Spondiloliz Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Spondiloliz Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Spondiloliz, iki omur (omurgadaki kemikler) arasındaki küçük bir çatlaktır. Spondiloliz genellikle bel ağrısına neden olur. Çoğu insanın bunu tedavi etmek için ameliyata ihtiyacı yoktur. Dinlenme, ilaç tedavisi ve fizik tedavi erken başlandığında en başarılı yöntemlerdir. Bu nedenle kişinin kendisinde veya çocuğunda sırt ağrısı varsa çok vakit kaybetmeden bir doktora başvurmalıdır.

Spondiloliz Nedir?

Spondiloliz, omurgadaki iki omur arasında küçük bir çatlak (kırık) için kullanılan tıbbi terimdir. Omurlar, omurgayı oluşturan 33 kemikten meydana gelir. Omurgadaki tek bir kemiğe omur adı verilir.

Doktorlar bazen spondilolizi pars defekti veya pars kırığı olarak adlandırır çünkü bu hastalık pars interartikülerini (omurları birbirine bağlayan küçük kemik çıkıntıları) etkiler.

Spondiloliz en sık beli (lomber omurga) etkiler ancak omurganın diğer bölümlerinde de yani boyunda (servikal omurga) veya sırtta (torasik omurga) da görülebilir.

Spondiloliz Ne Kadar Yaygındır?

Uzmanlar spondilolizin her yıl Amerikalıların %10'undan daha azını etkilediğini tahmin etmektedir. Çocuklarda ve gençlerde, özellikle de temas sporları yapan çocuklarda daha yaygındır.

Spondilolizin Belirtileri Nelerdir?

Bel ağrısı en yaygın spondiloz belirtisidir. Ağrı genellikle;

• Belden uyluk ve popo kaslarına (kalçalara) yayılır.
• Sırtın alt kısmında veya çevresinde bir kas gerilmesi gibi hissedilir.
• Fiziksel aktivite sırasında kötüleşir ve dinlenildiğinde veya daha az aktif olunduğunda iyileşir.

Spondilolizi olan bazı kişiler hiçbir zaman semptom yaşamaz. Bu kişiler ancak daha sonra başka bir nedenle görüntüleme testi yaptırdıklarında bu hastalığa sahip olduklarını öğrenebilirler.

Spondilolize Ne Sebep Olur?

Omurların pars interartikülaris adı verilen kısmındaki hasar spondilolize neden olur.

Pars interartikülaris, omurları doğrudan birbirinin üstüne ve altına bağlayarak çalışan bir birim oluşturan ince kemik parçalarıdır. Bu bağlantılar omurganın hareket etmesini ve esnemesini sağlar. Pars interartikülarislerine zarar veren herhangi bir şey onları çatlatabilir. Doktorlar bu çatlaklara pars kırığı adını vermektedir.

Pars kırıklarının en yaygın nedenleri şunlardır:

• Aşırı kullanım: Bele baskı uygulayan tekrarlayan hareketler omurlarda aşınma ve yıpranmaya neden olur. Zamanla bu hasar birikerek pars kırığına neden olabilir. İş için fiziksel çalışmalar yapmak, temas sporları yapmak ve beli tekrar tekrar incitmek omurlara zarar verebilir.
• Büyüme atakları: Bazı çocuklarda ve gençlerde, vücutlarının fiziksel olarak hızla büyüdüğü ve değiştiği bir dönem olan büyüme atağı sırasında spondiloliz gelişir.
• Genetik: Bazı insanlar daha ince omurlarla doğarlar. Bu, pars kırığı yaşama olasılığını artırabilir.

Spondiloliz İçin Risk Faktörleri Nelerdir?

Herkes spondiloliz yaşayabilir. Bazı insan gruplarında pars kırığı riski daha yüksektir. Bunlar örneğin;

• Futbol, jimnastik veya halter gibi temas sporları yapan sporcular.
• Vücutları hala hızla büyüyen ve değişen çocuklar ve gençler.
• Alaska yerlisi kökenli insanlar. Araştırmalar, Alaska yerlisi etnik kökenine sahip kişilerin daha ince omurlarla doğma olasılığının daha yüksek olduğunu ortaya koymuştur.

Spondilolizin En Yaygın Komplikasyonları Nelerdir?

Spondiloliz ile birlikte gelen sırt ağrısı, hareket kabiliyetinin (ne kadar iyi veya rahat hareket edilebildiği) azalmasına da yol açabilir.

Tedavi edilmeyen spondiloliz, spondilolistezise yol açabilir. Spondilolistezis, omurlar çatladığında veya spondiloliz nedeniyle yerinden kayacak kadar zayıfladığında meydana gelir. Kaymış bir omur bir sinire baskı yaparsa, bacaklarda ağrı (siyatik) gelişebilir. Bazı kişilerin spondilolistezis semptomlarını hafifletmek ve normal rutinlerine geri dönmek için ameliyat olması gerekir.

Spondiloliz Nasıl Teşhis Edilir?

Bir doktor fiziki muayene ve görüntüleme testleri ile spondiloliz teşhisi koyacaktır. Doktor ayrıca kişiye semptomları ve tıbbi geçmişi hakkında da sorular sorar. Doktora sırttaki ağrının ilk ne zaman fark edildiği ve hissedilmeye başlamadan hemen önce neler yapıldığı anlatılmalıdır.

Spondilolizi Teşhis Etmek İçin Hangi Testler Yapılır?

Doktorlar omurların ve omurganın etrafındaki dokunun görüntülerini çekmek için aşağıdakiler gibi çeşitli görüntüleme testleri kullanacaktır:

• X-ışınları.
• Manyetik rezonans görüntüleme (MR).
• Bilgisayarlı tomografi (BT) taramaları.

Spondiloliz Nasıl Tedavi Edilir?

Doktor, pars kırığının iyileşmesi için zaman tanımak amacıyla ağrıyı ve diğer semptomları tedavi edecektir. Hangi omurun etkilendiğine ve çatlakların ne kadar şiddetli olduğuna bağlı olarak, birkaç haftadan birkaç aya kadar herhangi bir tedavi türüne ihtiyaç duyulabilir.

En yaygın spondiloliz tedavileri şunları içerir:

• Dinlenme: Spor ve diğer yoğun fiziksel aktivitelere ara vermek omurga üzerindeki stresi azaltır.
• İlaçlar: Reçetesiz satılan nonsteroid antienflamatuar ilaçlar ağrı ve iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olabilir. Doktorla konuşmadan reçetesiz satılan ağrı kesiciler arka arkaya 10 günden fazla kullanılmamalıdır.
• Kortikosteroidler: Kortikosteroidler enflamasyonu azaltır. Doktor kişiye ağızdan alınacak bir ilaç reçete edebilir. Ayrıca ağrıyı hafifletmeye yardımcı olması için doğrudan etkilenen bölgeye ilaç enjekte edebilir.
• Fizik tedavi: Bir fizyoterapist, vücudun fiziksel hareketleri nasıl gerçekleştirdiğini geliştirmeye yardımcı olan bir sağlık hizmeti sağlayıcısıdır. Hareket etmeyi zorlaştıran ağrı, sertlik ve rahatsızlık gibi semptomları yönetmeye yardımcı olur. Bir fizyoterapist kişiye omurgasının etrafındaki kasları güçlendirecek egzersizler önerebilir.
• Destekler: Doktor, pars kırığı iyileşirken omurgayı stabilize etmek için bir sırt korsesi takılmasını önerebilir.

Spondiloliz Ameliyat Gerektirir mi?

Spondiloliz için ameliyata ihtiyaç duyulması nadirdir. Çoğu zaman insanlar cerrahi olmayan tedavilerle kendilerini daha iyi hissederler.

Bazı kişilerin omurgalarını stabilize etmek için ameliyat olmaları gerekir. Bir pars onarım ameliyatı sırasında cerrah, genellikle spinal füzyon (iki omurun tek bir kemik oluşturacak şekilde birbirine kaynaştırılması) yapmaya gerek kalmadan bir pars kırığını düzeltebilir. Ameliyat olunması gerekiyorsa, cerrah hastaya ne beklemesi gerektiğini ve iyileşmesinin ne kadar süreceğini söyleyecektir.

Spondilolizin İyileşmesi Ne Kadar Sürer?

Pars kırıklarının iyileşmesi altı aya kadar sürebilir. Spondilolizi olan çoğu kişi tedaviye başlar başlamaz kendini daha iyi hissetmeye başlar. Belirtiler daha erken iyileşmeye başlasa bile, tedavi planı doktorun veya fizyoterapistin önerdiği süre boyunca takip edilmelidir. Omurgaya tamamen iyileşmesi için gereken zamanı tanımak önemlidir.

Spor yapmaya veya yoğun fiziksel aktivitelere tekrar ne zaman başlanabileceği doktora danışılmalıdır.

Spondiloliz Önlenebilir mi?

Spondiloliz genellikle önlenemez. Pars kırığı riskini azaltmak için aşağıdaki genel güvenlik ipuçları izlenebilir:

• Emniyet kemerini her zaman doğru şekilde takmak (Kemeri vücudun üst yarısının etrafından, omuzdan geçirmek)
• Tüm aktiviteler ve sporlar için doğru koruyucu ekipmanı kullanmak.
• Evde ve çalışma alanında ayağa çelme takabilecek dağınıklık olmadığından emin olmak.
• Evde bir şeylere ulaşmak için her zaman uygun alet veya ekipmanı kullanmak. Asla sandalyelerin, masaların veya tezgahların üzerinde durmamak.
• Kemik sağlığını korumaya yardımcı olacak bir diyet ve egzersiz planı uygulamak.
• Eğer yaş 50’den büyükse veya ailede osteoporoz öyküsü varsa kemik yoğunluğu testi yaptırmak için doktorla görüşmek.
• Yürümekte zorluk çekiliyorsa veya düşme riski yüksekse baston veya yürüteç kullanmak.

Spondilolizi Olanları Neler Bekler?

Kişinin spondilolizi varsa, dinlenme, ilaç tedavisi ve fizik tedavi gibi cerrahi olmayan tedaviler semptomlarını iyileştirmelidir. Bu tedaviler kırığı geri alamaz ancak mümkün olan en kısa sürede ağrı olmadan günlük aktivitelere dönmeye yardımcı olabilir.

Spondilolizi Olanlar Fiziksel Aktivitelere ve Spora Ne Zaman Dönebilir?

Yoğun fiziksel aktiviteye yeniden başlamadan önce doktorla konuşulmalıdır. Ağrı ve diğer semptomlar iyileşmiş olsa bile, omurların iyileşmesi için zamana ihtiyaç vardır.

Doktor tedavinin ilerleyişini izleyecektir. Daha az ağrı ve daha fazla esneklik olmaya başladığında, normal aktivitelere kademeli olarak dönülebilecektir. Spondilolizden iyileşen kişilerin spor ve egzersiz yapmak gibi yoğun fiziksel aktivitelere devam edebilmeleri için genellikle en az birkaç hafta (ve birkaç aya kadar) tedaviye ihtiyaçları vardır.

Ne Zaman Bir Doktoru Ziyaret Etmek Gerekir?

Bir doktora ne kadar erken gidilirse, spondiloliz o kadar hızlı teşhis ve tedavi edilir. Birkaç günden fazla süren veya normal rutine katılmayı zorlaştıracak veya imkansız hale getirecek kadar şiddetli bel ağrısı fark edildiği anda bir doktoru ziyaret etmek gerekir.

Ne Zaman Acil Servise Başvurulmalıdır?

Düşme veya araba kazası gibi bir travma yaşanırsa ya da vücudun bir bölümü hissedilemiyorsa veya hareket ettirilemiyorsa hemen acil servise gidilmelidir.

Doktora Hangi Sorular Sorulmalıdır?

• Spondiloliz veya başka bir sırt sorunum var mı?
• Hangi tedavilere ihtiyacım olacak?
• Ameliyat olmam gerekecek mi?
• Spor yapmak veya ağırlık kaldırmak gibi fiziksel aktivitelere ne zaman dönebilirim?
• İyileşmem ne kadar sürer?

Spondiloliz ve Spondilolistezis Arasındaki Fark Nedir?

Spondiloliz ve spondilolistezis omurgayı etkileyen ilişkili durumlardır.

Spondilolistezis, omurgadaki bir omurun altındaki omurun üzerinden kayarak yerinden çıkmasıdır.

Spondiloliz, spondilolistezisin yaygın bir nedenidir çünkü bir omurdaki çatlak (pars kırığı olarak adlandırılır) onun yerinden kaymasına ve spondilolistezise neden olabilir.

Spondiloliz ve Spondiloz Arasındaki Fark Nedir?

Spondiloliz ve spondiloz benzer isimlere sahiptir ve her ikisi de omurgayı etkileyen durumlardır. Her ikisi de ağrı ve sertlik gibi semptomlara neden olur.

Spondiloliz spesifik bir yaralanmadır (omurgadaki pars-interartikülariste bir pars kırığı olması).

Spondiloz, omurgada yaşa bağlı herhangi bir bozulma (dejenerasyon) için geçerli olan genel bir terimdir.

Spondiloliz Kendiliğinden Geçer mi?

Spondiloliz genellikle zamanla iyileşir ancak yine de bir doktor bu durumu teşhis ve tedavi etmelidir. Birkaç günden fazla süren veya günlük rutini etkileyecek kadar şiddetli bel ağrısı yaşanıyorsa bir sağlık kuruluşu ziyaret edilmelidir. Doktor, omurların güvenli bir şekilde ve mümkün olduğunca hızlı iyileşmesini sağlayacak tedaviler önerecektir.

Spondiloliz, omurgadaki kemiklerin birbirine bağlandığı yerdeki küçük çatlaklardan kaynaklanır. Genellikle belde ağrıya neden olur. Spondilolizi olan çoğu kişi, omurları iyileşir iyileşmez ve ağrıları geçer geçmez spora ve aktivitelerine geri dönebilir.

Bel ağrısını görmezden gelmemek gerekir, özellikle de birkaç günden fazla sürüyorsa veya normal aktiviteleri yapmayı engelliyorsa. Bir sağlık kuruluşu ağrının nedenini teşhis edecek ve omurgayı koruyan ve iyileşmesine yardımcı olan tedaviler önerecektir.