Aksiyel Spondiloartrit Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Aksiyel Spondiloartrit Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Aksiyel spondiloartrit, genellikle genç yetişkinlerde kronik sırt ağrısına neden olan bir tür enflamatuar artrittir. Hastalığı ortadan kaldıran bir tedavi yoktur ancak doktor bu durumu yönetmek için bir tedavi planı oluşturulmasına yardımcı olabilir. Doğru bakımla, ağrı ve diğer semptomlardan kurtularak tam ve aktif bir yaşam sürmek mümkündür.

Aksiyel Spondiloartrit Nedir?

Aksiyel spondiloartrit (axSpA), aksiyel iskeletteki (göğüs, omurga ve pelvis) eklemleri etkileyen bir artrit türüdür. Aksiyel spondiloartritli kişiler genellikle 45 yaşından önce sırt ağrısı yaşarlar ve hatta gençler veya genç yetişkinler olarak da sertlik ve ağrıya sahip olabilirler. Bu ağrı şiddetli ve zayıflatıcı olabilir.

Aksiyel spondiloartrit, eklem ağrısı ve diğer semptomlara neden olan bir grup enflamatuar artrit durumu olan bir spondiloartrit türüdür. Enflamatuar, düzensiz veya aşırı aktif bir bağışıklık sistemine işaret eder. Bu da eklem veya yumuşak doku şişmesine ve hasarına neden olur.

Spondiloartrit diğer artrit türlerinden farklıdır çünkü eklemlerin yanı sıra diğer vücut sistemlerini de etkileyebilir. Kişide aksiyel spondiloartrit varsa göz iltihabı, ishal veya eklem ağrısıyla ilgisi olmayan başka sorunlar yaşayabilir.

Kimler Aksiyel Spondiloartrite Yakalanabilir?

Herkes aksiyel spondiloartrite yakalanabilir ancak bu hastalık nadirdir. Bu durum dünyadaki insanların yaklaşık %1'ini etkiler. Genellikle 40 yaşından genç kişilerde görülür ve genellikle ergenlik veya 20'li yaşlarda başlar. Erkeklerde ve kadınlarda eşit oranlarda görülür

Aksiyel Spondiloartrit Vücudu Nasıl Etkiler?

Tedavi edilmeyen aksiyel spondiloartrit zamanla omurgadaki kemiklerin birbirine kaynaşmasına neden olabilir. Bu kaynaşmanın adı ankilozdur ve omurgada osteoporoza yol açabilir. Bu durum omurgadaki kemiklerin parçalanmasına sebep olabilir ve omurga kırığı riskini artırabilir.

Aksiyel Spondiloartrite Ne Sebep Olur?

Aksiyel spondiloartrit genellikle ailesel geçişli olarak görülür. Aksiyel spondiloartritli kişilerin çoğunda HLA-B27 adı verilen bir gen bulunur. Bununla birlikte, bu gene veya aile geçmişinde bu hastalığa sahip olmayan bazı kişilerde de aksiyel spondiloartrit görülür. Aynı zamanda HLA-B27 genine sahip birçok kişide de aksiyel spondiloartrit görülmez.

Aksiyel Spondiloartritin Belirtileri Nelerdir?

Aksiyel spondiloartritin en yaygın semptomu aşağıdakiler gibi bir sırt ağrısıdır:

• Kronik (üç ay veya daha uzun süren).
• Disk kayması veya kas spazmı gibi bir yaralanma veya mekanik sorundan kaynaklanmayan.

Eğer kişide aksiyel spondiloartrit varsa, sırt ağrısının yanında aşağıdakiler de olabilir:

• Egzersiz yapıldığında veya hareket edildiğinde daha iyi hissedilir.
• Geceleri veya dinlenme sırasında kötüleşir.
• Özellikle sabahları sırt sertliği ile birlikte ortaya çıkabilir.
• Kalçalara yayılabilir.

Aksiyel spondiloartritten kaynaklanan iltihaplanma vücuttaki diğer sistemleri de etkileyebilir. Örneğin aksiyel spondiloartrite sahip kişiler şunları da yaşayabilir:

• İshal gibi sindirim sorunları.
• Yorgunluk.
• Entezit (şişme, kireçlenme ve kemik çıkıntıları).
• Daktilit (el veya ayak parmaklarında iltihaplanma).
• Sedef hastalığı.
• Üveit (göz iltihabı).

Aksiyel Spondiloartrit Nasıl Teşhis Edilir?

Sırt ağrısıyla ilgili olarak bir doktora başvurulduğunda doktor, yaşamsal belirtileri kontrol edecek ve fiziki muayene yapacaktır. Bu iki şey, doktora kişinin sağlığı hakkında bazı genel bilgiler verir. Doktor ayrıca HLA-B27 genini ve vücuttaki iltihaplanmanın bir işareti olan C-reaktif proteini aramak için kan testleri yapabilir.

Doktor ayrıca aksiyal iskeletteki kemikleri görüntülemek için görüntüleme testleri önerebilir. Bu testler şunları içerebilir:

• Röntgen: Omurga röntgenleri aksiyel spondiloartrit veya diğer kemik sorunlarını gösterebilir.
• MR: Bu son derece ayrıntılı görüntüler omurga sorunlarını röntgenlerden daha erken gösterebilir.

Doktorlar, bir görüntüleme testi iltihaplanma göstermese bile sırt ağrısı ve diğer aksiyel spondiloartrit semptomları varsa aksiyel spondiloartrit teşhisi koyabilir. Aksiyel spondiloartrit semptomları varsa ancak omurgada görünür bir iltihap yoksa, doktor non-radyografik aksiyel spondiloartrit teşhisi koyabilir. Non-radyografik, bu durumun röntgen veya MR gibi bir görüntüleme testinde görülemeyeceği anlamına gelir.

Bazı non-radyografik aksiyel spondiloartrit vakaları zamanla kötüleşebilir ve sonunda bir röntgen veya MR'da ortaya çıkabilir. Ancak çoğu vakada, non-radyografik aksiyel spondiloartrit hiçbir zaman görüntüleme testlerinde görülebilecek noktaya ulaşmaz.

Aksiyel Spondiloartrit Nasıl Tedavi Edilir?

Aksiyel spondiloartriti ortadan kaldıran bir tedavi yoktur. Ancak çeşitli tedaviler semptomlardan kurtulmaya ve yaşam kalitesini artırmaya yardımcı olabilir. Tedavi aşağıdakileri içerebilir:

• Nonsteroid antienflamatuvar ilaçlar: Reçetesiz satılan bu ilaçlar ağrıyı hafifletebilir ve iltihabı azaltabilir. En yaygın türleri aspirin, ibuprofen ve naproksen sodyumdur.
• Fizik tedavi: Doktor kişiyi, ihtiyaçlarına göre tasarlanmış özel egzersizlerle ona rehberlik eden bir fizyoterapiste yönlendirebilir. Fizik tedavi ağrıyı hafifletmeye, esnekliği ve gücü artırmaya yardımcı olabilir.
• Steroid enjeksiyonları: Kortikosteroidler ağrı ve iltihapla savaşan ilaçlardır. Belirli bir bölgede ağrı veya şişlik varsa steroid enjeksiyonları yardımcı olabilir.
• Hastalık modifiye edici anti-romatizmal ilaçlar: Diğer tedaviler kişi için iyi sonuç vermediyse hastalık modifiye edici anti-romatizmal ilaçlar bir seçenek olabilir. Bunlar ağrıyı ve eklem şişliğini azaltır. Ayrıca gelecekteki eklem hasarını önlemeye de yardımcı olabilirler.
• Biyolojikler: Bu ilaçlar da bir tür hastalık modifiye edici anti-romatizmal ilaçlardır. Bağışıklık sistemini hedef alarak iltihaplanmayı kontrol etmeye yardımcı olurlar. Biyolojikler etkili olabilmelerine rağmen daha yüksek enfeksiyon riski gibi potansiyel yan etkileri vardır.

Aksiyel Spondiloartrit Nasıl Önlenebilir?

Aksiyel spondiloartriti önlemenin bilinen bir yolu yoktur ve sırt yaralanmalarından kaynaklanmaz.

Aksiyel Spondiloartrit Riski Altında Olunup Olunmadığı Nasıl Bilinebilir?

Aksiyel spondiloartriti olan bir ebeveyni veya kardeşi olanların bu hastalığa yakalanma riski daha yüksektir. Ancak aile geçmişinin olması veya HLA-B27 genini taşıyor olmak mutlaka aksiyel spondiloartrit hastalığına yakalanılacağı anlamına gelmez.

Aksiyel Spondiloartriti Olan Kişilerde Hastalığın Seyri Nasıldır?

Aksiyel spondiloartriti için bir tedavi yoktur. Kişide aksiyel spondiloartrit varsa semptomları gelip gidebilir veya her zaman hissedilebilir. Bu rahatsızlığa sahip kişiler uzun ve dolu dolu bir hayat yaşayabilirler. Semptomları yönetebilmek ve mümkün olduğunca sağlıklı kalabilmek için bir doktorla birlikte çalışmak önemlidir.

Aksiyel Spondiloartriti Olan Bir Kişi Kendine Nasıl Bakabilir?

Sağlık durumunu iyileştirmek ve aksiyel spondiloartrit semptomlarını yönetmek için yapılabilecek birkaç şey vardır:

• Düzenli olarak doktora görünmek ve bakım planının bir parçasıysa fizik tedaviye devam etmek.
• İlaçları reçete edildiği şekilde almak.
• Sigara içmemek, eğer içiliyorsa bırakmak için yardım almak. Sigara içmek iltihabı artırarak ve kemik sağlığını azaltarak aksiyel spondiloartriti daha da kötüleştirebilir.
• Yürüyüş gibi düzenli egzersizler yapmak. Egzersiz, kemikleri ve eklemleri sağlıklı tutmaya yardım eder. Egzersiz ayrıca aksiyel spondiloartritin ilerlemesini yavaşlatmaya ve omurgadaki esnekliği artırmaya da yardımcı olabilir.
• Enflamasyonla savaşmaya yardımcı olabilecek bol meyve ve sebze içeren sağlıklı bir diyet uygulamak.

Ne Zaman Doktoru Ziyaret Etmek Gerekir?

Aşağıdakiler fark edilirse doktorla iletişime geçilmelidir:

• Tedavinin istenmeyen yan etkileri varsa.
• Belirtiler daha da kötüleşiyorsa.
• Mevcut tedavi ile hiçbir iyileşme olmuyorsa.

Aksiyel Spondiloartrit ile Ankilozan Spondilit Arasındaki Fark Nedir?

Ankilozan spondilit bir aksiyel spondiloartriti türüdür. Ankilozan spondilit esas olarak omurganın alt kısmını kalçalara bağlayan eklemler olan sakroiliak eklemleri etkiler. Ancak aksiyel spondiloartrit göğsü veya omurganın diğer bölgelerini de etkileyebilir.

Diğer spondiloartrit türleri şunlardır:

• Genellikle kolları ve bacakları etkileyen periferik spondiloartrit.
• Sedef hastalığı ile bağlantılı bir artrit türü olan psoriatik artrit.
• Bakteriyel bir enfeksiyonun neden olduğu nadir bir artrit türü olan reaktif artrit,.
• Crohn hastalığı veya ülseratif koliti olan kişilerde yaygın olarak görülen inflamatuar bağırsak hastalığı ile ilişkili artrit.

Aksiyel spondiloartrit ile yaşamak zor olabilir ancak birçok insan bu hastalığa sahip olarak uzun ve sağlıklı bir yaşam sürmektedir. Düzenli olarak doktora görünerek ve genel sağlık durumuna dikkat ederek bu durumu yönetmek mümkündür. Aksiyel spondiloartriti ve spondiloartriti olan kişiler için bir destek grubuna katılmak faydalı olabilir. Bu gruplar kişinin nasıl hissettiği konusunda ona yardımcı olurken tecrübe ettiği kişisel zorlukları anlayabilen diğer insanlarla bağlantı kurması konusunda da yol gösterebilir.