
• Vitamin ve mineral eksikliklerini veya karaciğer, böbrekler veya tiroit gibi iç organlarla ilgili sorunları ortaya çıkarmak için kan testleri.
• Kanser gibi cildin altına uzanan durumları ortaya çıkarmak için görüntüleme testleri (göğüs röntgeni).
• Kaşıntıya neden olan cilt sorunlarını belirlemek için cilt biyopsisi. Bu test küçük bir deri örneğinin alınmasını ve mikroskop altında incelenmesini içerir.

Kaşıntıdan Nasıl Kurtulunabilir?

Kaşıntı tedavisi her kişiye özgüdür ve belirtilere neyin neden olduğuna bağlı olarak değişir. Tedavi şunları içerebilir:

• Cilde krem, losyon veya merhem sürmek.
• Kaşıntıyı durdurmak için ilaç almak.
• Semptomlara neden olan bir ilacı durdurmak veya değiştirmek. Doktor bunu yapmanın güvenli olduğunu söyleyene kadar herhangi bir ilaç bırakılmamalıdır.
• Kaşıntıya neden olan altta yatan herhangi bir durumu tedavi etmek veya yönetmek.
• Kaşıntıyı hafifletmek için akupunktur, ışık terapisi veya transkutanöz elektriksel sinir stimülasyon terapisi gibi tıbbi olmayan tedaviler kullanmak.

Kaşıntıyı Tedavi Etmek İçin Evde Alınabilecek Önlemler Var mıdır?

Kaşıntıyı evde tedavi etmek için aşağıdaki adımlar atılabilir:

• Cildi nemli tutmak ve cilt kuruluğunu önlemek için düzenli olarak kremler ve losyonlar kullanmak.
• Güneş yanıklarını ve güneşin UV ışınlarından kaynaklanan hasarı önlemek için güneş kremi kullanmak.
• Cildin tahriş olmasını önlemek için deterjan ve sabun gibi kokusuz veya hassas cilt ürünleri kullanmak.
• Kaşıntıyı gidermek için ılık (sıcak değil) bir banyo yapmak veya duş almak.
• Yün ve sentetik kumaşlar gibi cilt tahrişine neden olan kumaşları giymekten kaçınmak. Pamuklu giysiler genellikle cilt tahrişine neden olmaz.
• Cildi sakinleştirmek için cildin kaşınan bölgesine serin bir bez veya havluya sarılmış buz yerleştirmek.

Kaşıntıyı Hangi İlaçlar Tedavi Eder?

Doktor kaşıntıyı tedavi etmek için aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli ilaçlar reçete edebilir:

• Antihistaminikler.
• Topikal steroidler veya oral steroidler.
• Siklosporin A gibi immünosupresan ilaçlar.

Bazı çalışmalar, antidepresan ilaçların vücutta kaşıntıya neden olan reseptörleri gevşeterek kaşıntılı cilde rahatlama sağlayabileceğini göstermektedir.

Hangi Kaşıntı Önleyici Kremler Kaşıntıyı Tedavi Eder?

Doktor, kaşıntıyı tedavi etmek için semptomları hafifletmek üzere kaşıntı önleyici kremler önerebilir. Bazı kaşıntı önleyici krem türleri için reçeteye ihtiyaç yoktur ve bunlar reçetesiz olarak satın alınabilir. Kaşıntılı cildi rahatlatmaya yardımcı olması için kokusuz ve aşağıdaki bileşenlerden en az birini içeren kremler, losyonlar veya merhemler kullanılabilir:

• Hidrokortizon: Şişme ve iltihaplanmayı durduran bir ilaçtır.
• Antihistaminikler: Alerjik reaksiyon belirtilerini hafifleten bir ilaçtır.
• Kapsaisin: Küçük ağrıları ve acıları tedavi eden bir ilaçtır.
• Aloe vera: Tahriş olmuş cildi rahatlatan bir bitkiden elde edilen bir maddedir.
• Mentol: Cilde uygulandığında serinlik hissi veren bitki bazlı bir üründür.
• Petrol jölesi: Cilde nem sağlayan mineral yağlar ve mumlardan oluşan bir karışımdır.

Kaşıntı önleyici krem kullanıldıktan sonra kaşıntı devam ederse veya kötüleşirse, doktorla iletişime geçilmelidir.

Tedaviden Ne Kadar Süre Sonra Kişi Kendini Daha İyi Hisseder?

Kaşıntının ne kadar süreceği kaşıntılı cildin nedenine bağlıdır. Bazı teşhisler uzun vadelidir ve hayat boyunca gelip giden semptomlar yaşanabilir. Diğerleri için durum, birkaç gün içinde geçebilecek geçici bir tahriş edici madde olabilir. Daha hızlı iyileşmeye yardımcı olması için teşhis, nedeni ve belirtilerin nasıl tedavi edileceği hakkında bir doktorla konuşulmalıdır.

Kaşıntı Nasıl Önlenebilir?

Tüm kaşıntı türlerini önlenemese de kaşıntılı cilde yakalanma riskini azaltmak için aşağıdaki adımlar atılabilir:

• Dışarı çıkarken güneş kremi sürmek veya UV-koruyucu giysi ve aksesuarlar giymek.
• Bol miktarda su içmek.
• Cildi günlük olarak veya günde birkaç kez nemlendirmek.
• Duş alırken, banyo yaparken ya da elleri yıkarken ılık (sıcak değil) su kullanmak.
• Sahip olunan herhangi bir kronik rahatsızlığı yönetmek.
• Evde hava nemlendirici kullanmak.
• Alerjenlerden kaçınmak.

Kaşıntısı Olanları Neler Bekler?

Kaşıntı, ciltte tahrişe ve rahatsızlığa neden olarak uyumayı zorlaştırabilir. Şiddetli vakalar normal aktiviteleri tamamlamayı engelleyebilir çünkü kaşınan cilt kişiyi elindeki görevden uzaklaştırır. Cilde gün boyunca düzenli olarak nemlendirici krem veya losyon uygulamak gibi ev içi çözümler kullanılabilir. Nemlendirici uygulamak için en etkili zaman, cildin nemi hapsetmesi için hafif nemli olduğu banyo veya duş sonrasıdır. Bazen kaşıntı kalıcı (kronik) olabilir ve altı haftadan uzun sürebilir veya altta yatan bir durumun belirtisi olabilir. Belirtileri hafifletmek için tedavi seçenekleri hakkında bir doktorla görüşülmelidir.

Kaşıntı Ne Kadar Sürer?

Herkesin vücudu farklıdır. Tedaviden sonraki saatler içinde kaşıntılı ciltte rahatlama yaşanabilir veya rahatlama birkaç haftayı bulabilir. Vücudun iyileşme süresi, semptomlara neyin neden olduğuna bağlıdır. Belirtilerin ne zaman geçeceğine dair daha net bir zaman dilimi öğrenebilmek için bir doktorla görüşülmelidir.

Ne Zaman Bir Doktoru Ziyaret Etmek Gerekir?

Aşağıdaki durumlarda bir doktora başvurulmalıdır:

• Birkaç haftadan daha uzun süren kaşıntı varsa.
• Kaşıntı uykuyu etkiliyorsa.
• Doktorun önerdiği tedavi semptomları daha da kötüleştiriyorsa.
• Cilt şişmişse ve irin sızıyorsa, kabuklu bir dokuya sahipse ve bulantı, kusma ve ateş (enfeksiyon) belirtileri varsa.
• Kilo kaybı veya alımı, bağırsak hareketleri gibi vücut fonksiyonlarında değişiklikler, yorgunluk veya ruh hali değişiklikleri gibi yeni semptomlar geliştirildiyse.

Doktora Hangi Sorular Sorulmalıdır?

• Cildimde ne tür losyonlar veya kremler kullanmalıyım?
• Kaşıntımı tedavi etmek için reçetesiz satılan bir kaşıntı önleyici krem kullanabilir miyim?
• Cildimdeki kaşıntıya ne sebep oldu?
• Kaşıntı önleyici kremi veya önerdiğiniz tedaviyi ne sıklıkla uygulamalıyım?

Kaşıntı ve Pruritus Arasındaki Fark Nedir?

Pruritus kaşıntı için kullanılan tıbbi terimdir. Her iki terim de aynı semptomu ifade ettiğinden aslında aralarında bir fark yoktur.

Pruritus ve Ürtiker Arasındaki Fark Nedir?

Pruritus, birçok farklı nedeni olabilen kaşıntılı cilttir. Ürtiker, kurdeşene ve cildin bazı bölgelerinde batma, gıdıklanma veya yanma hissine neden olan bir cilt rahatsızlığıdır. Ürtikerin bir belirtisi de kaşıntıdır.

Beyin vücuda kaşınan cildi kaşınmasını söylediğinde kişi, o bölgeyi kaşımaktan kaçınmak için elinden geleni yapmalıdır. Kişi cildini kaşıdığında ona zarar verebilir ve kolayca enfekte olabilecek bir yara oluşturabilir. Kaşıntılı cilt evde nemlendirici ya da kaşıntı önleyici kremler kullanarak, soğuk kompres uygulayarak veya ılık bir banyo yaparak tedavi edilebilir. Kaşıntılı cilt birkaç hafta sonra geçmezse veya tedavi ile daha da kötüleşirse bir doktorla iletişime geçilmelidir.