İnsülin Direnci Nedir?

Bu yazımızda İnsülin Direnci Nedir? Belirtileri Nelerdir? Normal Kan Şekeri Değeri Kaç Olmalıdır? İnsülin Direnci Komplikasyonları Nelerdir? İnsülin Direnci Nasıl Tip 2 Diyabet Hastalığına Dönüşür? İnsülin Direnci Tedavisi Nasıldır? Sağlıklı Kişilerde De İnsülin Direnci Olabilir mi? Sorularına yanıt arıyoruz.

İnsülin pankreastan salgılanan bir hormondur ve görevi kan şekerini ayarlamaktır. Fast-food beslenme, yüksek karbonhidrat alımı, ailesinde diyabet olan kişilerde ve obez olan kişilerde insülin olmadan şeker kanda yükselmektedir. Kan şekerinin ayarlanması, şekerin hücre içine girmesi için vücut insüline ihtiyaç duymaktadır.  Dolayısıyla hücre içine giren şekeri ayarlamak için hücre zarında bir direnç oluşmakta ve sektörler alma görevini yapamadığı zaman insülin de görevini yapamamaktadır. Kan şekeri yükseldikçe pankreas daha fazla insülin salgılamakta ve giderek insülin seviyesi artmaktadır. İşte buna “insülin direnci” denmektedir. Kısacası insülinin vücutta etkisini gösterebilmesi ve kan şekerini düzenleme görevini yerine getirebilmesi süresinde yaşadığı zorluk denilebilir.

Şekerin vücuttaki görevini, enerji sağlamak açısından bütün aldığımız karbonhidratları şekere dönüştürmek olarak tanımlayabiliriz. Karaciğerde, kaslarda ve genellikle yağ dokusunda birikmektedirler.  Fazlası birçok organa zarar verir. Bu durumda insülinin yetmezliği, etkisizliği oluşmaktadır ve hücrede ona karşı bir tepki oluştuğu zaman insülin direnci ortaya çıkmaktadır.

Kişi Kendinde İnsülin Direnci Olup Olmadığını Nasıl Anlar? Belirtileri Nelerdir?

İlk olarak burada genetik ön plandadır. Ailenizden birinde diyabet bulunuyorsa yılda bir kere şekerinize baktırmada fayda vardır. Birinci dereceden yakınlarda varsa iki yılda bir yükleme testi yaptırmak uzmanlarca önerilmektedir. Ailesinde bu durum olmayan ya da bunu bilmeyen kişilerde; yemeklerden sonra uyku hali, acıkıldığı zaman elde ve ayakta titremeler, çarpıntı, soğuk terleme, halsizlik; diğer organlara etki ettiği taktirde adet düzensizliği, cilt renginde koyulaşma gibi ayrıca kilo verememe problem ve belirtileri varsa sağlık kuruluşuna başvurmalarında fayda vardır diyebiliriz.

Normal Kan Şekeri Değeri Kaç Olmalıdır?

Açlık kan şekeri 80-100 arası normaldir. 126’dan sonra insülin direnci başlangıcı kabul edilir. (Prediyabet) Tokluk kan şekeri ise 140’ı geçmemelidir.

İnsülin Direnci Komplikasyonları Nelerdir?

Obez ve bununla birlikte kanser riski ortaya çıkar. Diyabet, damarları etkilediği için kalp krizi ve kalp hastalıkları, koroner damar hastalıkları ya da inme ve felç gibi beyin-damar hastalıkları, böbrek ve göz gibi organlarda zarar oluşması, organ kayıpları gibi birçok komplikasyonu bulunur. Diyabet ve obezite metabolik rahatsızlıklar olduğu için birçok organı etkilemektedirler.

İnsülin Direnci Nasıl Tip 2 Diyabet Hastalığına Dönüşür?

İnsülin direnci saptanan kişi eğer ki tedavi olursa diyabete dönüşme riski 20 yıla kadar ötelenebilmektedir. İnsülin direnci bulunan kişiler tedavi olmadıkları taktirde birkaç yıl içinde Tip-2 diyabete dönüşebilirler.

Tanı ve Tetkik Yöntemleri Nelerdir?

En az 8 saatlik açlık süresinden sonra açlık kan şekeri ve açlık insülin değerine bakılır. Bu iki değerin kullanıldığı ve “homa değeri” denilen bir hesaplama yöntemi vardır. Bu 2.5 değerini geçmemelidir. 2.5 üzeri insülin direnci başlangıcı kabul edilir.

Vücut kitle indeksi, bel kalınlığı birçok hastalığın teşhisinde olduğu gibi burada da oldukça önemlidir. Erkeklerde bel çevresi ölçüsü 94’ü, kadınlarda da 80’i geçmemelidir. İdeal ölçüler bunlardır. Kadınlarda 80-94 arası kabul edilebilir düzeydir. Erkeklerde 94-102 arası yine idare edilebilir değerlerdir. Üzeri obez kabul edilir. Vücut kitle endeksi ise 25’i geçmemelidir. 30’a kadar idare edilebilir ama üzeri obez kabul edilir.

İnsülin Direnci Tedavisi Nasıldır?

Obezite cerrahisi ile diyabetten ve insülin direnci şikayetlerinden kurtulmak mümkün mü? Sorusu birçok kişinin merak ettiği bir konu bunu aydınlatmak gerekirse; hasta kilodan kurtulduğu zaman yağ dokusunun azalmasıyla insülinin direnci de azalacaktır. Bu durum Tip2 diyabete dönüşse bile kilo vermeyle ortadan kalktığı görülebilmektedir.

• Tedaviden önce hasta ilk olarak kilo vermelidir. Rafine gıdalardan ve fast-food gıdalardan uzak durmalı. Karbonhidrat alımına dikkat etmelidir. Beyaz ekmek yerine kepekli ekmek, kepekli undan yapılan makarnalar ve pirinç yerine bulgur tercih edilmelidir. Vücuda sağlıklı yağlar kontrollü bir şekilde alınmalıdır. Hasta diyetini mutlaka bir diyetisyen kontrolünde yapmalıdır. Yağ oranı, boyu, kilosu ölçülmelidir. Herkesin yapacağı diyet asla aynı değildir. Öğünler 3 ana 3 ara şekilde olmalıdır. Ara öğünler meyve, süt, yoğurt ya da kepekli krakerlerden oluşabilir.
• Sadece diyet yeterli değildir hareketsiz yaşam tarzı diyetin etkisini azaltır. En azından sabah akşam yarım saatten oluşan bir yürüyüş bile oldukça iyi olacaktır. Günde 1 saat haftada 5 gün yürüyüş idealdir. Uzmanlar hastalara yürüyüş sırasında ellere birer dolu pet şişe ağırlığı almalarını önermektedir. Kol kaslarının güçlenmesi adına önemlidir.
• Hasta yukarıda sayılanlarla tedaviye cevap vermez ya da insülin direnci çok yüksek çıkarsa o zaman mutlaka metformin etken maddeli ilaçlarla tedavi süreci başlatılmaktadır. Bu ilaçların ishal, midede hazımsızlık gibi yan etkileri vardır ama birkaç güne hasta bu yan etkileri atlatmış olur. Bu ilaçlarla hastalar az da olsa kilo verebilmektedirler. İnsülin direnci düştükten sonra ilaçsız bir şekilde diyet ile devam edilebilmektedir. Amaç hastalığı ve onun tüm komplikasyonlarını 20 seneye kadar öteleyebilmektir.
• Gebelikte insülin direnci tespit edildiği zaman metformin etken maddeli ilaçların kullanımı mümkün değildir. Diyabet durumunda insülin kullanımı zorunlu olmaktadır. Ama sadece insülin direnci tespit edilirse diyet ve yürüyüş önerilmektedir.

Sağlıklı Kişilerde De İnsülin Direnci Olabilir mi?

Normal şartlarda Tip2 diyabet aileden gelen bir sorundur. Ama insülin direnci sağlıklı bireylerde de görülebilmektedir. Obez kişilerde, hiperkolesterolemi olan, polikistik over rahatsızlığı olan kişilerde, sigara alkol kullanan bireylerde ve gebelikte diyabet olmuş kişilerde ailesinde olmasa bile insülin direnci görülebilmektedir.