Aşılama ve Aşı Çeşitleri

Bursa Özel Medicabil Hastanesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Faruk Fidan, aşılama ve aşı çeşitleri üzerine yaptığı bilgilendirme videosunu izleyebilir, konuşmanın dökümüne aşağıdan ulaşabilirsiniz.

Aşı Nedir?

Birey ve toplum sağlığında aşılar büyük önem taşır. Aşı; mikroorganizmanın bir kısmının veya tamamının vücuda verilmesiyle ciddi bir sorun oluşturmadan, savunma sistemine mikroorganizmayı tanıtan biyolojik bir üründür. Aşı ile kişinin vücuduna verilen zayıflatılmış mikrop antikor oluşturur. Böylece kişi hastalığa karşı bağışıklık geliştirir. Aşı uygulanan kişi, bu sayede mikropla karşılaştığında mikroorganizma savunma sistemi ile savaşır. Hastalığın etkenini zayıflatarak mücadele eder.

Aşı Nasıl Etki Eder?

Aşı, hastalıkların önüne geçilmesi ve ölümlerin engellenmesinde önleyici bir toplum sağlığı tedbiridir. Aşı, doğal enfeksiyon sonrası oluşan bağışıklığa benzer bir yanıt oluşturur. Aşının etki alanı yalnızca kişi değildir. Hastalığın toplumda kontrol altına alınmasını ve ortadan kaldırılmasını sağlamasıyla etki alanı geniştir.

Aşıyla oluşturulan bağışıklık kişide uzun bir süre devam eder. Hastalığın etkinliğine karşı tedbir alınmış olur. Böylelikle bireyin ve toplum sağlığını tehdit eden hastalıkların ve salgınların ortaya çıkaracağı olumsuzlukların önüne geçilmesi amaçlanır.

Aşı Türleri Nelerdir?

Zamanla ortaya çıkan hastalıklarla birlikte aşı türleri de değişim göstermiştir. Canlı ve ölü aşı türleri bulunur. T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından yapılması zorunlu birçok aşı vardır. Sağlık Bakanlığının uyguladığı aşı programında yer alan aşılar; Hepatit B, hepatit A, beşli karma aşı, pnömokok, verem, kızamık, kızamıkçık, kabakulak, difteri, su çiçeği, tetanoz ve çocuk felci aşılarıdır. Bu aşıların yanında Sağlık Bakanlığı tarafından yapılmayan ancak yapılması zorunlu aşılar vardır. Bunlar; su çiçeği, hepatit A, rotavirüs ve implant aşılarıdır.

Hangi Aşı Hangi Yaşta Yapılır?

Aşıların uygulanma zamanları Sağlık Bakanlığı’nın belirlediği zamanlarda yapılır. Genel olarak sınıflandıracak olursak takvim şöyledir: 

• Doğar doğmaz uygulanan ilk aşı 1 ve 6’ncı aylarda Hepatit B aşısıdır.
• 2, 4 ve 6’ncı aylarda beşli karma aşı ve pnömokok aşısı uygulanır.
• 2’nci ayda verem aşısı yapılır.
• 1 yaşında kızamık, kızamıkçık ve kabakulak aşısı yapılır.
• 1 yaşında pnömokok aşısının tekrarı yapılır.
• 18 aylıkken beşli karma aşının tekrarı uygulanır.
• Bu aşıların dışında 6 ve 18’inci aylarda ağızdan çocuk felci aşısı uygulanır.
• İlkokul 1’inci sınıfta kızamık, kızamıkçık, kabakulak, difteri, tetanoz ve ağızdan çocuk felci aşıları tekrar uygulanır.

Sağlık Bakanlığı tarafından yapılmayan ancak yapılması zorunlu aşılar vardır. Bunlar; suçiçeği aşısı, hepatit A aşısı, rotavirüs ve influenza aşılarıdır.

• Suçiçeği aşısının ilk dozu 13-18’inci aylar arasında uygulanır. Aşının ikinci dozu ise 5 yaşında uygulanır.
• Hepatit A aşısı, 2 yaş ile 2,5 yaş arasında iki doz olarak uygulanır.
• Rotavirüs aşısı, 3 ve 5’inci aylarda iki doz şeklinde uygulanır.
• İnfluenza aşıları ise her yıl eylül ayında uygulanır.

Aşıların uygulanma zamanları Sağlık Bakanlığı’nın oluşturduğu aşı takviminde yer alır.

Aşı Takvimi Nedir?

Aşı takvimi, Sağlık Bakanlığı’nın aşılar için belirlediği zaman aralıklarını gösterdiği takvimdir. Aşı takvimlerinde yer alan gerekli zaman dilimleri, ülkeler arasında küçük farklılıklar gösterebilir. Aşı takvimi ile yapılması zorunlu aşıların uygulama zamanının takibi kolaylaşır.