Hırıltı Solunum Nedir? Neden Olur? Nasıl Tedavi Edilir?

Hırıltı Solunum Nedir? Neden Olur? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Hırıltılı solunum, hava yolu kısmen tıkandığında tiz ıslık sesine benzer bir ses duyulmasıdır. Hava yolu; alerjik reaksiyon, soğuk algınlığı, bronşit veya alerji nedeniyle tıkanmış olabilir. Hırıltılı solunum aynı zamanda astım, zatürre, kalp yetmezliği ve daha fazlasının da bir belirtisidir. Bu durum kendi kendine geçebilir ya da ciddi bir durumun işareti olabilir.

Hırıltılı Solunum Nedir?

Hırıltı, hava yolu kısmen tıkandığında nefesin çıkardığı tiz sestir. Bazı hırıltılar yalnızca stetoskopla duyulabilir ancak genellikle insan kulağıyla da fark edilebilir. Hırıltı, nefes verirken daha belirgindir ancak nefes alırken de duyulabilir. Hırıltının tonu, solunum sisteminin hangi bölümünün tıkandığına veya daraldığına bağlı olarak değişebilir. Üst solunum sistemindeki daralma daha boğuk bir hırıltıya neden olabilir. Daha alttaki tıkanıklıklar, klarnet gibi nefesli bir enstrümanın sesine benzer şekilde daha müzikal bir tona sahip olabilir.

Bebeklerden yaşlı yetişkinlere kadar herkes hırıltılı solunum geliştirebilir. Bu durum astımlı çocuklarda sıklıkla görülür. Hırıltı bebeklerde de oldukça yaygındır, bebeklerin %25 ila %30'unun yaşamlarının ilk yılında hırıltı geliştirdiği tahmin edilmektedir.

Hırıltı, daha küçük hava yolları nedeniyle bebeklerde daha yaygın olabilir. Ayrıca, iki yaşın altındaki çocuklar bronşiolit adı verilen yaygın ancak kolay tedavi edilebilir bir duruma karşı hassastır. Bu viral bir solunum yolu enfeksiyonu ve iltihaplanmadan kaynaklanır. Yetişkinlerde, sigara içenler ve amfizem veya kalp yetmezliği olan kişiler hırıltıya en yatkın olanlardır.

Hırıltılı Solunuma Ne Sebep Olur?

Hırıltılı solunum genellikle göğüsteki küçük bronşiyal tüplerin tıkanması veya daralmasından kaynaklanır. Hırıltı, daha büyük hava yollarındaki veya ses tellerindeki bir tıkanıklıktan da kaynaklanabilir. Nedenleri astım gibi kronik (uzun süreli), genellikle yönetilebilir durumlardan kalp yetmezliğini de içeren çok ciddi durumlara kadar değişir. Hırıltılı solunumun en yaygın nedenleri arasında aşağıdakilerle ilgili sorunlar yer alır:

Akciğerler:

• Astım, bronş tüplerinde spazmlara ve şişmeye neden olan kronik bir durumdur. Astımda hırıltılı solunum polen, küf, hayvanlar veya ev tozu gibi havadaki alerjenlere maruz kalma ile tetiklenebilir. Viral hastalıklar da astım semptomlarını kötüleştirebilir.
• Bronşit, bronşiyal tüplerin iç yüzeyinin iltihaplanmasıdır.
• Bronşiolit en çok küçük çocuklarda görülür.
• KOAH kronik obstrüktif akciğer hastalığıdır, bronşiyal tüplerin iç yüzeyinin uzun süreli iltihaplanması ve hasar görmesidir, çoğunlukla sigara içiminden kaynaklanır.
• Kistik fibrozis. Kistik fibrozisli kişilerde kalın mukus hava yollarını tıkar ve nefes almayı zorlaştırır.
• Pnömoni, bir virüs veya bakterinin neden olduğu akciğer iltihabıdır.
• Respiratuar Sinsityal Virüs (RSV), bronşiolit veya zatürreye yol açabilen mevsimsel bir akciğer enfeksiyonudur.
• Akciğerlere yabancı bir cismin aspire edilmesi (solunması).

Ses Telleri:

• Vokal kord disfonksiyonu, nefes alıp verirken ses tellerinin açılmak yerine kapanmasına neden olarak akciğerlere hava girmesini veya çıkmasını zorlaştırır.

Sindirim Sistemi:

• Gastroözofageal reflü hastalığı. Kronik asit reflüsü alt özofagus kapakçığını gevşeterek hırıltılı solunuma neden olabilir.

Alerjiler:

• Toz akarları, polenler, evcil hayvanlar, küf sporları ve gıdalar gibi alerjenler tarafından tetiklenen alerjiler.
• Gıdaların veya böcek sokmalarının neden olduğu akut (şiddetli) bir alerjik reaksiyon.

Kalp Rahatsızlıkları:

• Kalp yetmezliği. Kardiyak astım, sol kalp yetmezliğinin neden olduğu akciğerlerdeki sıvıdan kaynaklanır.

Yaşam Tarzı Seçimleri:

• Sigara içmek KOAH ve amfizem gelişme riskini artırır. Sigara içmek ve pasif içicilik astımın kontrolünü zorlaştırır.

Bu vakalarda hırıltılı solunum en iyi şekilde altta yatan koşulların tedavi edilmesiyle yönetilir. Hırıltılı solunum gelişirse, mümkün olan en kısa sürede bir sağlık uzmanı ile görüşülmelidir. Şiddetli nefes darlığı veya ciltte mavi bir renk ile birlikte hırıltılı solunum yaşanıyorsa acil sağlık hizmeti alınmalıdır.

Hırıltılı Solunum Nasıl Tedavi Edilir?

Hırıltılı solunum için tedavi, altta yatan nedene bağlıdır. Hırıltılı solunum şiddetliyse veya solunumu engelliyorsa, solunum düzelene kadar kişinin hastaneye yatırılması gerekebilir.

Hırıltı astımdan kaynaklanıyorsa, muhtemelen iltihabı azaltmak ve solunum yollarını açmak için bir tür inhaler reçete edilecektir (örneğin bir bronkodilatör). İnhale kortikosteroidler ve montelukast gibi haplar astım tedavisinde kullanılan anti-enflamatuar ilaçlardır.

Doktor hırıltılı solunuma bronşitin neden olduğunu belirlerse, kişiye albuterol gibi bir bronkodilatör veya bakteriyel bir enfeksiyonu iyileştirmek için bir antibiyotik reçete edebilir. Bu, iyileşirken daha iyi nefes almaya yardımcı olacaktır.

Hırıltılı solunumun diğer nedenleri özel tedaviler gerektirebilir. Doktor, durumun altında yatan nedeni tedavi etmek ve daha hızlı iyileşmeye yardımcı olmak için semptomları yatıştırmak amacıyla bir plan hazırlayacaktır.

Hırıltıyı Tedavi Etmek İçin Evde Ne Yapılabilir?

Hırıltılı solunumunuzu iyileştirmenin birkaç yolu vardır:

• Kişi astım hastasıysa nefes egzersizlerinin solunum yollarını rahatlatmaya yardımcı olduğu gösterilmiştir. Tercihen nemli ve rutubetli bir ortamda yoga nefesi uygulanabilir. Herhangi bir yavaş, derin nefes egzersizi akciğer kapasitesini genişletmeye ve solunum yollarını rahatlatmaya yardımcı olacaktır.
• Sıcak bitki çayı içmek. Çayın sıcaklığı ve nemi bronş tüplerini rahatlatmaya yardımcı olacaktır. Bazı çalışmalar yeşil çayın da antibakteriyel özelliklere sahip olduğunu göstermektedir.
• Sigara içmemek. Sigara içmek ciğerleri tahriş eder ve solunum yollarını iltihaplandırır. Pasif içicilikten kaynaklanan dumandan da kaçınılmalıdır.
• Evdeki potansiyel alerjenleri ortadan kaldırmak için HEPA filtreli bir hava temizleyici kullanmak.
• Havayı bir buharlaştırıcı veya nemlendirici ile buharlaştırmak.

Ne Zaman Doktor ile İletişime Geçilmelidir?

Hırıltınız yeniyse, sürekli geri geliyorsa veya aşağıdaki belirtilerden herhangi biri hırıltıya eşlik ediyorsa bir sağlık uzmanına görünmek gerekir:

• Nefes darlığı.
• Öksürük.
• Göğüste sıkışma veya göğüs ağrısı.
• Ateş.
• Hızlı nefes alma.
• Ayaklarda veya bacaklarda açıklanamayan şişlik.
• Ses kaybı.
• Dudakların veya dilin şişmesi.
• Cildin, ağzın veya tırnakların etrafında mavimsi bir renk.

Ne Zaman Acil Servise Başvurmak Gerekir?

Cilt, ağız veya tırnaklar maviye dönüyorsa, ciğerlere yeterince hava alınamıyor demektir. Bu tıbbi bir acil durumdur ve bir aile üyesinin veya arkadaşın kişiyi en yakın acil servise götürmesi gerekmektedir. Kişi yalnızsa 112 Acil Çağrı Merkezi’ni aramalı ve nefes alış şeklini tarif ederek yardım istemelidir.

Arı sokmasından sonra, yeni bir ilaç aldıktan veya yeni bir yiyecek yedikten sonra aniden hırıltılı soluma başlarsa, bu alerjik bir reaksiyona işaret edebilir ve derhal acil servise gidilmelidir.

Hırıltılı solunumun nedeni ne olursa olsun, rahatlamak için yapılabilecek şeyler vardır. Sağlık uzmanının talimatlarına uyulmalı, sigara içilmemeli, tüm ilaçlar reçete edildiği şekilde alınmalı ve havayı nemlendirmek için bir buharlaştırıcı veya nemlendirici kullanılmalıdır. Tüm bunları yapmak daha kolay nefes almaya yardımcı olacaktır.