Böbrek Taşı Tedavisi

Bu yazımızda; Böbrek Taşı Nedir? Böbrek Taşı Oluşumunun Sebepleri Nelerdir? Böbrek Taşı Belirtileri Nelerdir? Böbrek Taşını Önlemek Mümkün mü? Kimler Böbrek Taşı Riski Taşır? Böbrek Taşı Nasıl Teşhis Edilir? Böbrek Taşı Tedavisi. Ne Zaman Doktora Başvurulmalıdır? Böbrek Taşı Olanlar Nasıl Beslenmeli? Böbrek Taşı Ameliyatından Sonra Nelere Dikkat Edilmelidir? Hareketsizlik Taş Oluşumunu Etkiler Mi? Böbrek Taşı Analizi Sorularını yanıtlıyoruz.

Böbrek Taşı Nedir?

Mineraller, ürik asit, kalsiyum ve diğer maddelerin böbreklerde kristalleşerek meydana getirdiği taşlardır.  Böbrek taşları, böbrekler ya da idrar yollarında bulunabilir. Renal lithiasis ya da nefrolitiyazis olarak adlandırılan bu taşlar, tek bir böbrekte ya da her iki böbrekte de oluşabilir.

Böbrek Taşı Oluşumunun Sebepleri Nelerdir?

• Beslenme. (Aşırı tuz ve hayvansal protein tüketimi.)
• Yetersiz sıvı alımı.
• Genetik.
• Cinsiyet. (Erkeklere kadınlara oranla daha sık rastlanmaktadır.)
• Obezite.
• Sindirim sistemi ameliyatı geçirmiş olmak.
• Çok sık idrar yolu enfeksiyonu olmak.
• Uzun süre D vitamini ve kalsiyum takviyesi kullanmak.
• Kullanılan bazı antibiyotikler ve ilaçlar böbrek taşı oluşmasına sebep olabilmektedir. 

Böbrek Taşı Belirtileri Nelerdir?

• Özellikle karın bölgesine yayılan şiddetli ağrılar.
• İdrar yaparken yanma, kanama ve ağrı olması.
• Çok sık idrara çıkma hali.
• İdrarın rengi ve kokusunda değişiklikler. 
• Mide bulantısı ve kusma.
•  Böbrek taşı enfeksiyona neden olduysa üşüme-titreme ve ateş görülebilmektedir. 

Böbrek Taşını Önlemek Mümkün mü?

Böbrek taşını önlemek, şayet herhangi bir hastalığa bağlı bir oluşum yoksa bol su içmek kaydıyla  kısmen mümkündür diyebiliriz. Hastalığa bağlı sebeplerden olan taşlarda neden

olan hastalığın tedavisinden sonra yok olabilmektedir. Böbrek taşının tekrar oluşumunu önlemek için doktorların hastalara tavsiyeleri olmaktadır. 

Kimler Böbrek Taşı Riski Taşır?

Böbrek taşı, erkeklerde kadınlara oranla 3-4 kat daha sık görülmektedir. Ancak son zamanlarda yapılan çalışmalarla bu farkın biraz daha azaldığı gözlenmektedir. 

Özellikle genetik yatkınlığı olanlarda ve beyaz ırkta fazla rastlanmaktadır. Coğrafi şartlarda böbrek taşı oluşumunda etkili olmaktadır. Özellikle sıcak iklimde yaşayanlarda sıvı kaybından dolayı risk fazladır. Mesleki olarak sıcak ortamda çalışan kişilerde risk grubundadır. 

Böbrek Taşı Nasıl Teşhis Edilir?

İlk olarak hastanın tıbbi aile öyküsü dinlenir ve fiziki muayenesi yapılır. Ardından idrar tahlili yapılır. Direk grafide hastadan istenmektedir. Direk grafide gözükmeyen taşlar için ise ultrason yöntemine başvurulabilir. Daha ayrıntılı gözlem için ilaçsız tomografi de tercih edilebilir. Eğer ki hastaya cerrahi bir müdahale planlanırsa ilaçlı tomografi çekilmektedir. 

Böbrek Taşı Tedavisi 

Genellikle taş kırma (ESWL) veya cerrahi müdahaleler tercih edilmektedir. Taş kırma, dışarıdan şok dalgasıyla herhangi bir anestezi vermeden birkaç seansta yapılan işlemdir. 2 cm’den küçük böbrek taşlarında bu işlem uygulanmaktadır. 

Diğer bir işlem ise Üreteroskopi (URS) işlemidir. Genel anestezi altında herhangi bir kesi olmadan idrar yollarından kameralı ince bir alet ile girilerek lazer yöntemiyle taşın ufalanması amaçlanır. Daha sonra hastaya geçici bir stent takılır ve taşların daha kolay düşmesi sağlanır. Ardından 2-3 hafta sonra stent alınır. 

Diğer bir yöntem ise Flexible Üreteroskopidir. Daha çok böbrek içindeki taşlarda tercih edilir. Hastaya herhangi bir kesi yapılmadan, üretra adı verilen idrar yolundan girilir. İnce bir kılavuz tel yerleştirilir ve üstüne access sheet denilen bir kılıf üretere yerleştirilir. Bu kılıf aracılığıyla flexible üreteroskop böbreğe ilerletilir. Taş, kamerada görüntülenir ve ardından 230 mikron kalınlığındaki lazer teli flexible üreteroskop aracılığıyla taşa doğrudan temas ettirilir ve taş kırılır. Kırılan parçalar, kum tanesi boyutuna gelene kadar taşın kırılma işlemi devam eder. Taşın büyüklüğü ve sertliğine göre seanslar fazlalaşabilir. URS ve Flexible URS işlemlerinde aynı gün taburcu olunabilir. 

Diğer bir tedavi yöntemi olan Perkütan Nefrolitotomi(PNL); kapalı bir yöntem olup, 2 cm’den daha büyük ve karmaşık böbrek taşlarının tedavisinde kullanılır. Bu yöntem zorluk derecesi nedeniyle, deneyimli ve eğitim almış üroloji doktorları tarafından tercih edilmelidir. PNL ameliyatı genel anestezi altında yapılır ve hasta ameliyat masasına yüz üstü yatırılır. Sırt bölgesinden küçük bir kesi açılarak böbrek taşları cihazla kırılır ve temizlenmeye çalışılır. 

Ne Zaman Doktora Başvurulmalıdır?

Hali hazırda böbrek taşı bulunan ama herhangi bir kanalda tıkamaya veya bir şikayete neden olmayan hastalarda mutlaka kontrollerini aksatmadan yaptırmalı ve takibi bırakmamalıdırlar. Çünkü böbrek taşına yatkınlık var demektir. 

Böbrek Taşı Olanlar Nasıl Beslenmeli?

Günde 2,5-3 litre olarak bol su içilmesi önerilmektedir. Tuz tüketimi günde 3-5 gramı geçmemelidir. Günlük kalsiyum alımı 1 gram olarak yeterlidir. Hayvansal proteinlerin de kısıtlanması önemlidir. Çay, kahve, çikolata, yer fıstığı, incir, kırmızı erik, çilek, böğürtlen, patlıcan, domates, pırasa gibi besinlerin kısıtlanması da gerekir. Fiziksel aktivite ve stresten uzak durmakta mühimdir. 

Böbrek Taşı Ameliyatından Sonra Nelere Dikkat Edilmelidir?

Ameliyat sonrası beslenme ve rutin kontroller oldukça önemlidir. Fiziksel aktivite, sıvı tüketimi hususlarına dikkat edilmelidir. 

Hareketsizlik Taş Oluşumunu Etkiler Mi?

Yapılan çalışmalarda fiziksel aktiviteleri az olan kişilerde taş oluşumu artmış durumdadır. Uzmanlar hastalara merdiven çıkma, ip atlama gibi aktiviteleri önermektedirler. 

Böbrek Taşı Analizi

Hastalardan ameliyat ile çıkarılabilen taşlar hastalara mümkün oldukça teslim edilmektedir. Ankara’da Maden Tetkik Aramaya bu taşlar gönderilebilmektedir. E- devlet arama kısmına böbrek taşı yazarak form doldurmak yeterlidir. Taşın ufak bir numunesi devlet bankalarına ufak bir ücret yatırarak gönderilebilmektedir. MTA’dan hastaya gönderilen rapor ile hastaneye başvurulmasının önemi hangi taş tipinin bulunduğunun tespiti açısından önemlidir.