Saç Dökülmeleri ve Tedavisi

Bursa Özel Medicabil Hastanesi Sağlık Kurulu tarafından kalem alınan makalemizde, "Saç dökülmesi nedir?", "Saç dökülmesine nasıl teşhis konur?", "Saç dökülmesinin nedenleri nelerdir?", "Erkek Tipi Saç Dökülmelerinde Tedavi Nasıldır?" ve "Saç dökülmesi nasıl tedavi edilir?", gibi soruların cevaplarını irdeleyeceğiz.

Saç Dökülmesi (Alopesi) Nedir?

Dermatolojik olarak saç dökülmeleri birkaç ana başlıkta inceleriz. Öncelikle hastada gerçekten saç dökülmesi olup olmadığı belirlenmelidir. Vücutta saçlar ve diğer bütün kıl ve tüylerin bir yaşam siklusu yani döngüsü vardır. Normal süreçte birkaç yıl yaşayan kıllar ve saçlar, bir süre sonra dökülür. Kökten yeni bir kıl üretilir ve uzamaya başlar. Yani bütün kıllarda belli bir dökülme ve belli bir de yeni oluşum oranı vardır. Bunlar birbiriyle denge halinde olmazsa, yani dökülen hızlı ya da yeni gelen yetersiz ise o bölgedeki saçlar ve kıllar giderek seyrelecektir. İşte bu duruma biz saç ve kıl dökülmesi yani alopesi diyoruz.

Saç Dökülmesinde Teşhis Nasıl Konur?

Saç dökülmesinde teşhis  için saçlı deride bu duruma yol açan bir deri hastalığı olup olmadığına öncelikle bakılır.

Saçlı deride bakılan hastalıklar şunlardır:

• Derinin normal olması ama saçların seyrelmesi,
• Kıl kökü iltihabı,
• Deride atrofiye giden bir hastalık,
• Yara ve kabuklanmayla seyreden mantar,
• Mikrobik herhangi bir hastalık,
• Tedavi edilmemiş ve bölgede uzun süredir var olan bir sedef (psoriasis) ya da egzama.

Saç Dökülmesi Hekim Tarafından Nasıl Değerlendirilir?

Saç dökülmesi değerlendirilirken dökülmenin ya da seyrek saçların genetik bir hastalığa bağlı olup olmadığı araştırılmalıdır. Alopesi durumu, tüm saçlı deriyi ilgilendirir halde mi, yoksa belli bölgelerde zayıflama şeklinde bir tablonun olup olmadığı ayrıca değerlendirilir. Bölgesel dökülme olan yerlerde saçlar azalmış mı, yoksa tümden bir dökülme var mı diye de bakılması gerekir. Diğer taraftan kişinin psikolojik durumu sorgulanmalıdır. Bazen kişilerde kendi saçlarını kopartma reaksiyonları olabilir.

Hastalar, dermatoloğa genelde saç azalması şikayetiyle gelir. Hekim konuyu değerlendirirken birkaç faktörün bir arada olabilme olasılığını da düşünmelidir. Yani erkek tipi saç dökülmesinde, genetik faktörler sorumludur. Bunun yanında mineral ya da vitamin eksikliği de eşlik ediyorsa olay daha şiddetlenir. Konu, en geniş kapsamda düşünülerek değerlendirilmelidir.

Saç Dökülmesinde Effluvium Nedir?

Saçlı derinin geniş alanlarında, deride belirgin bir hastalık olmaksızın saç azalmasına effluvium denir. Effluviumun oluşmasına neden olan faktörler bulunur.

Saç Dökülmesinde Effluviumun Nedeni Nedir?

Saç dökülmesinde effluviumun oluşmasına neden olan birçok neden bulunur. Bu nedenler iç ve dış nedenler olarak ikiye ayrılır.

Saç Dökülmesinde İç Nedenler Nelerdir?

Saç dökülmesinde iç nedenler şunlardır:

• Saçın yapı malzemesi olarak demir ve çinko gibi metaller, B kompleks vitaminleri ve proteinlerin eksik olması,
• İyot eksikliği,
• Tiroid hastalıklarında, tiroid bezinin az ya da fazla çalışması,
• Kadınların kanlarında normalde az miktarda dolaşan erkeklik hormonlarının polikistik over ya da surrenal adenom gibi bazı hastalıklara bağlı olarak ciltte yağlanmanın artması, yüz ve vücutta tüylenme ve saç dökülmesine yol açması. Bu durum, erkeklerdeki genetik ve androjenik alopesiye benzer.

Saç Dökülmesinde Dış Nedenler Nelerdir?

Saç dökülmesinde dış nedenler şunlardır:

• Saçı yıpratıcı tarzda saç boyama işlemi,
• Kızgın maşa ile saç düzleştirme veya kıvırcıklaştırma işlemi,
• Saçların sürekli topuz, at kuyruğu yapılması veya örülmesi,
• Bazı ilaç kullanımları (Dermatolog, bu konuda bir sorgulama yapmalıdır.),
• Tifo, paratifo, sıtma gibi ağır seyreden hastalıklar,
• Kadınlarda, kandaki kadınlık hormonunun azaldığı durumlarda vücut, erkeklik hormonlarının yükseldiği yönünde bir yanılgıya düşmesi ve saç dökülmelerine neden olması,
• Doğum kontrol haplarının bırakılması,
• Doğum öyküsünün olması,
• Menopoz öyküsünün bulunması,
• Strese bağlı saç dökülmelerinin saç seyrelmesinin dışında küçük alanlarda metal para gibi veya daha büyük şekilde tam dökülmüş bölgesel lezyonlar oluşturması,
• Ağır, vücudu yıpratıcı ameliyat ve ateşli hastalık öyküsünün bulunması.

Bu dış nedenlerin dışında, mesleki nedenlerde bulunur. Madenlerde, metal tozuna maruz kalınan yerlerde çalışan işçilerde, ağır metal zehirlenmelerinin bir belirtisi de saç dökülmeleridir. Bu konu meslek hastalıkları kapsamına da girebilir.

Saç Dökülmesi Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavi için Dermatolog hastalığın nedenini gerekirse bazı kan tetkikleri ile araştıracak ve genelde nedene yönelik bir tedaviyi planlama yoluna gidecektir. Örneğin hastada demir eksikliğine bağlı bir alopesi varsa bu yönde bir takviye yapılır. Ancak tetkik yapılmadan yani kan değerleri araştırılmadan bir vitamini, bir elementi hastaya önermek hata olur. Bu maddelerden bazılarının vücutta, özellikle karaciğerde birikerek ciddi hastalıklara yol açabileceği akılda bulundurulmalıdır.

Erkek Tipi Saç Dökülmelerinde Tedavi Nasıldır?

Erkek tipi saç dökülmeleri gibi genetik yönü olan durumlarda olayın geciktirilmesi amaçlanır. Hiçbir saç tedavi ve uygulaması saçı üreten kök bölümünün yok olduğu durumlarda etkili olamaz. Hastalar bu konuda aydınlatılmalıdır. Dökülecek saçlar önce rengini kaybederek incelir. Sonra kalıcı olarak dökülür. Amaç bu zayıflayan saçları tekrar canlandırmak, mevcut saçları da korumak olmalıdır.

Saç Dökülmesinde Tedavi Çeşitleri Nelerdir?

Saç dökülmesinde birçok tedavi çeşitleri bulunur.  Bugüne kadar gerçek bilimsel çalışması yapılıp etkinliği bildirilen iki molekül vardır. Bunlar; minoksidil ve finasterid ilaçlarıdır. Saç dökülmesinde tedavi çeşitleri şunlardır:

• Minoksidil ve finasterid ilaçları, hap olarak farklı etkileri nedeniyle dıştan losyon olarak ya da mezoterapi ile kullanılabilirler.
• İğnesiz mezoterapiler hem can yakmayan hem de iyi sonuçlar veren yöntemler olarak seçilebilir.
• Hastanın saç ve saçlı derisindeki sorunlara göre kullanılacak şampuan, krem ve losyonlar da ayrıca önerilebilir.
• Çokça tanıtımı yapılan ve uygulanan PRP, kişinin kendi serumunun deriye enjekte edilme tedavileri hakkında maalesef yeterli bilimsel kanıtlar gösterilememiştir.

Saç Dökülmesi Tedavilerinde Nelere Dikkat Edilmelidir?

Medyada, internette bu konu ile ilgili sayısız değişik maddenin tanıtımı yapılmaktadır. Bir maddenin bir hastalıkta gerçekten etkili olup olmadığı, dozunun ne olması gerektiği, yan etkilerinin neler olabileceği vb. durumlar titiz bilimsel çalışmalarla incelenmelidir. Bu çalışmaları da bağımsız, tarafsız, bilimsel ve etik değerlere uyan dermatoloji enstitüleri yapmalıdır. Yoksa ürünü pazarlayan şirketlerin yaptığı ya da yaptırdığı ve nedense hep ‘’mükemmel’’ sonuçlar bildiren çalışmalara güvenilmemelidir.

Saç Dökülmesinde Hangi Uzman Hekime Başvurulmalıdır?

Saç dökülmesinde genetik, psikolojik, metabolik ya da daha başka bir nedenle olsun bunları değerlendirmesi gereken kişi, dermatoloji uzman hekimidir. Şu unutulmamalıdır ki, alopesi dermatolojik bir hastalıktır. Belli bir prosedürde hastaya yardımcı olan, tedavinin ne kadar süreceğini, hangi yöntemlerle ne kadar sonuç alınabileceğini söyleyecek olan her dermatolog doktor olmalıdır.