Donuk Omuz Nedir? Donuk Omuz Belirtileri ve Tedavisi başlıklı makalemizde konuya dair detayları bulabilirsiniz. Donuk omuz, omzun sertleştiği, iltihaplandığı ve hareketinin kısıtlandığı ağrılı bir durumdur. Tıbbi literatürde Adeziv kapsülit şeklinde adlandırılır.
Donuk Omuz Nedir?
Adeziv kapsülit olarak da adlandırılan donuk omuz sendromu, omuz hareketinin kısıtlandığı ağrılı bir durumdur.
Omuz eklemini çevreleyen güçlü bağ dokusu (omuz eklemi kapsülü olarak adlandırılır) kalınlaştığında, sertleştiğinde ve iltihaplandığında donuk omuz oluşur. Eklem kapsülü, üst kol kemiğinin (humeral başı) üst kısmını omuz yuvasına (glenoid) bağlayan ve eklemi sıkıca yerinde tutan bağları içerir. Bu daha yaygın olarak "top ve yuva" eklemi olarak bilinir.
Bu rahatsızlığa "donuk omuz" adı verilir çünkü ne kadar çok ağrı hissedilirse omuz o kadar az kullanılır. Kullanım eksikliği, omuz kapsülünün kalınlaşmasına ve sıkılaşmasına neden olarak omzun hareket etmesini daha da zorlaştırır ve onun "donuk" bir konumda kalmasına neden olur.
Kimler Donuk Omuz Geliştirme Riski Altındadır?
- Yaş: Yetişkinler, en yaygın olarak 40 ila 60 yaşları arasında olanlar.
- Cinsiyet: Kadınlarda erkeklerden daha sık görülür.
- Geçirilen omuz yaralanmaları: Omzun hareket etmesini engelleme ihtiyacına neden olan herhangi bir omuz yaralanması veya ameliyatı geçirmek (örneğin omuzluk ya da askı kullanmak). Örnekler arasında rotator manşet yırtığı ve kürek kemiği, köprücük kemiği veya üst kol kırıkları yer alır.
- Diyabet: Şeker hastalığına sahip bireylerin yüzde 10 ila 20'sinde donuk omuz gelişir.
- Diğer hastalıklar ve sağlık durumları: İnme, hipotiroidizm (tiroid bezinin az aktif olması), hipertiroidizm (tiroid bezinin aşırı aktif olması), Parkinson hastalığı ve kalp hastalığı buna dahildir. Kol ve omuzun hareketi sınırlı olabileceğinden inme, donuk omuz için bir risk faktörüdür. Diğer hastalık ve durumların donuk omuz geliştirme riskini neden artırdığı açık değildir.
Donuk Omuzun Belirtileri Nelerdir?
Donuk omuz belirtileri üç aşamaya ayrılır:
- Donma aşaması: Bu aşamada omuz sertleşir ve hareket etmesi ağrılıdır. Ağrı yavaş yavaş artar. Geceleri kötüleşebilir. Omzu hareket ettirememe artar. Bu aşama 6 haftadan 9 aya kadar sürer.
- Donuk aşama: Bu aşamada ağrı azalabilir ancak omuz sert kalır. Bu, günlük görevleri ve etkinlikleri tamamlamayı daha zor hale getirir. Bu aşama 2 ila 6 ay sürer.
- Çözülme (iyileşme) aşaması: Bu aşamada ağrı azalır ve omuzu hareket ettirme yeteneği yavaş yavaş gelişir. Tam veya tama yakın iyileşme, normal güç ve hareket dönüşü olarak gerçekleşir. Aşama 6 aydan 2 yıla kadar sürer.
Donuk Omuz Nasıl Teşhis Edilir?
Donuk omuz teşhisi için doktor aşağıdaki adımları izleyebilir:
- Doktor hastayla belirtilerini konuşur ve tıbbi geçmişini gözden geçirir.
- Kolların ve omuzların fiziki muayenesini yapar. Bu muayene şöyle olabilir: Doktor, hareket açıklığını ve hareketle ağrı olup olmadığını kontrol etmek için omzu her yöne hareket ettirecektir. Hastanın kendisinin değil, doktorun kolu hareket ettirdiği bu tür muayeneye "pasif hareket açıklığını" belirleme adı verilir. Doktor ayrıca "aktif hareket açıklığını" görmek için hastadan omzunu hareket ettirmesini isteyecek ve onu izleyecektir. Bu iki tür hareket karşılaştırılır. Donuk omuzlu kişilerin hem aktif hem de pasif hareket alanı sınırlıdır.
- Semptomların nedeninin artrit gibi omuzla ilgili başka bir soruna bağlı olmadığından emin olmak için rutin olarak omuz röntgenleri de çekilebilir. Manyetik rezonans görüntüleme (MR) ve ultrason gibi gelişmiş görüntüleme testlerine genellikle donuk omuz teşhisi için gerek yoktur. Rotator manşet yırtığı gibi diğer sorunları aramak için bu görüntüleme metotlarına başvurulabilir.
Donuk Omuz Nasıl Tedaviler Edilir?
Tedavi genellikle başlangıç aşaması geçene kadar ağrı kesici yöntemleri içerir. Sorun devam ederse ya da iyiye gitmezse hareketi yeniden kazanmak için terapi ve ameliyat gerekebilir.
Bazı basit tedaviler aşağıdakiler gibidir:
- Sıcak ve soğuk kompresler: Bunlar ağrı ve şişliği azaltmaya yardımcı olur.
- Ağrı ve şişliği azaltan ilaçlar: Bunlar, ibuprofen ve asetaminofen gibi nonsteroidal antiinflamatuar ilaçları içerir. Diğer ağrı kesici/antiinflamatuar ilaçlar doktor tarafından reçete edilebilir. Daha şiddetli ağrı ve şişlik, steroid enjeksiyonları ile tedavi edilebilir. Kortizon gibi bir kortikosteroid doğrudan omuz eklemine enjekte edilir.
- Fizik Tedavi: Bir fizyoterapist tarafından öğretilen germe ve hareket açıklığı egzersizleri faydalı olacaktır.
- Ev egzersiz programı: Egzersiz programına evde devam edilebilir.
- Deri altı elektriksel sinir stimülasyonu (TENS): Sinir uyarılarını bloke ederek ağrıyı azaltan pille çalışan küçük bir cihaz kullanılabilir.
Bu basit tedaviler yaklaşık bir yıllık denemeden sonra ağrıyı ve omuz sertliğini gidermediyse, başka prosedürler denenebilir. Bunlar aşağıdakiler gibidir:
- Anestezi Altında Manipülasyon: Bu ameliyat sırasında hasta uyutulur ve doktor omzu hareket ettirmeye zorlar. Bu, eklem kapsülünün gerginliği gevşetmek için gerilmesine veya yırtılmasına neden olur. Bu, hareket aralığında bir artışa yol açar.
- Omuz artroskopisi: Doktor, eklem kapsülünün sıkı kısımlarını kesecektir (kapsüler serbest bırakma). Omzun etrafındaki küçük kesiklerden kalem büyüklüğündeki küçük aletler sokulur.
Bu iki prosedür genellikle daha iyi sonuçlar elde etmek için birlikte kullanılır.
Donuk Omuz Önlenebilir mi?
Omuz hareketinin ağrılı veya zor olduğu herhangi bir omuz yaralanmasından kısa bir süre sonra fizik tedaviye başlanırsa donuk omuz ihtimali önlenebilir veya en azından azaltılabilir. Ortopedi doktoru veya fizyoterapist, özel ihtiyaçları karşılamak için bir egzersiz programı geliştirebilir.
Donuk Omuzda Hastalığın Seyri Nasıldır?
Ağrı kesici kullanımı ve omuz egzersizleri ile kortizon enjeksiyonu gibi basit tedaviler genellikle bir yıl veya daha kısa sürede hareket ve işlevi eski haline getirmek için yeterlidir. Tamamen tedavi edilmemiş olsa bile omzun hareket açıklığı ve kullanımı kendi kendine iyileşmeye devam eder ancak bu genellikle daha yavaş bir zaman diliminde meydana gelir. Yaklaşık iki yıl sonra tam veya tama yakın bir iyileşme görülür.