Tam Kan Sayımı (Hemogram) Nedir? Kan Tahlili Sonuçları Ne Anlama Gelir?

Tam Kan Sayımı (Hemogram) Nedir? Kan Tahlili Sonuçları Ne Anlama Gelir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Tam kan sayımı, kırmızı kan hücrelerinin, hemoglobinin, beyaz kan hücrelerinin ve trombositlerin miktarlarını ve boyutlarını ölçen bir kan testidir. Bir sağlık kuruluşu bunu tıbbi durumları izlemek ve teşhis etmek ve bağışıklık sisteminin sağlığını kontrol etmek için kullanabilir. Enfeksiyonlar, ilaçlar, anemi ve kanser anormal sonuçlara neden olabilir.

Tam Kan Sayımı Nedir?

Tam kan sayımı, doktorların sağlık durumlarını izlemek veya teşhis etmek için kullandığı bir kan testidir. Tam kan sayımı doktora, ilaçların veya tıbbi durumların vücudu nasıl etkilediği ve bağışıklık sisteminin sağlığı hakkında bilgi verir. Kan kanserleri, anemi, enfeksiyonlar ve diğer durumları tespit edebilir.

Tam kan sayımı için bir sağlık hizmeti sağlayıcısı kandan bir örnek alır ve bunu bir laboratuvara gönderir. Laboratuvar kırmızı kan hücrelerinin, hemoglobinin (kırmızı kan hücrelerinde oksijen taşıyan protein), beyaz kan hücrelerinin ve trombositlerin miktarını ölçer. Ayrıca kan hücrelerinin boyutunu da ölçerler. Tam kan sayımı ile birlikte doktor, kan hücrelerinin mikroskop altında nasıl göründüğü hakkında daha fazla bilgi veren bir periferik kan yayması da isteyebilir.

Diferansiyelli Tam Kan Sayımı Nedir?

Diferansiyelli tam kan sayımı, laboratuvarın her farklı beyaz kan hücresi türünü ve olgunlaşmamış (henüz tam gelişmemiş) kan hücrelerini de saydığı anlamına gelir. Bu, doktora farklı bağışıklık sistemi hücrelerinde neler olduğu hakkında daha fazla bilgi verir.

Tam Kan Sayımı Kan Testine Ne Zaman İhtiyaç Duyulur?

Doktorlar aşağıdaki durumlarda tam kan sayımı isteyebilir:

• Rutin sağlık muayenesinin bir parçası olarak.
• Ateş, istenmeyen kilo kaybı, gece terlemesi, morarma, kanama veya yorgunluk gibi açıklanamayan semptomları araştırmak için.
• Kanser veya kronik böbrek hastalığı gibi devam eden bir sağlık durumunu izlemek için.
• Tedavinin ne kadar işe yaradığını veya bir ilacın vücudu nasıl etkilediğini izlemek için. Örneğin, bazı tedaviler beyaz kan hücresi sayısını düşürebilir ve bağışıklık sistemini zayıflatabilir.
• Hamileyken sağlık durumunu izlemek için.

Tam Kan Sayımı Kan Testi Neyi Kontrol Eder?

Tam kan sayımı doktora, kişinin aşağıdakilere sahip olup olmadığını söyleyebilir:

• Anemi (düşük kırmızı kan hücresi veya hemoglobin seviyeleri).
• Eritrositoz (yüksek konsantrasyonda kırmızı kan hücresi).
• Lökositoz (yüksek beyaz kan sayımı).
• Lökopeni (düşük beyaz kan sayımı).
• Trombositoz (yüksek trombosit sayısı).
• Trombositopeni (düşük trombosit sayısı).

Bunlar enfeksiyonlar, kanser, kan hastalıkları ve ilaç yan etkileri dahil olmak üzere birçok sağlık durumunun belirtisi olabilir. Ancak doktor tam kan sayımı sonuçlarını semptomlarla birlikte kullanarak nedenini daraltabilir veya teşhis edebilir.

Tam Kan Sayımı Testi Nasıl Çalışır?

Tam kan sayımı sırasında özel bir bilgisayar kırmızı kan hücrelerini (eritrositler), beyaz kan hücrelerini (lökositler) ve trombositleri (trombositler) sayar ve boyutlarına bakar. Doktor diferansiyelli tam kan sayımı isterse, örnekteki farklı beyaz kan hücrelerini ve olgunlaşmamış hücreleri de sayar. Sonuçlarla ilgili net olmayan bir şey varsa bir patolog bilgisayarın sonuçlarını doğrulamak için örneğe mikroskop altında bakacaktır.

Kırmızı Kan Hücresi Sayısı

Kırmızı kan hücreleri için tam kan sayımında doktor şunlara bakar:

• Kırmızı kan sayımı (RBC): Bu, genellikle bir mikrolitre (mcL) olan belirli bir miktardaki kandaki kırmızı kan hücrelerinin sayısıdır. Referans olarak, bir damla kan yaklaşık 40 mcL ila 50 mcL'dir.
• Hemoglobin (Hb): Bu, kandaki hemoglobin miktarıdır.
• Hematokrit (Hct): Bu, kanın kırmızı kan hücrelerinden oluşan yüzdesidir.

Ayrıca kırmızı kan hücrelerinin boyutunu ve hemoglobin konsantrasyonlarını tanımlayan indeksler de görülebilir. Bunlar şunları içerir:

• Ortalama korpusküler hacim (MCV): Bu, kırmızı kan hücrelerinin ortalama boyutudur.
• Ortalama korpusküler hemoglobin (MCH): Bu, her bir kırmızı kan hücresindeki ortalama hemoglobin konsantrasyonudur (ağırlığı).
• Ortalama korpusküler hemoglobin konsantrasyonu (MCHC): Bu, belirli bir miktardaki kandaki ortalama hemoglobin konsantrasyonudur (ağırlığı).
• Kırmızı hücre dağılım genişliği (RDW): Bu, kırmızı kan hücresi boyutundaki farkın derecesidir. Başka bir deyişle, sayı düşükse, tüm kan hücreleri aynı boyuta yakındır. Yüksek ise, en büyük ve en küçük kırmızı kan hücreleri arasında büyük bir fark vardır.

Trombosit Sayısı

Tam kan sayımındaki trombosit sayımının sonuçları şunları içerir:

• Trombosit sayısı. Kan örneğindeki toplam trombosit sayısı.
• Ortalama trombosit hacmi (MPV). MPV ortalama trombosit büyüklüğüdür.
• Beyaz kan hücresi sayımı ve farkları.

Doktor sadece toplam beyaz kan hücresi sayımı veya diferansiyel içeren bir tam kan sayımı isteyebilir. Diferansiyel, her farklı beyaz kan hücresi türünü ve olgunlaşmamış kırmızı kan hücrelerini sayar. Bunlar mutlak hücre sayısı ("abs" olarak yazılır) veya tüm beyaz kan hücrelerinin yüzdesi (%) olarak gösterilebilir.

Bunlar tam kan sayımı testi sonuçlarında şu şekilde görülebilir:

• Beyaz kan hücresi sayımı (WBC): Bu, toplam beyaz kan hücrelerinin (her türden) bir sayımıdır.
• Nötrofiller: Bunlar beyaz kan hücrelerinin ilk tepki verenleridir. Bakteriyel ve mantar enfeksiyonlarıyla savaşırlar.
• Monositler: Monositler, bir enfeksiyon sırasında hücre kalıntılarını temizleyen beyaz kan hücreleridir. Ayrıca bakteri ve virüsler gibi vücuttaki zararlı davetsiz misafirlere karşı diğer beyaz kan hücrelerini uyarmaya yardımcı olurlar.
• Lenfositler: Lenfositler, viral enfeksiyonlarla savaşan ve bağışıklık sisteminin önceki enfeksiyonları hatırlamasına yardımcı olan bir tür beyaz kan hücresidir. Bu, vücudu gelecekte aynı tür enfeksiyonla daha iyi mücadele edebilmesi için hazırlar.
• Eozinofiller: Bu beyaz kan hücreleri parazit enfeksiyonlarıyla savaşır ve alerjik reaksiyonlara neden olur.
• Bazofiller: Bazofiller, alerjik reaksiyonlar sırasında histamin ve kanın pıhtılaşmasını önleyen heparin salgılayan bir beyaz kan hücresi türüdür.
• Olgunlaşmamış granülositler: Olgunlaşmamış granülositler, henüz tam olarak gelişmemiş nötrofiller, eozinofiller veya bazofillerdir.
• Çekirdekli kırmızı kan hücreleri (nRBC): NRBC'ler olgunlaşmamış kırmızı kan hücreleridir. Toplam sayı (mutlak nRBC) veya yüzde (100 beyaz kan hücresi başına düşen kırmızı kan hücresi sayısı) olarak listelenebilirler.

Tam Kan Sayımı Testi İçin Nasıl Hazırlanmak Gerekir?

Tam kan sayımına hazırlanmak için bir şeyler yiyip içmeyi kesmeye veya özel talimatlara uymaya gerek yoktur. Normaldeki gibi yiyip içilebilir ve kullanılan ilaçlar varsa bunlar alınabilir. Ancak doktor aynı anda başka kan testleri için de numune alıyorsa, bu testler için özel talimatlar olabilir.

Tam Kan Sayımı Testi Nasıl Yapılır?

Kan örneği almak için sağlık görevlisi kolu temizler ve buraya bir iğne yerleştirir. İğne batabilir veya biraz acıtabilir. Bebeklerde doktorlar genellikle iğneyi bebeğin topuğuna batırır. Sağlık görevlisi iğne aracılığıyla kandan bir örnek alır ve bunu bir tüpte toplar. Bazen doktor birden fazla tüp kan alabilir. Kan alındıktan sonra doktor iğneyi çıkarır ve kola bir bandaj yerleştirir. Doktor kanı test için bir laboratuvara gönderir.

Tam Kan Sayımı Testinden Sonra Ne Olur?

Tam kan sayımı testi için kan alındıktan sonra kolda bir miktar gazlı bez ve bantla sabitlenmiş bir bandaj olacaktır. Kol birkaç saat boyunca biraz ağrıyabilir. İğnenin yerleştirildiği yerde küçük bir morluk oluşabilir.

Tam Kan Sayımı Testinin Riskleri veya Yan Etkileri Var mıdır?

Tam kan sayımı güvenli ve yaygın bir testtir. Özellikle bağışıklık sistemi zayıfsa, kan alınan bölgede küçük bir enfeksiyon riski vardır. Nadiren bazı insanlar kan alımından sonra biraz baygınlık veya sersemlik hissederler.

Normal Tam Kan Sayımı Sayım Aralığı Nedir?

Tam kan sayımındaki değerler için normal aralıklar biraz değişebilir ancak genel olarak şunları içerir:

Test	Yetişkinler İçin Normal Değerler
WBC	mcL başına 4.000 ila 10.000 hücre (4,0 ila 10 k/mcL)
RBC	mcL başına 4,0 ila 5,4 milyon hücre (kadınlar veya östrojen alan kişiler için) veya mcL başına 4,5 ila 6,1 milyon hücre (erkekler veya testosteron alan kişiler için)
Hb	11,5 ila 15,5 g/dL (kadınlar veya östrojen alan kişiler için) veya 13 ila 17 g/dL (erkekler veya testosteron alan kişiler için)
Hct	%36 ila %48 (kadınlar veya östrojen alan kişiler için) veya %40 ila %55 (erkekler veya testosteron alan kişiler için)
MCV	80 ila 100 fL (femtolitre)
MCH	Hücre başına 27 ila 31 pg (pikogram)
MCHC	32 ila 36 g/dL (desilitre başına gram)
RDW	12% to 15%
Trombosit sayımı	mcL başına 150.000 ila 400.000 hücre (150 ila 400 k/mcL)
MPV	7.0 fL to 9.0 fL
Nötrofiller	mcL başına 2.500 ila 7.000 (2,5 ila 7,0 k/mcL)
Lenfositler	mcL başına 1.000 ila 4.800 (1,0 ila 4,8 k/mcL)
Monositler	mcL başına 200 ila 800 (0,2 ila 0,8 k/mcL)
Eozinofiller	mcL başına 500'den az (0,5 k/mcL)
Bazofiller	mcL başına 300'den az (0,3 k/mcL)
Olgunlaşmamış granülositler	100 mcL'den (0,1 k/mcL) az
NRBC	10 mcL'den (0,01 k/mcL) az

Tam kan sayımı testi için normal aralıklar aşağıdakilere bağlı olarak değişebilir:

• Testi yapan laboratuvar.
• Hormon durumu. Bazı referanslar, cinsiyete göre tipik hormon seviyelerine dayalı olarak erkek ve kadın referans aralıklarına sahiptir. Hormon alınıyorsa bu durum farklı olacaktır. Örneğin, testosteron alan bir kadın, erkek referans aralığını kullanacaktır.
• Yaş. Yetişkinler ve çocuklar farklı normal aralıklara sahiptir.
• Hamile olup olunmadığı veya başka sağlık sorunları olup olmadığı.
• Laboratuvarın kullandığı ölçüm birimleri. Örneğin, bazı aralıklar sonuçların mikrolitre başına hücre (mcL, uL veya µL olarak kısaltılır) veya mikrolitre başına hücrenin 1.000 ile çarpımı (k/mcL, k/uL veya k/µL olarak kısaltılır) olarak rapor edilmesine bağlı olarak çok farklı görünebilir. Mikrolitre başına hücre cinsinden ölçümler çok daha büyük görünecektir.

Her zaman sonuçlarda verilen referans aralığının (normal kabul edilen sayı aralığı) kontrol edildiğinden ve sayıların yalnızca referansla karşılaştırdığınızdan emin olunmalıdır. Herhangi bir sorusu olanlar bunu doktorlarıyla paylaşmalıdır.

Tam Kan Sayımı Testinin Sonuçları Ne Zaman Öğrenilir?

Sonuçlar genellikle birkaç gün içinde hazır olur. Bazen sonuçları almak sadece 24 saat sürer. Doktor sonuçları açıklamak ve sonraki adımları görüşmek için bir takip randevusu planlayacaktır.

Anormal Tam Kan Sayımı Sonuçları Ne Anlama Gelir?

Birçok sağlık durumu yüksek veya düşük kan sayımına neden olabilir. Bunlardan bazıları ciddidir, bazıları ise yaygındır ve kolayca tedavi edilebilir. Örneğin:

• Yüksek kırmızı kan hücresi sayısı: Nedenleri arasında kalp ve akciğer rahatsızlıkları, polisitemi vera ve uyku apnesi yer alır.
• Düşük kırmızı kan hücresi sayısı (anemi): Nedenleri arasında beslenme eksiklikleri (B12 eksikliği veya demir eksikliği gibi), kan kaybı/kanama, düşük böbrek fonksiyonu ve kan ve kemik iliği bozuklukları yer alır.
• Yüksek trombosit sayısı: Nedenleri arasında enfeksiyonlar ve bağışıklık sistemi sorunları yer alır.
• Düşük trombosit sayısı: Nedenleri arasında immün trombositopeni, bazı kanserler ve hemolitik üremik sendrom yer alır.
• Yüksek beyaz kan sayımı: Nedenleri arasında enfeksiyonlar, alerjik durumlar, otoimmün durumlar, lenfoma ve lösemi bulunur.
• Düşük beyaz kan sayımı: Nedenleri arasında otoimmün hastalıklar, ilaçlar, kemik iliği bozuklukları ve enfeksiyonlar yer alır.

Sonuçlar Anormalse Sonraki Adımlar Nelerdir?

Sonuçlar referans aralığının dışındaysa, ne anlama gelebilecekleri hakkında doktorla konuşulmalıdır. Doktor takip testleri isteyebilir veya bir tedavi planı başlatabilir. Ya da tedaviye ihtiyaç yoktur, sadece takip önerilebilir.

Ne Zaman Doktor ile İletişim Kurulmalıdır?

Test veya sonuçlar hakkında herhangi bir sorusu olanlar doktorlarıyla iletişime geçmelidir.

Tam Kan Sayımı Böbrek Fonksiyonlarını Gösterir mi?

Tam kan sayımı böbreklerin ne kadar iyi çalıştığını doğrudan göstermez. Ancak lenfositler ve MCV gibi bazı sayılar, diğer testlerle birlikte böbreklerin ne kadar iyi çalıştığına dair daha iyi bir resim elde etmeye yardımcı olabilir.

Tam kan sayımı, doktorların sağlık durumu hakkında daha fazla bilgi edinmek için kullandığı yaygın bir kan testidir. Rutin bir muayenenin parçası olarak veya doktorun yaşanan semptomları anlamasına yardımcı olmak için bu test yaptırılabilir. Bir testin sonuçlarını beklemek kişiyi endişelendirse de tam kan sayımı sonuçlarının doktora vücutta neler olup bittiği hakkında önemli ipuçları verdiğini bilmek önemlidir. Bu ipuçları kişinin kendini daha iyi hissetmesini sağlayacak olan doğru teşhis ve tedaviyi almasına yardımcı olabilir.