Pes Ekinovarus-Çarpık Ayak Nedir?

Halk arasında genellikle “çarpık ayak” ya da “pes ayak” olarak da bilinen pes ekinovarus, istisnalar hariç doğuştan gelen bir rahatsızlıktır. Ayak kirişi ismi verilen yerin görece daha yüksek olması ya da ayak topuğunun iç tarafa dönük şekilde olması, bu konudaki şüpheleri yoğunlaştırır.

Hastalığa dair tedavi, çoğunlukla doğumdan itibaren başlar. Hem estetik açıdan istenmeyen bir görüntünün oluşmasına hem de ciddi ağrılara yol açabilen pes ekinovarusun tedavisi mümkündür. Bu önemli rahatsızlığa dair detayları sizler için derlemeye çalıştık.

Pes Ekinovarus Nedir?

Pes ekinovarus ya da bir başka deyişle çarpık ayak rahatsızlığı ayaklardan birinin ya da her ikisinin olması gereken pozisyondan farklı olarak içe ya da aşağı doğru olması durumudur. Genel olarak bebeklik dönemlerinde oluşan bu rahatsızlık, ne yazık ki yaşam kalitesini olumsuz yönde etkiler.

Ortalama olarak pes ekinovarus hastalarının yarısı her iki ayakta da bu durumu yaşayabilmektedir. Sebebine dair kesin bir açıklama getirmek mümkün olmasa bile bazı ön görüler ve tahminler yürütülmektedir. Bu arada günümüzde ikiz kardeşlerde söz konusu çarpıklığın görülme olasılığı görece daha fazladır. Bu bağlamda rahatsızlığın oluşmasında genetik yatkınlık, ciddi bir faktör olarak ele alınmaktadır.

Ayak bileğini meydana getiren bağların yapılarındaki genetik hasarların ya da anormalliklerin, pes ekinovarusu tetiklediği düşünülür. Pes ekinovarus bir tür kas iskelet deformitesi olarak kabul görmektedir. Ortalama olarak her 1000 doğumdan birinde gözlemlenebilmektedir. Hastalıkta erken bir teşhis söz konusu olmazsa, hastanın sağlıklı bir ayağa sahip olması imkansız hale gelir. Pes ekinovarus rahatsızlığı erkek çocuklarda kız çocuklarına kıyasla daha fazla görülmektedir.

Pes Ekinovarus Çarpık Ayak Belirtileri

Pes ekinovarus problemi eğer çocuğunuzda varsa, ayakları mutlak bir şekilde içe dönük olacaktır. Bu dönüklüğün keskin bir şekilde olması, hastalığa dair belirtilerin saptanmasını kolaylaştırır. Ayak parmakları çoğu kez diğer ayağa doğru bakar vaziyettedir. Dolayısıyla da topuklar sanki ayağın dışındaymış gibi bir izlenim oluşur. Hatta çok daha ciddi ve ileri vakalarda ayaklar baş aşağı olabilmektedir.

Pes ekinovarus rahatsızlığına sahip olan çocuklar, çoğu kez yürüme esnasında sallanırlar. Erken yaşlarda çarpık ayak durumu ağrılara yol açmaz. Ağrılar genellikle ilerleyen yaşlarla beraber kendini gösterebilmektedir.  Olası durumlarda özellikle erken müdahale olanağı sağlamak için uzman bir doktora görünmenizde yarar olacaktır.

Pes Ekinovarus Çarpık Ayak Teşhis Yöntemleri

Pes ekinovarusun geçmiş dönemlerde bebeğin anne karnındaki duruş bozukluğundan kaynaklandığı düşünülüyordu. Fakat günümüzde teknolojik imkanların yoğun şekilde kullanıldığı tıp alanında, detaylı ultrason pek çok konuda bilgi sunabiliyor. Hamilelik esnasında bebeğin pozisyonundan kaynaklı olarak net bir tanı koymak zor olsa da doğum esnasında kolayca teşhis koymak mümkün hale geliyor. Ayak kirişindeki yükseklik, baş parmakta gözlemlenen içe dönüklük hali, topuktaki içe dönüklü ve ayak bileğinin aşağı kısma doğru bakması gibi şüpheli durumlardan sonra teşhis  için doktora müracaat etmeniz gerekir. Teşhis için ise ileri ultrasonografi tetkiklerine ihtiyaç duyulur.

Pes Ekinovarus Çarpık Ayak Tedavisi

Pes ekinovarus tedavisi yukarıda da vurguladığımız üzere çocuk doğar doğmaz başlar. Tedavi sürecinde ponseti yöntemine başvurulur. Bu tedavide ayak parmakları ile diz üstüne kadar olan bölüm alçılanır. Bu sayede de deformite basamağın düzeltilmesi amaçlanır.

Taban cavisini artırmak ve ayağın içe doğru dönmesi amacı ile başvurulan bu yöntem, 6-7 haftalık bir süreci kapsar. Son müdahale ise ekinus komponenti, yani bir başka deyişle topuk yüksekliği için gerçekleştirilir. Alçının çıkarılma işleminden sonra hasta özel ortopedik botları kullanmak zorundadır. Bu noktadan sonra hasta, uzman hekim tarafından 3 ay boyunca takip edilir.

Yeni doğan bebeklerin ayak bilekleri yumuşak olduğu için, teşhis sonrası vakit kaybetmeden gerekli müdahaleleri gerçekleştirmek, ciddi bir avantaj sağlar. Yaşın ilerlemesi ve ayak bileğinin esnekliğini kaybetmesinden dolayı cerrahi müdahale zorunlu hale gelebilir. Yine de pes ekinovarus ameliyatında başarı yüzdesi oldukça yüksektir.

Bursa Özel Medicabil Hastanesi hekimlerinden Operatör Doktor Müren Mutlu'nun Pes Ekinovarus hastalığına dair detaylı bilgilendirme yaptığı videomuzu aşağıda bulabilirsiniz.

Herkese sağlıklı günler dileriz.