Doğumsal Omurga Anomalileri ve Tedavi Yöntemleri

Bu yazımızda Doğumsal Omurga Hastalıkları Nedir? Spina Bifida Nedir, Belirtileri Nelerdir? Tedavi Yöntemleri Nelerdir? Skolyoz (Omurga Eğriliği) Nedir? Çocuklarda Skolyoz Ne Sıklıkta Görülür? Skolyoz Tedavisi Nasıl Olur? Kifoz Nedir? Anormal Kifoza Neler Sebep Olur? Postürel (Kötü Duruşa Bağlı) ya da Pozisyonel Kamburluk Nedir? Kifoz Tedavisi Nasıl Olur? Sorularını cevaplandırıyoruz.

Doğumsal Omurga Hastalıkları Nedir?

Anne karnında bebek oluşurken, daha gebeliğin ilk aylarında omurga gelişmeye başlamaktadır. Buradaki herhangi bir problem; bebek doğduktan sonra ve büyürken sorun yaratmaya başlar. Bunların hepsine “doğumsal omurga anomalileri” denmektedir.

Spina Bifida Nedir, Belirtileri Nelerdir?

Omurganın tam olarak gelişmemesi ve omurgada açıklık olması durumudur. Gebeliğin ilk on dört gününde veya on dört ile yirmi sekiz gün arasında “Spina Bifida” denilen rahatsızlık meydana gelmektedir. Bu omurganın gelişimiyle alakalı bir problemdir. Omurganın yapısında ve sinirlerinde problemlere sebep olabilir. Bu durumun yaşanmaması adına gebe kalmadan önce uzmanlarca folik asit önerilmektedir. Daha önce spina bifida rahatsızlığı ile dünyaya gelen bebek sahibi annelerde ya da belirli bazı ilaçları kullanan anne adaylarında, gebeliğin ilk bir ayında yüksek ateş yaşayanlarda spina bifida rahatsızlığı olan bebek doğumları daha sık görülür. Böyle durumda olan anne adaylarının sıkı bir doktor kontrolünde olmaları önerilmektedir. Bebek doğduktan sonra bel bölgesinde bir şişlik varsa (kese gibi) ve bu sadece beynin içinde yüzdüğü su ile doluysa kapatılması kolay bir durumdur ancak içeride sinirler varsa problemli bir süreçtir.

Anne karnında yapılan ultrasonlarla bunların tanısı konulabilmektedir. Bebek doğduktan sonra ilk 48 saat içinde dışarda olan kesenin kapatılması ameliyatı yapılmalıdır. Bu bir süreçtir ve tek ameliyat yeterli olmamaktadır. İlk kese kapatıldıktan sonra bebeklerde bazı başka semptomlar gelişmektedir ve bunun içinde ameliyat gerekir. Sürekli kontrol altında olması önemlidir.

Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Tamamen iyileşme şansı şu an için maalesef mümkün olmamaktadır. Bu bir ekip işidir. Sadece tek kişinin ameliyatı ile çözülebilecek bir problem değildir. Fizik tedavi, çocuk cerrahisi, nefroloji, ortopedi ve beyin cerrahisi branşlarının birlikte çalışmasını gerektirir. Kesenin bulunduğu yer bebeğin ya da çocuğun fonksiyonlarının derecesine etki etmektedir. Kuyruk sokumuna yakın bir yerde ise sonuçlar genellikle daha iyi olur. Ancak kese enseye yakın ise daha ciddi sorunlar doğurabilir. Tedavi de uzun bir fizik tedavi süreci beklendiği kesindir. Tüm bu ameliyatlar ve fizik tedavilerdeki ilk amaç kendi kendine yetebilen bireyler ortaya çıkarmaktır.

Skolyoz (Omurga Eğriliği) Nedir?

Skolyoz, omurgada olan bir eğriliktir. Tedavileri eğrilik açısına göre değişmektedir. Oldukça farklı tipleri vardır. (Tek bir tarafa açı, her iki tarafa açı gibi) Asıl endişe ise eğriliğin beraberinde akciğer problemi yaratmasıdır. Çünkü eğrilik arttıkça akciğerin kapasitesini azaltacaktır. Spina Bifida ile birlikteliği ise, kese kapanınca kapanan yerde bir yapışkanlık olur ve çocuk büyüdükçe omurgada bir eğriliğe sebep olabilmektedir. Bu nedenle spina bifidalı bireylerde skolyoz olma ihtimali diğer insanlara göre biraz daha fazladır.

Çocuklarda Skolyoz Ne Sıklıkta Görülür?

Skolyoz, yetişkinlere nazaran çocuklarda daha sık görülür. Uzamayla beraber omurgadaki eğrilik derecesi arttığı için tedaviye ihtiyaç daha fazladır.

Skolyoz Tedavisi Nasıl Olur?

Skolyoz ameliyatı yapılırken çocuğun büyüyeceğini hesap etmek gereklidir. O yüzden bu ameliyat her kişiye göre farklı farklı planlanmaktadır. Üç yaşındaki bir hastayla on beş yaşındaki bir hastanın ameliyatı aynı olmayacaktır. Daha küçük çocuklarda büyüyebilen rodlar (Kontrollü büyüyen manyetik çubuklar) kullanılır. Uzama çağı tamamlanan çocuklarda daha kalıcı ameliyatlar planlanır.

Skolyoz küçük yaşlarda fark edilirse, cerrahi operasyondan önce korse tedavisinin denenmesi önerilmektedir. İlerleyen yaşlarda ne yazık ki korse yeterli gelmeyecektir. Cerrahi operasyonlardan sonra doktorlar hastanın çok fazla kilo almamalarını ve sigara kullanmamalarını istemektedir. Spor yapmaları da oldukça önemlidir. Ancak kişi sporcu ise ağır sporlar yerine yüzme ve yürüyüş önerilmektedir. Ameliyattan sonra füzyon olana kadar korse kullanmak önerilir. Akabinde ise fizik tedaviyi atlamamak gereklidir.

Kifoz Nedir?

Skolyoz omurganın yana doğru eğilmesiyken kifoz; omurganın öne doğru eğilmesidir. Birkaç tipi vardır ama tıpkı skolyoz da olduğu gibi asıl problem akciğer fonksiyonlarının bozulmasıdır. Böyle bir durum söz konusu ise bu eğriliğinde düzeltilmesi gerekmektedir.

Anormal Kifoza Neler Sebep Olur?

• Yapısal kemik bozuklukları.
• Omurgadaki fazlalıklar ve yapışıklıklar.
• Kemiklerin anormal birbirine kaynaması.
• İdiopatik (nedeni bilinmeyenler) kifoz (kamburluk) sebeplerindendir.

Postürel (Kötü Duruşa Bağlı) ya da Pozisyonel Kamburluk Nedir?

Bazen özellikle gençler kambur duruş sergileyebilirler. Hemen endişe etmemek gerekir, çekilecek basit bir röntgen ile durum belli olacaktır. Kifoz durumu var mıdır? Ya da basit bir fizik tedavi ve spor yeterli midir bunu bize gösterecektir. Öncelikle bir fizik tedavi uzmanına başvurmak yeterlidir.

Kifoz Tedavisi Nasıl Olur?

Kifoz belirli açının üzerindeyse ve fizik tedavi yeterli olmuyorsa cerrahi müdahale gereklidir. Kemiklerde bir anormallik varsa öncelikle bu düzeltilir. Ondan sonra platin takılarak eğrilik düzeltilmeye çalışılır. Kişiden kişiye değişmekle birlikte hastanın ertesi gün ayağa kalkması beklenir. Ağrıların tamamen geçmesi ve günlük hayata dönmesi biraz zaman alırken genellikle 3-4 gün içinde taburcu işlemleri gerçekleşir.