Frengi (Sifiliz) Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Frengi (Sifiliz) Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Frengi (sifiliz), ilaçla tedavi edilebilen cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyondur. Frengi tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına neden olur. Kalbe, beyne, kaslara, kemiklere ve gözlere kalıcı olarak zarar verebilir. Enfeksiyon riskini azaltmak için cinsel ilişki sırasında daima prezervatif kullanılmalıdır.

Frengi Nedir?

Frengi, enfeksiyonu olan biriyle vajinal, anal veya oral seks yapıldığında yayılan cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyondur. Bu hastalığa bir bakteri neden olur. Antibiyotik ilaçlar frengiyi tedavi eder. Tedavi edilmeyen frengi, körlük ve beyinde, kalpte, gözlerde ve sinir sisteminde hasar dahil olmak üzere ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Frenginin Aşamaları Nelerdir?

Frengi dört farklı aşamada ilerleyebilir. Enfeksiyon her aşamada farklı semptomlara neden olur. İnsanlar birinci ve ikinci aşamalarda çok bulaşıcıdır ve enfeksiyonu cinsel ilişkiye girdikleri kişilere kolayca geçirebilirler. Frenginin aşamaları şunlardır: Birincil, ikincil, latent ve geç (üçüncül) frengi.

• Birincil frengi: İlk aşama, frengili birine maruz kaldıktan 2 ila 12 hafta sonra gerçekleşir. Bu aşamada, cinsel organlarda veya ağızda şankr adı verilen pürüzsüz, sert bir yara gelişir. Şankr küçüktür ve genellikle ağrısızdır, bu nedenle orada olduğu bile fark edilmeyebilir. Yara birkaç hafta veya ay içinde kendiliğinden geçer. Ancak bu artık frengi olunmadığı anlamına gelmez. İlaçla tedavi olunmazsa enfeksiyon ikinci aşamaya geçer. Bu aşamada frengi vajinal, anal veya oral seks yoluyla bulaştırılabilir.
• İkincil frengi: Frengi yarası geçtikten yaklaşık bir ila altı ay sonra pürüzlü, engebeli bir frengi döküntüsü ortaya çıkar. Döküntü, avuç içleri ve ayak tabanları da dahil olmak üzere tüm vücudu kaplayabilir. Döküntü genellikle kaşınmaz.

Ayrıca aşağıdaki gibi belirtiler de görülebilir:

• Ateş.
• Yorgunluk.
• Siğil benzeri yaralar.
• Kas ağrıları.
• Kilo kaybı
• Baş ağrısı.
• Saç dökülmesi.
• Şişmiş lenf düğümleri.

Bu aşamada frengi enfeksiyonunu vajinal, anal veya oral seks sırasında bulaştırılabilir. Bu belirtiler aylarca ya da yıllarca gelip gidebilir. Frengi döküntüsünün geçmesi veya yukarıdaki belirtilerden herhangi birini yaşamıyor olmak artık enfeksiyona sahip olunmadığı anlamına gelmez. Hala ilaçla tedaviye ihtiyaç vardır. Tedavi edilmezse enfeksiyon latent aşamaya geçecektir.

• Latent frengi: İlk iki aşamada tedavi görülmezse, enfeksiyon latent aşamaya geçer. Bu aşamada frenginin dışa yansıyan hiçbir belirti veya semptomu yoktur. Bazı kişilerde zaman zaman hafif alevlenmeler görülebilir. Bu aşamada enfeksiyon kalbe, kemiklere, sinirlere ve organlara zarar verebilir. Bu aşama 20 yıla kadar sürebilir. Gizli evrede frenginin cinsel ilişki partnerlerine geçmesi nadirdir. Tedavi edilmezse enfeksiyon geç evreye ilerler.
• Geç (tersiyer) frengi: Birçok kişide belirtiler ya enfeksiyon kendi kendini iyileştirdiği için ya da belirtiler fark edilemeyecek kadar hafif olduğu için latent aşamayı geçmez. İnsanların yaklaşık %20'si, bir dizi ciddi sağlık sorununa neden olan geç frengi evresine ilerler.

Bu sorunlar yavaş yavaş ortaya çıkar ve şunları içerir:

• Beyin hasarı, bunama ve bilişsel sağlık sorunları.
• Kalp hastalığı.
• Hareket bozuklukları ve kas problemleri.
• Sinir hasarı.
• Nöbetler.
• Körlük de dahil olmak üzere görme sorunları.

Konjenital Frengi Nedir?

Konjenital frengi, hamile bir kişinin enfeksiyonu hamilelik sırasında fetüse geçirmesiyle oluşur. Frengi, bebeklerde ve küçük çocuklarda ciddi sağlık sorunlarına (ölüm dahil) neden olur. Kadın doğum doktoru, ilk doğum öncesi ziyaretlerden birinde gebeyi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar açısından taramalıdır. Frengi geçiriliyorsa hemen tedavi olmak önemlidir.

Frengi Ne Kadar Yaygındır?

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine (CDC) göre, 2020 yılında yaklaşık 134.000 frengi vakası görülmüştür. Enfeksiyon erkeklerde daha yaygındır. Erkeklerle seks yapan erkeklere diğer tüm gruplardan daha fazla frengi teşhisi konmaktadır.

Kimler Frengi Kapabilir?

Cinsel olarak aktif olan herkes frengi kapabilir ancak aşağıdaki durumlarda risk daha yüksektir:

• Korunmasız cinsel ilişkiye girenlerde, özellikle de birden fazla partnere sahip olanlarda.
• Erkeklerle seks yapan erkeklerde.
• HIV taşıyanlarda.
• Frengi testi pozitif çıkan biriyle cinsel ilişkiye girenlerde.
• Klamidya, bel soğukluğu veya herpes gibi başka bir cinsel yolla bulaşan enfeksiyon testi pozitif çıkanlarda.

Frengi Belirtileri Nelerdir?

Frengi belirtileri enfeksiyonun evresine bağlı olarak değişir. Belirtileri fark etme olasılığının en yüksek olduğu erken evrelerde kişi en bulaşıcı durumdadır. İlk aşamada, cinsel organlarda bir veya daha fazla yara gelişir. Bunlar fark edilemeyebilir veya sivilce ya da başka bir cilt lezyonuyla karıştırılabilir. İkinci aşamada döküntüler oluşabilir ve yorgunluk, ateş, boğaz ağrısı ve kas ağrıları gibi grip benzeri semptomlar yaşanabilir.

İkinci aşamadan sonra frengi belirtileri gizlenir (latent aşama). Belirtilerin görülmemesi enfeksiyonun geçtiği anlamına gelmez. Enfeksiyonu iyileştiren ve ilerlemesini önleyen tek şey ilaçla tedavidir.

Frengi Neye Benzer?

Frenginin ilk aşamasında cinsel organlarda, ağızda veya dudaklarda küçük, pürüzsüz bir yara oluşur. Bu bir sivilceye benzeyebilir ve fark edilemeyecek kadar küçük ve zararsız olabilir. Bu yara yaklaşık altı hafta içinde kendiliğinden geçer.

Frenginin ikinci aşamasında kaba, kırmızı veya kahverengi bir döküntü gelişir. Bu tek bir bölgede başlar ancak sonunda ayakların altı ve avuç içleri de dahil olmak üzere tüm vücudu kaplar. Ağızda, vajinada veya anüste deri döküntüleri ve/veya yaralar olabilir.

Frengi Nereden Bulaşabilir?

Frengi tüm vücudu etkiler ancak frenginin ilk belirtisi ülser benzeri bir yaradır. Bakterinin seks sırasında cilde temas ettiği yerde gelişir.

Aşağıdaki bölgeler frengi yarası (şankr) bulma olasılığının en yüksek olduğu yerlerdir:

Kadınlarda;

• Vulvada (dış genitaller).
• Vajinanın içinde veya çevresinde.
• Anüsün çevresinde veya rektumun içinde.
• Dudaklarda veya ağızda.

Erkeklerde;

• Peniste veya skrotumda.
• Penisin sünnet derisinin altında.
• Anüsün çevresinde veya rektumun içinde.
• Dudaklarda veya ağızda.

Frengiye Ne Sebep Olur?

Treponema pallidum bakterisi frengiye neden olur. Enfekte bir kişi bu bakteriyi vajinal, anal veya oral seks yoluyla yayar. Bakteri vücuda anüs, vajina, penis, ağız veya derideki açıklık yoluyla girebilir. Bakteri vücutta yayılmaya devam eder ve sonunda belirli organlara zarar verebilir.

Frengi Nasıl Yayılır?

Frengi bulaşıcıdır, özellikle de yaralar, ülserler veya döküntülerin olduğu birincil ve ikincil aşamalarda. Frengi tipik olarak cinsel temas sırasında, penetrasyon veya boşalma olmasa bile kişiden kişiye yayılır. Bununla birlikte vücudun herhangi bir kısmı frengili birinin yarasına veya döküntüsüne dokunursa da frengi kapılabilir.

Eğer kişinin frengisi varsa ve seks yaparsa hastalığı partnerine bulaştırabilir. Kişi hamileyse ve frengisi varsa hastalığı fetüse geçirebilir ancak, klozet kapağı, mutfak eşyaları ve kapı kolu gibi nesnelere dokunarak frengi kapılamaz. Bunun nedeni frengiye neden olan bakterilerin nesneler üzerinde yaşayamamasıdır.

Frengi Ne Kadar Süre Bulaşıcı Olabilir?

Kişide frengi belirtileri olmasa bile (yara veya kızarıklık gibi), antibiyotik alana kadar enfeksiyon vücutta kalmaya devam eder. Frengi geçiriliyorsa ve tedavi görülmüyorsa, bir yara fark edilse de edilmese de kişi bulaşıcıdır. Kişide enfeksiyon belirtileri varsa veya frengiye maruz kaldığını düşünüyorsa, tedavi için hemen bir doktora başvurmalıdır.

Öpüşerek Frengi Kapılabilir mi?

Öpüşerek frengi kapmak nadir olsa da bir frengi yarasıyla doğrudan temas ederek frengi kapılabilir. Hasarlı deri yoluyla da frengi kapılabilir. Bu nedenle kişi frengi olduğunu veya frengiye maruz kaldığını düşünüyorsa tedavi olması önemlidir.

Frengi Hamilelik Sırasında Sorunlara Neden Olabilir mi?

Kişi frengi hastasıysa ve tedavi görmezse, enfeksiyonu çocuğuna geçirebilir. Tedavi edilmemiş frengi hastalarından doğan bebeklerin %40'ı enfeksiyon nedeniyle ölmektedir. Enfeksiyonun fetüse bulaşması en yaygın olarak hamilelik sırasında gerçekleşir ancak bebek vajinadaki frengi yarasıyla doğrudan temas ederse bu doğum sırasında da olabilir. Bir bebek frengi ile doğarsa, buna konjenital frengi denir.

Hamilelik sırasında frengi şunlara neden olabilir:

• Düşük.
• Erken doğum.
• Düşük doğum ağırlığı (2,5 kilogramdan daha az ağırlık).
• Göbek kordonu ile ilgili sorunlar.
• Ölü doğum.
• Yaşamın ilk 28 günü içinde ölüm. Bu durum yalnızca frengi tedavisi görülmediği takdirde ortaya çıkar.

Bu potansiyel komplikasyonlar, doğum öncesi muayenelere gitmenin ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar için test yaptırmanın neden bu kadar önemli olduğunu açıklamaktadır. Gebeliğin 26. haftasından önce tedavi en iyi sonuçlara yol açar.

Frengi Hastalığının Komplikasyonları Nelerdir?

Tedavi görülmezse ve frengi enfeksiyonu son aşamasına kadar ilerlerse, kişi yaşamı tehdit eden komplikasyonlar açısından risk altında demektir. Vücuttaki hasar, frengi geçirilen süre uzadıkça daha da kötüleşir. Bu yüzden hemen tedavi olmak çok önemlidir. Tedavi edilmeyen frengi körlüğe ve felce neden olabilir ve kalpte, beyinde, omurilikte ve diğer organlarda sorunlara yol açabilir.

Frengi Nasıl Teşhis Edilir?

Doktor kişiye güvenli seks yapıp yapmadığı da dahil olmak üzere cinsel geçmişi hakkında sorular soracaktır. Bu konuşma sırasında dürüst olmak önemlidir. Doktor riski değerlendirmeye yardımcı olabilir ve diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar için testler önerebilir.

Frengi testi için doktor kişiyi muayene edecek ve enfeksiyon belirtilerini aramak için kan örneği alacaktır. Doktor frengi yarasından bir miktar sıvı veya küçük bir deri parçası alıp mikroskop altında inceleyebilir. Frengi olup olmadığından emin olmanın tek yolu bir doktoru ziyaret etmek ve bir laboratuvar testi yaptırmaktır.

Frengi Nasıl Tedavi Edilir?

Doktor frengiyi antibiyotiklerle tedavi eder. Antibiyotikler bakteriyel enfeksiyonları tedavi eden bir ilaç türüdür. Penisilin frengi için en yaygın kullanılan ilaçtır. Ne kadar ilaca ihtiyaç olduğu ve ne kadar süre kullanılacağı frengi evresine ve belirtilere bağlıdır. Yara veya kızarıklık geçse bile tüm antibiyotikler bitirilmelidir. Son iki yıl içinde cinsel ilişkiye girilen herkesle iletişime geçilmeli ve test yaptırmaları gerektiğini onlara bildirilmelidir.

Doktor frengi tedavisinden sonra enfeksiyonun geçtiğinden emin olmak için kan testi yapacaktır. Tedavi olduktan sonra tekrar frengi kapılabilir, bu nedenle cinsel ilişki sırasında korunulduğundan ve frengi riski yüksekse düzenli olarak test yaptırıldığından emin olunmalıdır.

Frengi Tamamen Tedavi Edilebilir mi?

Doktor frengiyi antibiyotiklerle tedavi edebilir. Antibiyotikler enfeksiyonu iyileştirir ancak frengi nedeniyle hasar gören organları onarmanın bir yolu yoktur.

Frengi Kapma Riski Nasıl Azaltılabilir?

Frengiyi ve diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonları önlemenin tek yolu cinsel ilişkiden kaçınmaktır. Kişi cinsel olarak aktifse, seks sırasında her zaman prezervatif kullanarak enfeksiyon riski azaltılabilir. Enfeksiyon kapma olasılığını azaltmak için prezervatifi doğru kullanmak önemlidir.

Cinsel partnerlere geçmişleri ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar için test edilip edilmediklerini sorulmalıdır. Partnerde frengi varsa bunu kişiye yeniden bulaştırabilir. Bu nedenle partnerlerin de tedavi olması önemlidir.

Frengi Hastalarının Seyri Nasıldır?

Antibiyotikler frengiyi erken evrelerde tedavi edebilir. Erken tedavi alınırsa frengi uzun vadeli sağlık sorunlarına neden olmaz. Tedavi edilmezse frengi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Frengi kalbe, kemiklere, beyne, gözlere, kaslara ve sinirlere zarar verebilir ve ölümcül olabilir.

Tedavi Olduktan Sonra Tekrar Frengi Kapılabilir mi?

Tedaviden sonra enfeksiyonu tekrar kapmak mümkündür. Bu nedenle korunmalı seks yapmak ve enfeksiyon riski yüksekse sık sık test yaptırmak önemlidir.

Frengi Konusunda Kendine Nasıl Dikkat Edilebilir?

Frengi ve diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar ciddi sağlık sorunlarına neden olur. Bir doktordan acil tıbbi bakım almak gerekir. Bir tanı alınırsa, enfeksiyonu yaymamak için tedaviyi tamamlamak önemlidir. Yapılması gereken diğer şeyler şunlardır:

• Cinsel temasta bulunulan kişilerle iletişime geçerek onların da tedavi alabilmeleri için haber vermek.
• Prezervatif kullanarak güvenli seks yapmak.
• Frengi ve diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar için düzenli olarak test yaptırmak.
• Sahip olunan cinsel partner sayısını en aza indirmek.
• Yeni partnerlere cinsel geçmişleri hakkında soru sormaktan çekinmemek.

Ne Zaman Bir Doktoru Ziyaret Etmek Gerekir?

Cinsel organlarda veya ağızda deri ülseri veya kızarıklık varsa bir doktora başvurmak konusunda zaman kaybedilmemelidir. Doktor kişiye frengi testi yapabilir ve enfeksiyon varsa tedaviye başlayabilir. Ne kadar erken tedavi olunursa uzun vadeli komplikasyonlara yakalanma olasılığı da o kadar azalır.

Frengi tedavi edilebilir bir cinsel yolla bulaşan enfeksiyondur. Enfeksiyonun erken evrelerinde tedavi alabilmek için test yaptırmak önemlidir. Tedavi edilmeyen frengi uzun vadeli sağlık sorunlarına yol açabilir. Kişi doktoruyla cinsel geçmişi hakkında açık ve dürüst bir konuşma yapmalıdır. Doktor riski değerlendirmeye, önlemler almaya ve sağlıklı kalmak için bir plan yapmaya yardımcı olabilir.