Bacak Krampı Neden Olur? Nasıl Tedavi Edilir?

Bacak krampları, saniyeler veya dakikalar sürebilen ağrılı, istemsiz kas kasılmalarıdır. Uykuyu, egzersiz rutinini ve genel yaşam kalitesini etkilerler. Bazı şartlar ve ilaçlar bacak kramplarına neden olabilir ve kaçınılması faydalı olabilecek bazı risk faktörleri vardır. Bir kramp olduğunda; kası esnetmek, sıcak veya buz uygulamak ve bölgeye masaj yapmak işe yarayabilir.

Bacak Krampı Nedir?

Bacak krampları, genellikle baldırda, ayakta veya uylukta ortaya çıkan ani, istemsiz, yoğun kas ağrılarıdır. Bacak krampları "charley atı" olarak da bilinir. Bazen kramplar bacağın kontrolsüz bir şekilde gerilmesine neden olabilir. Kramplarla birlikte yaşamak acı verici olsa da bunlar genellikle zararsızdır.

Bacak Krampları Nasıl Hissettirir?

Bacak krampı, sıkılmış, kasılmış bir kasın bir düğüm haline gelmesi gibi hissedilir. Ciddi derecede rahatsız edici, acı verici ve hatta dayanılmayacak ölçüde can yakıcı olabilir. Kramp geçtikten sonra dahi bölgedeki kaslar saatlerce ağrımaya devam edebilir.

Bacak Krampları Nasıl Durdurulur?

Etkilenen kası kuvvetli bir şekilde esnetmek (örneğin, ayağı yukarı doğru esneterek baldır kası gerilebilir) faydalı olabilir. Bacağı sallamak, masaj yapmak, kendini yürümeye zorlamak, buz uygulamak veya ılık bir banyo yapmak gibi sıcak uygulamaları da yardımcı olabilir.

Bir bacak krampı olduğunda onu anında rahatlatan hiçbir hap veya enjeksiyon yoktur. Bununla birlikte, krampın oluşmasını en baştan engelleyebilecek bazı yöntemler mevcuttur.

Geceleri Bacak Krampları Olabilir mi?

Çok aktif olunmayan zamanlarda veya uyurken gece krampları olabilir. Bu kramplar kişiyi uyandırabilir, tekrar uykuya dalmasını zorlaştırabilir ve bütün gece kendini ağrılı hissetmesine neden olabilir. Bacak krampları yıllık, aylık, haftalık, gecelik olabildiği gibi sıklığı kişiye göre değişir. Gece bacak krampları her yaşta, herkesin başına gelebilir ancak daha çok yaşlı kişilerde görülür. 60 yaşın üzerindeki kişilerin %33'ü en az iki ayda bir geceleri bacak krampları yaşar. 50 yaş ve üzerindeki hemen hemen her yetişkin, en az bir kez bunu tecrübe eder. Çocukların yüzde yedisinde bu kramplar görülür. Hamile kadınların yaklaşık %40'ı geceleri bacak krampları yaşar. Bunun nedeninin, hamileliğin getirdiği fazla kiloların kasları zorlaması olduğu düşünülmektedir.

Bildirilen tüm bacak kramplarının dörtte üçü (%75) geceleri meydana gelir.

Bacak Krampları Ne Kadar Sürer?

Bir bacak krampı birkaç saniyeden birkaç dakikaya kadar değişen aralıkta sürebilir.

Bacak Krampları Kimlerde Görülür?

Yaşlandıkça bacak krampları yaşama ihtimali artar. Bunun nedeni, tendonların (kasları kemiklere bağlayan dokular) yaşlandıkça doğal olarak kısalmasıdır. Ayrıca kadınların, bacak krampları yaşama ihtimali daha yüksektir. Yetişkinlerin %60 kadarı, çocukların ve gençlerin ise yaklaşık %40’ı geceleri bacak krampları yaşar.

Bacak Krampları Ciddi Bir Durumun İşareti midir?

Bacak krampları bazen ciddi bir sağlık durumunun belirtisi olabilir. Ciddi bir sağlık durumu olduğundan endişe eden kişi, bir doktorla iletişime geçmekten çekinmemeli ve bacak krampları da dahil olmak üzere tüm belirtilerini onunla paylaşmalıdır.

Bacak Krampları Ne Kadar Yaygındır?

Bacak krampları özellikle geceleri çok yaygın olarak görülür ve son derece normaldir.

Bacak Krampları ile Huzursuz Bacak Sendromu Arasındaki Fark Nedir?

Hem gece bacak krampları hem de huzursuz bacak sendromu geceleri veya dinlenme sırasında ortaya çıkma eğiliminde olsa da huzursuz bacak sendromu şiddetli ağrıya neden olmaz. Huzursuz bacak sendromu rahatsız edicidir ancak acı verici değildir. Huzursuz bacak sendromu kişinin bacaklarını hareket ettirmek istemesine sebep olur. Hareket edildiğinde huzursuzluk durur ama yine de rahatsızlık hissi vardır.

Bacak Krampının Sebepleri Nelerdir?

Bazı bacak krampları bilinmeyen bir nedenle ortaya çıkar ve bunlara “idiyopatik” kramplar denir. "İkincil" bacak krampları ise daha ciddi bir sağlık durumunun semptomu veya komplikasyonudur. İdiyopatik bacak kramplarına birincil olarak neyin sebep olduğu tartışmaya açıktır. Bunların muhtemel nedenleri şunlardır:

• İstemsiz sinir boşalmaları
• Kan tedarikinde kısıtlama
• Stres
• Çok fazla yüksek yoğunluklu egzersiz
• Hamile kadınlar genellikle hem gündüz hem de geceleri bacak krampları yaşarlar

Gece bacak kramplarının muhtemel nedenleri şunlardır:

• Uzun süre oturmak
• Kasları aşırı kullanmak
• Beton zeminler üzerinde ayakta durmak veya çalışmak
• Yanlış bir pozisyonda oturmak

Bacak kramplarının aşağıdakilere neden olma ihtimali yoktur:

• Kemiklerin kırılması
• Bayılma
• Mide bulantısı
• Uyuşma.

Hangi İlaçlar Bacak Kramplarına Neden Olabilir?

İlaçların yan etkileri vardır. Kişinin almakta olduğu bir ilaç bacak kramplarına neden olabilir. Bu durumda, ilacın artılarının ve eksilerinin değerlendirilip yan etkilerine karşı nasıl bir yol izlenmesi konusunda doktoruyla iletişim kurması gerekmektedir. Böyle bir durumda doktorun yan etki olarak bacak kramplarına sebep olmayan farklı bir ilaç vermesi mümkündür. Yan etki olarak bacak kramplarına yol açabilen ilaçlar şunlardır:

• Albuterol/Ipratropium
• Konjuge östrojenler
• Klonazepam
• Diüretikler
• Gabapentin
• Naproksen
• Pregabalin
• Statinler
• Zolpidem.

Ayrıca şu ilaçlar da bacak kramplarına sebep olabilir: Amoksisilin, bromokriptin, bupropion, selekoksib, setirizin, chromium, sinakalset, siprofloksasin, sitalopram, donepezil, eszopiklon, fluoksetin, lansoprazol, levalbuterol, levotiroksin, metformin, niconitis asit, nifedipin, rivastigmin, sertralin, telmisartan, teriparatid ve teriparatid raloksifen.

Hangi Tıbbi Problemler Bacak Kramplarına Neden Olabilir?

Bazen bacak krampları sebepsiz bir şekilde ortaya çıkar ancak kimi zamanlarda muhtemel bir sağlık durumunun belirtisi veya semptomu olabilir. Kişi aşağıdaki durumlardan herhangi birine sahipse, bacak kramplarının bu durumun bir sonucu olması muhtemeldir. Ayrıca kişi bu koşullardan herhangi birine sahip olup olmadığınızı henüz bilmiyorsa, bacak kramplarının bunlardan birine sahip olduğunun bir işareti olabileceğini unutmamalıdır. Bacak kramplarının daha ciddi bir tıbbi durumun belirtisi olduğunu düşünen kişi bunu mutlaka bir doktora danışmalıdır.

Bacak krampları, muhtemelen aşağıdaki yaşam tarzı seçimlerinin bir işareti olabilir:

• Alkolizm (Alkol bağımlılığı)
• Gebelik
• Vücutta yeterli su bulunmaması - Dehidrasyon (Bu konu uzmanlar arasında tartışılmaktadır).

Bacak krampları muhtemelen aşağıdakiler de dahil olmak üzere bazı ciddi durumların işareti olabilir:

• ALS (amiyotrofik lateral skleroz/Lou Gehrig hastalığı): Progresif nöromüsküler hastalık
• Kardiyovasküler hastalık: Kan pıhtılarının veya hastalıklı kan damarlarının neden olduğu kalp rahatsızlıkları
• Koroner arter hastalığı: Koroner arterlerin daralması veya tıkanması
• Karaciğer sirozu: Karaciğerin skarlaşması
• Diyabet: Vücudun tüketilen yiyeceklerden gelen enerjiyi doğru şekilde kullanmasını engelleyen bir hastalık
• Düz tabanlık: Ayakta destekleyici kemerin olmaması
• Hipokalemi: Kandaki düşük potasyum seviyeleri
• Böbrek yetmezliği (hemodiyaliz): Bir veya her iki böbreğin artık düzgün çalışmadığı bir durum
• Osteoartrit (dejeneratif eklem hastalığı): Kemikleri koruyan kıkırdağın aşınması
• Lomber Kanal Stenozu: Sırtın alt kısmındaki omurilik kanalının daralması
• Parkinson Hastalığı: Nörolojik bir hareket bozukluğu
• Periferik Arter Hastalığı: Arterlerin daralması. Ayrıca, periferik nöropati: Bir veya daha fazla sinirin hasar görmesi veya işlev bozukluğu
• Ayrıca kemoterapi gibi kanser tedavileri, bacak kramplarına sebep olabilecek sinir hasarına neden olabilir.

Bacak kramplarının aşağıdaki durumların da belirtisi olabileceğine dair söylentiler olsa da gerçekler böyle değildir. Bacak kramplarının aşağıdakilerin bir işareti olması mümkün kabul edilmez:

• Doğum
• Akciğer kanseri
• Menopoz
• Multipl skleroz

Bacak kramplarının aşağıdakilere ait eksikliklerin bir işareti olması da muhtemel değildir:

• Alanin transaminaz
• Albümin
• Bilirubin
• Kalsiyum
• Kreatinin
• Glikoz
• Magnezyum
• Çinko, B12 vitamini veya D vitamini

Bacak Kramplarının Uyarı İşaretleri Nelerdir?

Ne yazık ki bacak krampları çok ani bir şekilde ortaya çıkmaktadır ve bu sebeple bir uyarı işareti almak mümkün değildir ancak gebelik ve yan etki olarak bacak kramplarına neden olan ilaçların kullanılması gibi risk faktörleri bulunmaktadır.

Bacak Krampları Nasıl Teşhis Edilir?

Doktorun bacak kramplarını teşhis edebilmesi için kişinin tıbbi geçmişini, kullandığı ilaçları ve yaşadıklarıyla ilgili açıklamaları öğrenmesi gerekecektir. Kişi tüm bu konularda son derece açık olmalıdır. Belirtilerini doktora açıkça iletmeli ve aşağıdaki bilgileri de açıklamasına eklemelidir:

• Bacak kramplarının ne zaman olmaya başladığı
• Acının ne şekilde hissedildiği
• Kramplar ortaya çıktığında ne yapılıyor olduğu (örneğin geceleri veya şiddetli egzersizden sonra mı?)
• Krampların ne kadar sürdüğü
• Karşılaştığınız diğer tüm belirtilerin neler olduğu

Doktor, bacak krampları ile buna benzeyen aşağıdaki diğer rahatsızlıklar arasındaki farkı söyleyecektir:

• Topallama (klodikasyon)
• Periferik nöropati
• Miyozit
• Huzursuz bacak sendromu

Bu farklılıkları ayırt etmek için doktor şunları yapabilir:

• Nabzı el ile kontrol eder
• İğne batması gibi fiziksel hisler olup olmadığını değerlendirir
• Derin tendon reflekslerini test eder
• Bacağını gücünü test eder

Bacak Kramplarını Teşhis Etmek İçin Herhangi Bir Test Gerekiyor mu?

Kan, idrar ve diğer rutin testler bacak kramplarının teşhisinde yardımcı olmaz ancak bacak kramplarının bir semptom olduğu önceden teşhis edilmemiş tıbbi durumların tespit edilmesine yardımcı olabilir. Muhtemelen kan basıncını ölçmek gibi kalp ve damar risklerini ortaya çıkarabilecek tipik testler yapılacaktır.

Doktor, Bacak Krampları Hakkında Hangi Soruları Sorabilir?

Doktor, teşhis için yardımcı olması amacıyla kişiye bacak krampları hakkında aşağıdaki soruları sorabilir:

• Bacak kramplarını hangi zamanlarda yaşıyorsunuz?
• Bacak kramplarınız ne sıklıkla meydana geliyor?
• Bacak kramplarınızı nasıl tanımlarsınız?
• Bacak kramplarınız ne kadar sürüyor?
• Şu anda hangi ilaçları kullanıyorsunuz?
• Bilinen hangi tıbbi rahatsızlıklarınız var?
• Bacak kramplarınıza neden olabileceğinden endişe ettiğiniz durumlar var mı?
• Başka bir tıbbi duruma ait herhangi bir semptomunuz var mı?

Kramp Girdiğinde Ne Yapılabilir?

Kişi, bir egzersizi henüz bitirmiş ya da gecenin bir yarısı uykudan uyanmış halde bir bacak krampıyla karşılaşabilir ve bu acıdan bir an önce kurtulmak ister anca böyle anlarda ne yazık ki acıyı anında dindirecek sihirli bir reçete yoktur. Bununla birlikte, bir bacak krampından kurtulma ihtimalini artırmak için atılması gereken sekiz adım vardır:

1. Germe: Bacağı düzleştirin ve ardından kasları germek için ayak parmaklarınızı kaval kemiğinize doğru çekerek esnetin.
2. Masaj: Kaslara masaj yapmak için ellerinizi veya bir masaj rulosunu kullanın.
3. Ayakta durmak: Ayağa kalkın ve ayaklarınızı yere bastırın.
4. Yürümek: Yürüyün ve yürürken arada bacağınızı sallayın.
5. Sıcak uygulamak: Bir ısıtma yastığı kullanın veya ılık bir banyo yapın.
6. Soğuk uygulamak: Bir havluya bir torba buz sarın ve sorunlu bölgeye uygulayın.
7. Ağrı kesiciler: Ağrıya yardımcı olması için ibuprofen veya asetaminofen alın.
8. Yüksekte tutma: Kramp daha iyiye gitmeye başladıktan sonra bacağınızı destekleyerek yüksekte tutun.

Ne Tür Esnemeler Bacak Kramplarına İyi Gelir?

Kramp, baldır kasındaysa bunu denemek faydalı olacaktır: Ayakta dururken (veya bacağınızı önünüzde açarak otururken), bacağınızı düzleştirin ve topuğunuz yerdeyken ayak parmak uçları kaval kemiğinizi gösterene kadar ayağınızı kaldırın. Ulaşabiliyorsanız ayak parmaklarınızı tutup kendinize doğru çekin. Ayrıca topuklarınızın üzerinde yürümek de fayda sağlayabilir.

Bacak Krampları İçin Hangi İlaçlar Yardımcı Olabilir?

Günümüzde bacak kramplarını %100 önleyebilecek bir ilaç yoktur. Bununla birlikte, bacak kramplarını önlediğine dair çok az kanıt bulunan bazı reçeteli ilaçlar mevcuttur. Doktorun gözetiminde aşağıdakileri denemek faydalı olabilir:

• Carisoprodol: Bir kas gevşeticidir.
• Diltiazem: Kalsiyum kanal blokeri.
• Orfenadrin: Kas spazmlarını tedavi eder, kaslardaki ağrı ve sertliği giderir.
• Verapamil: Kalsiyum kanal blokeri.

Bacak Kramplarına İyi Gelen Vitaminler Var mıdır?

Hiçbir vitamin bacak kramplarına %100 yardımcı olamaz. Bununla birlikte, bazı uzmanlar bacak krampları için B12 vitamini kompleksi alınmasını önermektedir.

Kinin, Bacak Kramplarına Yardımcı Olur mu?

Geçmişte kininin bacak kramplarını iyileştirmede bir miktar umut vaat ettiği düşünülüyordu ancak bu, uzmanlar tarafından artık tavsiye edilmiyor. Kininin; aritmiler, trombositopeni ve aşırı duyarlılık reaksiyonları gibi potansiyel olarak yaşamı tehdit eden yan etkiler vardır.

Bacak Krampları İçin Ne Zaman Acil Servise Başvurulmalıdır?

Bir bacak krampı 10 dakikadan uzun sürerse veya dayanılmaz derecede ağrılı hale gelirse acil servise gidilmelidir. Zehirli veya bulaşıcı olabilecek bir maddeye dokunduktan sonra bacak krampı başlarsa da yine aynı şekilde acil servise başvurulmalıdır. Örneğin, ciltte toprağa temas eden bir kesik varsa tetanoz gibi bakteriyel bir enfeksiyon kapılabilir. Cıva, kurşun veya diğer toksik maddelere maruz kalındığında da yine acil servise gidilmesi gerekir.

Bacak Kramplarına Yardımcı Olabilecek Bir Ameliyat Var mı?

Günümüzde bacak kramplarını tedavi etmek için herhangi bir ameliyat önerilmemektedir.

Bacak Krampı Riski Nasıl Azaltılabilir?

Kişinin bir daha asla bacak krampı yaşamayacağına dair söz verilemese de uzmanlar, riski azaltabilecek bazı adımlar önermektedir:

• Yeteri sıvı aldığınızdan emin olun. Her gün altı ila sekiz bardak su için. Çok fazla alkol ve kafein tüketmeyin.
• Uyuma şeklinizi ayarlayın. Sırt üstü uyuyorsanız ayak parmaklarınızı yukarı bakacak şekilde tutmak için yastık kullanın. Yüz üstü yatıyorsanız, ayaklarınızı yatağın ucundan sarkıtmayı deneyin. Her iki pozisyon da kişiyi rahat bir pozisyonda tutabilir.
• Uyumadan önce bacak kaslarını nazikçe gerin.
• Battaniyeleri ve çarşafları ayakların etrafında gevşek tutun.
• Ayağa tam oturan ve ayakları destekleyen ayakkabılar giyin.
• Sık sık bacak egzersizleri yapın.
• Egzersizden önce ve sonra kaslarınızı esnetin.
• Yatmadan hemen önce hafif bir egzersiz yapmayı deneyin. Mümkünse birkaç dakika koşu bandında yürüyün veya bisiklete binin.

Ne Tür Esnemeler Bacak Kramplarını Önlemeye Yardımcı Olur?

Baldırlardaki bacak kramplarını önlemek için şunları deneyin: Duvardan yaklaşık bir metre uzakta durun. Öne doğru eğilin. Ayaklarınızı düz tutarken kollarınızı uzatmış halde duvara dokunun. Bitirmeden önce beşe kadar sayın ve en az beş dakika boyunca bu hareketi tekrar tekrar yapın. Günde üç kez tekrarlayın.

Bacak Krampları Tedavi Edilebilir mi?

Bacak kramplarının bir tedavisi yoktur ancak bacak kramplarını önlemek ve bu krampları yönetmek için atılabilecek adımlar vardır.

Bacak Krampları Kötüleşebilir mi?

Bir bacak krampının ciddiyetini tahmin etmek imkânsız değilse bile zordur. Bazı insanlar önleme ve tedavi planlarıyla iyileşme görürken, bazıları bu rahatsızlıkla yaşamaya devam eder. Yaşlandıkça krampların daha kötü hissedilmesi ve daha sık tekrarlaması mümkündür.

Bacak Krampları İçin Neler Yapılabilir?

Kişi doktoruyla görüşerek bacak krampları için bir önleme ve anlık tedavi planı hazırlayabilir. Bacak kramplarını önleme planı için her gün yapılabilecek olan bazı öneriler şunlardır:

• Egzersiz: Gün içinde bacak egzersizleri ve yatmadan hemen önce hafif kısa yürüyüşler yapın veya bisiklet sürün.
• Hidrasyon: Her gün sekiz bardak su için, alkol ve kafeinli içeceklerden kaçının.
• İlaçlar ve vitaminler: Tüm vitaminleri ve ilaçları (kas gevşeticiler dahil) tam olarak doktorun reçete ettiği şekilde alın.
• Uyku alanı: Yatağın yanında bir ısıtma yastığı ve masaj rulosu bulundurun.
• Ayakkabılar: Destekleyici ayakkabılar satın alın.
• Uyku pozisyonu: Birinin diğerinden daha iyi fayda sağlayıp sağlamadığını görmek için farklı uyku pozisyonları deneyin. Sırtüstü iseniz ayak parmaklarınızı yukarıda tutun, yüzüstü yatıyorsanız ayaklarınızı yatağın ucundan sarkıtın.
• Esneme: Egzersizden önce, sonra ve uyumadan hemen önce bacaklarınızı gerin.

Bacak Krampları İçin Ne Zaman Doktora Gidilmelidir?

Bacak krampları dayanılmaz derecede ağrılıysa, sık sık oluyorsa veya uzun sürüyorsa bir doktora görünmek gerekir. Ayrıca kişi bacak kramplarına ek olarak aşağıdaki belirtilerden herhangi birine sahipse hemen bir doktorla iletişime geçmelidir:

• Vücudun diğer bölgelerinde de kas krampları varsa
• Şiddetli derecede ağrı çekiliyorsa
• Bacakta şişme veya uyuşma varsa
• Bacak derisinde değişiklik gözleniyorsa
• Geceleri bacak kramplarıyla tekrar tekrar uyanılıyorsa
• Bacak krampları yeterince uyumayı engelliyorsa
• Sıvı anormallikleri veya elektrolit dengesizlikleri varsa
• Bacak kramplarının altta yatan ciddi bir tıbbi durumun belirtisi olduğundan endişeleniliyorsa.

Bacak Krampları ile İlgili Doktora Hangi Sorular Sorulmalıdır?

• Bacağımdaki krampların altta yatan bir rahatsızlığın belirtisi olduğunu düşünüyor musunuz?
• Kaslarımı esnetmek için yapabileceğim en uygun egzersizleri gösterebilir misiniz?
• Bacak kramplarıma yardımcı olmak için kullanabileceğim en iyi masaj tekniklerini bana gösterebilir misiniz?
• Bacak kramplarım için ilaç almam güvenli mi? Hangi ilaçları kullanmalıyım?
• Bir fizyoterapist, uyku uzmanı, masaj terapisti veya başka bir uzmanı ziyaret etmemi önerir misiniz?
• Bacak krampları yaşayan çocuğuma nasıl yardımcı olabilirim?
• Daha ciddi bir duruma işaret edebilecek bacak krampları dışındaki semptomlara dikkat etmeli miyim?
• Bacak kramplarım için sizi ne sıklıkla ziyarete gelmeliyim?

Bacak krampları tahmin edilemez ve acı verici olabilir. Uykuyu, egzersiz rutinini ve genel yaşam kalitesini etkileyebilir. Oldukça yaygın görülürler ve neyse ki geçicidirler. Bacak kramplarını yönetmek için atılabilecek bazı adımlar vardır. Bacak kramplarından kaçınmak isteyen kişi; risk faktörlerinden uzak durmak için elinden gelenin en iyisini yapmalı, mümkünse yan etkisi bacak krampları olan ilaçları kullanmamalı ve önerilen önleyici tedbirleri almalıdır.

Bacak kramplarınızın şiddeti ve süresi konusunda endişeleriniz varsa veya bunların ciddi bir durumdan kaynaklanabileceğini düşünüyorsanız bir sağlık uzmanıyla iletişime geçmekten çekinmeyin. Ona gereken soruları sorun ve endişelerinizi dile getirin.