Aşil Tendonu Kopması ve Tedavisi

Aşil tendonu, vücudumuzdaki en kuvvetli ve büyük tendon olarak bilinir. Kası kemiğe bağlama işlevine sahip olan aşil sayesinde koşmak, zıplamak, yürümek gibi eylemler mümkün hale gelmektedir.  Özellikle sporcularda sıklıkla karşılaşılmaktadır. "Aşil kopması nedir?", "Aşil kopması nasıl tedavi edilir?", gibi sorulara yanıtlar arayacağız.

Aşil Tendonu Nedir?

Aşil tendonu, topuğun arka bölümünde konumlanır. Peki tam olarak aşil tendonu ne demek?

Sert fibroz doku bantlarından biri olan aşil tendonunun diğer adı ise “kalkaneal tendon” şeklinde bilinmektedir. Bu tendonları topuk alanında muhafaza eden içi sıvı dolu yastıkçıklardan söz etmek mümkündür.  Aşil tendonları son derece kuvvetli olsa bile kan akışından ya da üstündeki gerilimin fazla oluşundan dolayı çeşitli yaralanmalara açıktır.

Aşil tendonu, topuk kemiği ile baldır kasları arasında güçlü bir bağlantı sağlamaktadır. Aşil kopmaları çoğunlukla 30-50 yaş aralığında görülmektedir. 60 yaşından sonra gerçekleşen kopmalar daha çok kadınlarda görülür. Spor aktivitelerinde meydana gelme ihtimali son derece yüksektir.

Tendon Kopması Risk Faktörleri Nelerdir?

Profesyonel olarak spor yapmayan kişiler, uzun bir aradan sonra antrenman yaptıklarında bu tip bir riskle karşı karşıya kalabilir. Özellikle ani zorlanmalar tendon koplarının en önemli nedenlerindendir. Kopmanın gerçekleştiği ilk andan itibaren güç kaybını ya da yanlış iyileşme akışını engellemek adına hızlı müdahale gerekmektedir.  

Futbol, basketbol, tenis gibi ayak pozisyonlarının çok önemli olduğu sporlarda aşil tendonu kopmasına sıklıkla rastlanır. Teşhisin geç konulması ya da tedavinin yanlış yöntemlerle gerçekleştirilmesi, ne yazık ki kronik zayıflık ya da işlev kaybı gibi sonuçlara yol açabilir. Ani hareketlere ya da travmaya bağlı şekilde ortaya çıkabilen aşil tendonu kopmasının nedenlerine göz atalım.

NBA finallerinde Kevin Durant'ın aşil tendonunun koptuğu anı aşağıdaki videodan izleyebilirsiniz.

Aşil Tendonu Kopması Nedenleri Nelerdir?

60 yaş ve üzerindeki kopmalar, merdiven çıkma gibi son derece olağan ve günlük aktivitelerde dahi oluşabilir. Kaslarda oluşan ani ya da kuvvetli gerilmeler büyük ölçüde kopmanın ana sebebidir. Daha önceki tendon rahatsızlıkları, kendiliğinden oluşan kopmaları tetikleyebilir. Atletik eğitimin planında yapılan ciddi değişimler, aralıklı olarak gerçekleşen aktiviteler ya da florokinolon barındıran antibiyotiklerin kullanımı buna zemin hazırlayabilir.

Aşil tendonu kopmasındaki diğer nedenler şu şekildedir:

• Doku kalitesinin düşük olması
• Aşil tendonunun damar açısından dezavantajlı bir bölgede konumlanması
• Diz uzatılmış ya da açık bir pozisyonda iken öne doğru aniden bükülme
• Ağır kaldırmak
• Şiddetli bir darbe almak
• Topuklu ayakkabı giymek
• Isınma gerçekleştirmeden spor yapmak
• Koşma esnasında birden hızlanmak
• Çukura adım atılması
• Yaşlılık
• Şeker hastalığı gibi metabolik hastalıklar

Tendon Kopması Belirtileri

Aşil tendonu kopan kişilerde genellikle akut başlangıçlı yoğun ağrı gibi şikayetler ön plana çıkar. Peki tam olarak aşil kopması nasıl anlaşılır? Aşil tendonu kopan kişiler bacaklarının arkasını hissetmekte zorlanmaktadırlar.

Hastalarda kısa sürede topallayarak yürüme başlar. Bu kişiler ilk andan başlamak kaydıyla yürümekte, merdiven çıkmakta zorlanırlar. Geriye doğru bükülmede zorlanma, şişme, şiddetli sızı, tendondaki sert yapının artık kaybolmuş olması ve parmak ucunda yükselememe, diğer belirtiler arasındadır.

Aşağıdaki videoda, aşil tendonnu kopan ünlü basketbolcu Kobe Bryant'ın tepkisini izleyebilirsiniz.

Aşil Tendonu Kopması Tedavisi

Aşil tendonu kopmasından sonra gerçekleştirilen müdahaleler, cerrahi ve cerrahi dışı olarak ikiye ayrılır. Sporcularda meydana gelen kopmalarda çok büyük ölçüde cerrahi yöntemlere başvurulur. Teşhisin konması adına Thompson Testi olarak da bilinen baldır sıkma testlerine başvurulur. Ayrıca MR ve ultrasonla görüntüleme yöntemleri, teşhis için tercih edilen diğer yöntemlerdir.

Akut ya da kronik olma durumuna bağlı olarak tedavide değişiklikler gözlemlenir. Cerrahi işlemlerden önce hastanın aktivite seviyesi ve diğer risk faktörleri kapsamlı olarak değerlendirilir. Ameliyat harici uygulamalarda ise ayak bileğine alçı uygulanır. Bu sayede de hareket kısıtlaması gerçekleştirilir.

Aşil tendonu kopmalarında genel olarak; konservatif tedavi, primer cerrahi, aşil rekonstrüksiyonu gibi tedavi yöntemleri söz konusudur.

Tendon Ameliyatı Sonrası Süreç Nasıl İlerler?

Ameliyat sonrası ilgili bölgenin yaklaşık olarak 4 hafta boyunca hareketsiz kalması önerilir. Hasta 2 ay içerisinde artık yavaş yavaş ayakkabı giyebilecek düzeye gelecektir. Ameliyat sonrası beklenmedik morluklar ve ödemler oluştuğunda vakit kaybetmeden doktora müracaat edilmesi gerekmektedir.

Herkese sağlıklı günler dileriz.