Dış Gebelik (Ektopik Gebelik) Nedir? Riskleri ve Belirtileri Nelerdir?

Dış Gebelik (Ektopik Gebelik) Nedir? Riskleri ve Belirtileri Nelerdir? Dış gebelik (ektopik gebelik), döllenmiş bir yumurta rahmin dışına, en yaygın olarak da fallop tüpüne yerleştiğinde meydana gelir. Fallop tüpü, büyüyen bir embriyoyu tutmak için gelişmemiştir. Dış gebelik, hamile kişide kanamaya neden olabilir. Ektopik gebelik acil tedavi gerektiren ve hayatı tehdit edebilen bir durumdur.

Dış Gebelik Nedir?

Dış gebelik, rahmin dışında meydana gelen bir tür gebeliktir. Bu, döllenmiş bir yumurta büyümesini destekleyemeyen bir yere yerleştiğinde meydana gelir. Dış gebelik çoğunlukla fallop tüpünde (yumurtalıkları ve rahmi birbirine bağlayan bir yapı) oluşur. Ektopik gebelikler daha nadiren yumurtalık, karın boşluğu veya servikste de meydana gelebilir. Hamilelikler ektopik ise devam edemez çünkü sadece rahim hamileliği taşımak için uygundur.

Dış gebelikler, özellikle fallop tüpü yırtılırsa hayati tehlike oluşturabilir. Bu şiddetli kanamaya, enfeksiyona ve bazen ölüme dahi neden olabilir. Dış gebelik tıbbi bir acil durumdur ve bir doktor grubu tarafından hızlı bir şekilde tedavi etmelidir.

Dış Gebelik Nerede Olur?

Dış gebelik, döllenmiş bir yumurta rahmin dışına yerleştiğinde meydana gelir. Yumurtanın fallop tüplerinden aşağı inmesi ve gelişebileceği rahim duvarına gömülmesi gerekir. Dış gebelikte yumurta, yol üzerindeki yapılardan birine yerleşir. Bunun olabileceği en yaygın yer ise fallop tüplerinin içidir. Dış gebeliklerin çoğu (yaklaşık %90'’ı) burada gerçekleşir.

Dış Gebelikler Ne Kadar Yaygındır?

Dış gebelikler tüm gebeliklerin yaklaşık %2'sinde görülür.

Dış Gebelik Belirtileri Nelerdir?

Dış gebeliğin erken belirtileri, tipik gebelik belirtilerine çok benzer olabilir. Bununla birlikte, dış gebelik sırasında aşağıdakiler başta olmak üzere ek semptomlar yaşanabilir.

• Vajinal kanama,
• Alt karın, pelvis ve belde ağrı,
• Sersemlik hissi veya halsizlik.

Fallop tüpü yırtılırsa, ağrı ve kanama ek semptomlara neden olacak kadar şiddetli olabilir. Bu belirtiler aşağıdakiler gibidir:

• Bayılma,
• Düşük kan basıncı (hipotansiyon),
• Omuz ağrısı,
• Rektal basınç veya bağırsak problemleri.

Bir fallop tüpü patladığında ani, keskin bir alt karın ağrısı hissedebilir. Bu tıbbi bir acil durumdur. Böyle bir durumda gemen bir doktora başvurmalı veya acil servise gidilmelidir.

Dış Gebelik Neden Olur?

Çoğu durumda, yumurtanın fallop tüpündeki hareketini yavaşlatan veya engelleyen koşullar dış gebeliğe neden olur. Bunun nedeni aşağıdakiler olabilir:

• Önceki bir pelvik cerrahiden yara dokuları, adezyonlar veya enflamasyonlar varsa,
• Fallop tüplerinde cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon gibi bir hasar varsa,
• Düzensiz şekilli bir fallop tüpü ile doğulduysa,
• Fallop tüpünü tıkayan bir büyüme varsa.

Dış Gebelik Riski Taşınıp Taşınmadığı Nasıl Anlaşılır?

Dış gebelik geliştirme şansını artırabilecek çeşitli risk faktörleri vardır. Kişi aşağıdakilere sahipse, dış gebelik geliştirme riski daha yüksek olabilir:

• Önceki bir dış gebelik,
• Fallop tüplerinde, rahimde, yumurtalıklarda ve servikste yara dokusunun oluşmasına neden olabilen bir enfeksiyon olan pelvik inflamatuar hastalık öyküsü,
• Fallop tüplerinde (tüp ligasyonu dahil) veya pelvik bölgedeki diğer organlarda cerrahi,
• Kısırlık öyküsü,
• İn vitro fertilizasyon (IVF) ile kısırlık tedavisi,
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar,
• Gebe kalma sırasında bir rahim içi araç olması,
• Tütün içme öyküsü.

Kişi hamile olduğunu fark ettiğimde bir rahim içi aracı varsa veya tüp ligasyonu (tüpleri bağlatma) geçmişi varsa, hemen bir doktora başvurulmalıdır. Dış gebelik bu durumlarda daha sık görülür.

Dış gebelik riski yaşla birlikte artabilir. 35 yaşın üzerindeki kişiler, 35 yaşın altındaki kişilere göre daha yüksek risk taşır.

Dış gebelik yaşayan kişilerin %50 kadarında yukarıdaki risk faktörlerinin hiçbiri yoktur.

Dış Gebelik Komplikasyonları Nelerdir?

Dış gebelik tıbbi bir acil durumdur. Rahim, büyüyen bir fetüsü tutabilen tek organdır. Fetüs büyüdükçe gerilebilir ve genişleyebilir. Fallop tüpleri o kadar esnek değildir. Döllenmiş yumurta geliştikçe patlayabilir. Bu olursa, ciddi ve yaşamı tehdit eden bir iç kanamaya neden olabilir. Bu oldukça tehlikelidir. Dış gebelik, fallop tüpünün ve diğer organların yaralanmasını, iç kanamayı ve muhtemelen ölümü önlemek için hemen tedavi edilmelidir.

Dış Gebelik Nasıl Teşhis Edilir?

Çoğu insan, doğum öncesi randevu, kan tahlili veya ultrason için doktorunu ziyaret edene kadar hamileliğinin ektopik (dış gebelik) olduğunu bilmez. Doktor, bu randevuda bulgulara bağlı olarak dış gebelikten şüphelenebilir.

Dış gebeliği teşhis etmek için doktor birkaç test yapacaktır. Bu bir pelvik muayene ve hamileliğin onaylanmasını içerebilir. Bu testler aşağıdakiler gibidir:

• Bir idrar testi: Bu test ya bir test şeridine ya da bir bardağa idrar yapmayı ve ardından bir test şeridini idrar örneğine batırmayı içerir.
• Bir kan testi: Doktor, vücutta ne kadar insan koryonik gonadotropin (HCG) hormonu bulunduğunu görmek için kanı test edebilir. Vücut sadece hamilelik sırasında HCG üretir. Düşük bir miktar dış gebeliğe işaret edebilir çünkü döllenmiş bir yumurta rahme yerleştiğinde HCG seviyeleri önemli ölçüde artar.
• Ultrason muayenesi: Ultrason, vücudun iç yapılarının bir görüntüsünü oluşturmak için ses dalgalarını kullanır. Doktor, döllenmiş yumurtanın nereye implante olduğunu görmek için bu testi kullanacaktır.

Doktor, dış gebeliğin rüptüre olduğundan şüpheleniyorsa kuldosentez de yapabilir ancak bu nadiren kullanılır.

Doktor dış gebeliği onayladıktan ve döllenmiş yumurtanın nereye yerleştiğini belirledikten sonra, gebe ile bir tedavi planını görüşecektir. Dış gebelik acil bir durumdur ve tedavisi çok önemlidir.

Dış Gebelik Olup Olmadığı Ne Kadar Sürede Anlaşılır?

Dış gebelik tipik olarak gebeliğin erken döneminde keşfedilir. Doktorlar ektopik gebelikleri genellikle ilk trimesterde (gebeliğin 12. haftasına kadar) teşhis eder. Bununla birlikte çoğu insan, hamileliğin yaklaşık sekizinci haftasında dış gebelik yaşadıklarını keşfeder.

Dış Gebelik Nasıl Tedavi Edilir?

Doktorlar, dış gebelikleri ilaç veya ameliyatla tedavi eder.

Ektopik Gebelik İçin Metotreksat

Bazı durumlarda, doktor döllenmiş yumurtanın büyümesini durdurmak ve hamileliği sonlandırmak için metotreksat adı verilen bir ilaç kullanılmasını önerebilir. İlaç fallop tüplerine zarar vermemelidir. Fallop tüpü zaten yırtılmışsa bu ilaç kullanılamaz.

Doktor gebeye metotreksatı tek bir enjeksiyon olarak verir. Bu seçenek ameliyattan daha az invazivdir ancak doktorun HCG seviyesini izleyebilmesi için takip randevuları gerektirir. Bu durumlarda tutarlı takip önemlidir. Nadir durumlarda, HCG seviyeleri bir dozla yeterince düşmezse ikinci bir metotreksat enjeksiyonu gereklidir. Ne beklenebileceğini bilmek için metotreksatın olası yan etkileri ve riskleri hakkında bir doktorla konuşulmalıdır.

Dış Gebelik Ameliyatı

Fallop tüpü yırtıldıysa veya yırtılma riski varsa, doktor dış gebeliği ameliyatla çıkarmak isteyecektir. Bu acil bir ameliyattır ve hayat kurtarıcı bir tedavidir. Prosedür, anestezi altında uyurken tipik olarak laparoskopik olarak (karındaki birkaç küçük kesi yoluyla) yapılır. Cerrah, yumurta hala içindeyken tüm fallop tüpünü çıkarabilir veya fallop tüpünü koruyarak yumurtayı tüpten çıkarabilir.

Dış Gebelik Önlenebilir mi?

Dış gebelik önlenemez ancak iyi yaşam tarzı alışkanlıklarını izleyerek risk azaltılabilir. Bunlar sigara içmemeyi, sağlıklı bir kiloya ulaşıp bu kiloyu korumayı ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyonları önlemeyi içerebilir. Hamile kalmaya çalışmadan önce sahip olunabilecek risk faktörleri hakkında bir doktorla konuşulmalıdır.

Dış Gebelikten Sonra Tekrar Hamile Kalınabilir mi?

Geçmişte dış gebelik geçiren çoğu insan gelecekte başarılı gebelikler yaşayabilir. Bir dış gebelik geçirdikten sonra yeni bir dış gebelik yaşama riski daha yüksektir. Dış gebeliğin nedenleri ve gelecekte dış gebeliğe neden olabilecek hangi risk faktörlerine sahip olunabileceği konusunda bir sağlık uzmanıyla konuşmak önemlidir.

Dış Gebelik Sonrası Tekrar Hamile Kalmak İçin Ne Kadar Süre Beklenmelidir?

Dış gebelik tedavisi gördükten sonra gelecekteki gebelikler hakkında doktorla konuşulmalıdır. Tedaviden hemen sonra hamilelik gerçekleşebilse de genellikle yaklaşık üç ay beklemek en iyisidir. Bu, fallop tüpüne iyileşmesi için zaman verir ve başka bir dış gebelik riskini azaltır.

Fallop Tüpü Alındıysa Yine de Bebek Sahibi Olunabilir mi?

Çoğu durumda, fallop tüplerinden birini aldırılmış olsa bile hala bir bebek sahibi olması mümkündür. Çoğu insan iki fallop tüpüyle doğar. Hamilelik için sadece bir fallop tüpü yeterlidir. Yumurtalar kalan fallop tüpünden geçebilir. Tüp bebek gibi fallop tüplerini içermeyen yardımlı doğurganlık prosedürleri de vardır. Kişi doktoruyla, gelecekteki gebelikler hakkındaki düşünceleri konusunda açık bir konuşma yapılmalıdır. Böyle birlikte bir plan oluşturabilir ve sahip olunabilecek risk faktörlerini azaltmanın yolları tartışılabilir.

Dış Gebelikten Sonra Hamilelik Devam Edebilir mi?

Ne yazık ki dış gebelik fetüs için ölümcüldür ve hamilelik devam edemez. Bir yumurta rahmin dışına yerleştiğinde onu rahme taşımak mümkün değildir. Dış gebelik için acil tedavi önemlidir. Yumurta fallop tüpüne yerleşir ve tüp patlarsa ciddi iç kanama olabilir.

Dış gebelik beklenmedik ve korkutucu olabilir. Muhtemelen keder, şok ve endişe gibi birçok duygu hissedilebilir. Hamilelik planlanmamış olsa bile dış gebelik geçirmek travmaya neden olabilir. Kişinin eşiyle, doktoruyla veya bir ruh sağlığı uzmanıyla konuşması, duygularını yönlendirirken ona yardımcı olabilir. Gelecekteki bir hamilelik kişinin planları arasındaysa, başka bir dış gebelik riski hakkında mutlaka bir doktorla görüşmelidir.