Gut Hastalığı Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Gut Hastalığı Nedir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı yazımızda, bu hastalığa dair merak edilen soruların cevaplarını vermeye çalışacağız. Gut, ağrılı bir artrit tipidir. Vücutta fazladan ürik asit olduğunda, ayak başparmağında veya diğer eklemlerde keskin kristaller oluşabilir ve gut atakları adı verilen şişlik ve ağrı dönemlere neden olabilir. Gut, ilaçlarla, diyetle ve yaşam tarzındaki değişikliklerle tedavi edilebilir.

Gut Nedir?

Doktorlar gutu, geniş bir eklem hastalıkları ve eklem ağrısı yelpazesi olan “artrit” şemsiyesi altına yerleştirirler. Bazı artrit formları eklemleri iltihaplandırırken bazıları bunu yapmaz. Gut, inflamatuar artritin yaygın bir şeklidir ve ürik asit adı verilen bir kristalden kaynaklanmaktadır.

Gut, bir veya daha fazla eklemde ağrı ve şişmeye neden olur. Genellikle ayak başparmağını etkiler. Bunun yanında diz, ayak bileği, ayak, el, el bileği ve dirsek gibi diğer eklemlerde de bulunur.

Gut Hastalığından Kim Etkilenir?

Gut hastalığı herkesi etkileyebilir. Erkeklerde genellikle kadınlara göre daha erken yaşta görülür. Kadınlarda genellikle menopozdan sonra ortaya çıkar. Erkekler, hayatlarının çoğunda daha yüksek ürik asit seviyelerine sahip oldukları için gut hastalığına yakalanma ihtimalleri kadınlara göre üç kat daha fazladır. Kadınlar ise bu ürik asit seviyelerine menopozdan sonra ulaşır.

Aşağıdakilere sahip olan kişilerin gut olma ihtimali daha yüksektir:

• Fazla kilolu ya da obez kişiler.
• Konjestif kalp yetmezliği olanlar.
• Diyabeti olanlar.
• Ailede gut öyküsü olanlar.
• Hipertansiyon (yüksek tansiyon) hastaları.
• Böbrek hastalığına sahip olanlar.

Gut Hastalığında Risk Faktörleri Nelerdir?

Aaşağıdaki durumlarda gut geliştirme ihtimali daha yüksektir:

• Hayvansal proteinlerce yüksek bir diyetle beslenenler.
• Önemli miktarda alkol tüketenler.
• İdrar söktürücü ilaçlar (diüretikler) kullananlar.

Gut Neden Olur?

İnsan vücudu, belirli yiyecek ve içeceklerde bulunan pürin adı verilen kimyasalların parçalanması sırasında ürik asit üretir. Bu yan ürün böbreklerden geçer ve idrar ile vücuttan atılır.

Bazen vücut çok fazla ürik asit üretir ya da böbrekler bununla başa çıkmak için iyi bir iş çıkaramaz. Vücutta yüksek seviyelerde ürik asit veya hiperürisemi olduğunda, ürik asit kristalleri eklemlerde yoğunlaşabilir. Bu keskin, iğne benzeri kristaller gut hastalığına neden olur. Bununla birlikte, daha yüksek ürik asit seviyelerine sahip birçok insan asla gut hastalığına yakalanmayabilir.

Gut Belirtileri Nelerdir?

Gut atakları çok acı vericidir ve aniden, genellikle bir gecede meydana gelir. Bir gut atağı sırasında, etkilenen eklem ya da eklemlerdeki semptomlar aşağıdakiler gibidir:

• Şiddetli ağrı.
• Kızarıklık.
• Sertlik.
• Şişme.
• Çarşaf gibi hafif dokunuşlarda bile yaşanan hassasiyet.
• Sıcaklık veya eklemde yanıyormuş gibi bir his.

Bir Gut Atağı Ne Kadar Sürer?

Bir gut atağı bir veya iki hafta sürebilir. Gut atakları arasında hiçbir semptom görülmeyebilir.

Gut Atakları Ne Sıklıkta Olur?

Bazı insanlar sık sık gut atakları geçirirken kimi insanların atakları arasında yıllar olabilir. Gut tedavi edilmezse ataklar daha sık hale gelebilir ve daha uzun sürebilir. Gut atakları aynı eklemde tekrar tekrar meydana gelebilir veya farklı eklemleri etkileyebilir.

Gut Nasıl Teşhis Edilir?

Bir eklemde ani veya şiddetli ağrı varsa aile hekimine danışılmalıdır. Aile hekimi kişiyi, gut ve diğer artrit türlerinde uzmanlaşmış bir hekime yönlendirebilir.

Doktorlar, gut hastalığını doğrularken birkaç şeyi göz önünde bulundururlar:

• Semptomlar: Doktor hastasından, semptomlarını ve bunların ne sıklıkla ortaya çıkıp ne kadar sürdüklerini açıklamasını isteyecektir.
• Fiziki muayene: Doktor etkilenen eklem ya da eklemleri şişlik, kızarıklık ve sıcaklık açısından inceleyecektir.
• Kan testi: Bir kan testi ile kandaki ürik asit miktarı ölçülebilir.
• Görüntüleme testleri: Etkilenen eklem ya da eklemlerin X-ışınları, ultrason veya MR ile çekilmiş görüntüleri incelenebilir.
• Aspirasyon: Eklemden sıvı çekmek için bir iğne kullanılabilir. Doktor, mikroskop kullanarak ürik asit kristallerini (gutu doğrulayan) veya farklı bir sorunu (enfeksiyonlu bakteri veya başka bir kristal türü gibi) arayabilir.

Gut Nasıl Tedavi Edilir?

Doktorlar gut tedavisi için bazı ilaçlar reçete edebilir. Bu ilaçlar semptomları kontrol etmeye yardımcı olabilir:

• Nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar ağrı ve şişliği azaltabilir. Böbrek hastalığı, mide ülseri ve diğer sağlık sorunları olan bazı kişiler nonsteroid antiinflamatuar ilaçları kullanamazlar.
• Kolşisin, gut atağından sonraki 24 saat içinde alınırsa iltihabı ve ağrıyı azaltabilir. Bu ilaç ağız yoluyla verilir.
• Kortikosteroidler ağrı ve şişliği giderebilir. Steroidler ağızdan veya enjeksiyon yoluyla alınır.

Gelecekteki gut ataklarını önlemek veya azaltmak için vücuttaki ürik asit düzeylerini düşürmeye yardımcı olan ilaçlar şunlardır:

• Hap olarak alınan allopurinol.
• Hap olarak alınan febuxostat.
• İntravenöz (damardan) infüzyon olarak verilen peglotikaz.
• Hap olarak alınan probenecid.

Gut Hastalığını Önlemek Mümkün mü?

Gut hastalığını önlemeye yardımcı olması için bazı yaşam tarzı değişiklikleri yapılabilir. Bu değişikliklerden bazıları şunlardır.

• Böbreklerin daha iyi çalışmasına yardımcı olmak ve su kaybını önlemek için bol su içmek.
• Düzenli egzersiz yapmak. Fazla kilolu ya da obeziteye sahip olmak vücuttaki ürik asidi artırır ve eklemlere daha fazla baskı uygular.

Vücuttaki pürinleri sınırlamak için kişinin elinizden geleni yapması gerekir çünkü bu kimyasallar ürik asit oluşumunu tetikleyebilir. Yüksek düzeyde pürin içeren yiyecek ve içecekler şunlardır:

•  
• Kırmızı et ve sakatatlar (örneğin karaciğer).
• Kabuklu deniz ürünleri.
• Et suyu ile hazırlanan soslar.
• Fruktoz (meyve şekeri) açısından zengin içecekler ve yiyecekler.
• Hayvansal proteinler. Hayvan etinden elde edilen tüm proteinler potansiyel olarak yüksek ürik asit seviyelerine yol açabilir.

Bazı ilaçlar ürik asit düzeylerinin yükselmesine neden olabilir. Bu ilaçlar şunlardır:

• İdrar söktürücüler olarak da bilinen diüretikler.
• Bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar veya bağışıklık sistemini yavaşlatmak için kullanılan ilaçlar (organ nakillerinden sonra yaygın olarak kullanılır).

Ne Zaman Doktora Başvurmak Gerekir?

Bir eklemde ani, yoğun bir ağrı hissediliyorsa hemen bir doktor ile iletişime geçilmelidir. Eklem sıcaksa ve iltihaplıysa, kişide gut hastalığı veya enfeksiyon gibi başka bir sorun olabilir.

Gut Hastalığının Seyri Nasıldır?

Tedavi edilmeyen gut hastalığı kalıcı eklem hasarına yol açabilir. Eklemlerde ve yumuşak dokuda ürik asit birikmesine tofüs denir. Gut hastalığı olan bazı kişilerde ciddi artrit, böbrek taşları ve kalp hastalığı gibi başka sağlık sorunları da gelişebilir. Semptomları bir sağlık kuruluşu ile görüşmek oldukça önemlidir.

Gut Atağı Nasıl Yönetilir?

Kişi bir gut atağı geçirdiğinde, belirtilerini yönetebilmek için aşağıdakilere dikkat etmelidir:

• Alkol ve tatlı içeceklerden kaçınmak.
• Bol miktarda sıvı içmek.
• Eklem ya da eklemlerin yüksekte tutulması.
• Eklem ya da eklemlere buz koymak.
• Eklem ya da eklemler üzerindeki herhangi bir baskıyı sınırlandırmak.

Doktora Hangi Sorular Sorulmalıdır?

Gut hastalığı ile ilgili olarak bir doktor ile görüşen kişinin doktoruna aşağıdaki soruları sorması faydalı olacaktır:

• Gut hastalığına ne sebep olur?
• Herhangi bir eklem hasarım var mı?
• Gelecekteki atakları önlemek için ne yapabilirim?
• Herhangi bir gut ilacı bana yardımcı olabilir mi?
• Gut ilaçlarını ne kadar süreyle almam gerekecek?

Gut, ağrılı bir artrit şeklidir. Vücuttaki ekstra ürik asit, eklemlerde keskin kristaller oluşturarak şişmeye ve aşırı hassasiyete yol açar. Gut, genellikle ayak başparmağında başlar ancak diğer eklemleri de etkileyebilir. Gut tedavi edilebilir bir hastalıktır ve ürik asit seviyesi ilaçlar ve yaşam tarzı değişiklikleri ile azaltılabilir. Ürik asit düzeylerini azaltabilecek ilaçlar hakkında mutlaka bir doktorla görüşülmelidir.