Karpal Tünel Sendromu Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Karpal Tünel Sendromu Nedir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı yazımızda, bu hastalığa dair detaylara değineceğiz. Karpal tünel sendromu, eli etkileyen en yaygın sorunlardan biridir. Bu rahatsızlığı olan kişiler el ve bilekte; ağrı, uyuşma ve genel bir güçsüzlük hissedebilirler. Bilek atelleri kullanmak ve yaşanan ortamda düzenlemeler yapmak gibi bazı hayat tarzı değişiklikleri muhtemel tedavi biçimleridir. Cerrahi, karpal tünel sendromu için kullanılan bir başka tedavi seçeneğidir.

Karpal Tünel Sendromu Nedir?

Karpal tünel sendromu el ve bilekte ağrı, uyuşma, karıncalanma ve güçsüzlüğe neden olan yaygın bir rahatsızlıktır. Karpal tünel sendromu, bilekte medyan sinir adı verilen sinir üzerinde artan bir basınç olduğunda meydana gelir. Bu sinir; başparmak, işaret parmağı, orta parmaklar ve yüzük parmağının yarısının duyusunu sağlar. Küçük parmak (serçe parmağı) genel olarak etkilenmez.

Karpal tünel sendromu ilk olarak 1800'lerin ortalarında tanımlanmıştır. Karpal tünelin serbestleştirilmesi için ilk ameliyat 1930'larda yapılmıştır. Karpal tünel sendromu, 40 yılı aşkın süredir ortopedistler tarafından oldukça iyi bilinen ve tanınan bir hastalıktır.

Karpal Tünel Nedir?

Karpal tünel, bilekteki dar bir kanal veya tüptür. Araba ile seyahat edilen bir tünele benzer şekilde bileğin bu kısmı, medyan sinir ve tendonların el ile önkol arasında bağlantı kurmasını sağlar. Bu tünelin bölümleri şunları içerir:

• Karpal kemikler (El bileği kemikleri): Bu kemikler tünelin altını ve kenarlarını oluşturur.
• Ligament: Tünelin üst kısmındaki bu bağ, tüneli bir arada tutan güçlü bir dokudur. Tünelin içinde medyan sinir ve tendonlar bulunur.
• Medyan sinir: Bu sinir eldeki parmakların çoğuna his verir (küçük parmak hariç). Ayrıca başparmak ve işaret parmağının tabanına güç katar.
• Tendonlar: İp benzeri yapılar olan tendonlar, ön koldaki kasları eldeki kemiklere bağlar. Parmakların ve başparmağın bükülmesine izin verirler.

Karpal Tünel Sendromu Ofis Çalışanlarında mı Görülür?

Yanlış bilinenin aksine, karpal tünel sendromu olan birçok kişi hiç ofis işi yapmamış veya bir montaj hattında çalışmamış olabilir. Karpal tünel sendromu, iş yerinde çalışırken, müzik aleti çalarken ya da oyun oynarken bileklerini ve ellerini tekrar tekrar kullanan kişileri etkiler. Herkes karpal tünel sendromuna yakalanabilir ancak 20 yaşından önce ortaya çıkması alışılmadık bir durumdur. Karpal tünel sendromuna yakalanma şansı yaşla birlikte artar.

Karpal Tünel Sendromu İçin Kimler Risk Altındadır?

Karpal tünel sendromu riski taşıyan kişiler, tekrarlayan parmak kullanımı içeren faaliyetler veya işler yapan kişilerdir. İnsanları karpal tünel sendromu geliştirme riskine sokabilecek hareketler şunlardır:

• Yüksek kuvvet uygulama (çekiçle dövme işlemi gibi).
• Uzun süreli kullanım.
• Aşırı bilek hareketleri.
• Titreşim.

Karpal Tünel Sendromunda Risk Faktörleri Nelerdir?

Diğer birçok faktör de karpal tünel sendromunun gelişimine katkıda bulunabilir. Bu faktörler şunlardır:

• Kalıtım (karpal tünelin ailede genetik olarak dar olması).
• Gebelik.
• Hemodiyaliz (kanın filtrelendiği bir işlem).
• El bileği kırığı ve çıkığı.
• El veya bilek deformasyonu.
• Romatoid artrit ve gut gibi artritik hastalıklar.
• Tiroid bezi hormon dengesizliği (hipotiroidizm).
• Diyabet.
• Alkolizm.
• Karpal tünelde bir kitle (tümör).
• Yaşlılık.
• Amiloid birikintileri (anormal bir protein).

Karpal tünel sendromu kadınlarda erkeklerden daha yaygın görülür.

Karpal Tünel Sendromuna Ne Sebep Olur?

Karpal tünel sendromu, bilekteki boşluk (karpal tünel) daraldığında ortaya çıkar. Bu, medyan sinire ve tendonlara (karpal tünelin içinde yer alır) baskı yapar ve şişmelerine neden olur. Bu da parmaklardaki ve eldeki hissi azaltır.

El Ağrısı Karpal Tünel Sendromundan mı Kaynaklanır?

Karpal tünel sendromu yaygın bir durum olmakla birlikte, el ağrısına sebep olan diğer durumlardan farklı bir dizi semptoma sahiptir. El ağrısına neden olan birkaç benzer durum vardır. Bu durumlar şunlardır:

• De Quervain tendinozu: Şişliğin (iltihap) el bileğini ve başparmağın tabanını etkilediği bir durum. Bu durumda kişi yumruk yaptığında ve birinin elini sıkıyormuş gibi yaptığında acı hisseder.
• Tetik parmak: Bu durum, parmakların tabanında ya da başparmakta ağrıya neden olur. Tetik parmak ayrıca parmakları ve başparmağı bükerken ağrıya, kilitlenmeye ve sertliğe neden olur.
• Artrit: Bu, eklemlerde sertliğe ve şişmeye neden olan birçok durum için kullanılan genel bir terimdir. Artrit vücuttaki birçok eklemi etkileyebilir ve ciddiyeti, az miktarda rahatsızlığa neden olmaktan zamanla eklemi parçalamaya kadar değişebilir (osteoartrit, dejeneratif artritin bir türüdür).

Karpal Tünel Sendromunun Belirtileri Nelerdir?

Semptomlar genellikle yavaş başlar ve herhangi bir zamanda ortaya çıkabilir. Erken belirtiler şunları içerir:

• Geceleri uyuşma.
• Parmaklarda (özellikle başparmak, işaret ve orta parmaklarda) karıncalanma ve/veya ağrı.

Bazı insanlar geceleri bilekleri kıvrılmış halde uyudukları için gece semptomları yaygındır ve bu ağrı insanları uykudan uyandırabilir. Bu gece semptomları genellikle bildirilen ilk semptomlardır. Elleri sallamak, karpal tünel sendromunun erken evrelerinde semptomları hafifletmeye yardımcı olur.

Yaygın gündüz semptomları ise şunlardır:

• Parmaklarda karıncalanma.
• Parmak uçlarında his azalması.
• Aşağıdakiler gibi küçük görevler için eli kullanmada zorluk: Küçük nesneleri kullanmak, sürüş için direksiyon simidini kavramak, okumak için elde kitap tutmak, yazı yazmak, bilgisayar klavyesi kullanmak.

Karpal tünel sendromu kötüleştikçe semptomlar daha sabit hale gelir. Bu semptomlar şunları içerebilir:

• Elde zayıflık.
• Hassas hareketler gerektiren görevleri yerine getirememek (gömleğin düğmelerini iliklemek gibi).
• Nesneleri düşürmek.

En şiddetli durumda, başparmağın tabanındaki kaslar gözle görülür şekilde küçülür (atrofi).

Karpal Tünel Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?

Doktor ilk olarak kişinin belirtilerini ve tıbbi geçmişini değerlendirecek ve hastayı muayene edecektir. Ardından aşağıdakileri içerebilecek testler isteyebilir:

• Tinel testi: Bu testte doktor, parmaklarda bir karıncalanma hissi yaratıp yaratmadığını görmek için medyan sinirin üzerine hafifçe vurur.
• Bilek fleksiyon testi veya Phalen testi: Bu testte hasta dirseklerini bir masaya yaslar ve bileğinin serbestçe öne düşmesine izin verir. Karpal tünel sendromlu bireyler parmaklarda 60 saniye içinde uyuşma ve karıncalanma yaşarlar. Semptomlar ne kadar hızlı ortaya çıkarsa, karpal tünel sendromu o kadar şiddetlidir.
• Röntgen: Bilek hareketi kısıtlıysa veya artrit ya da travma kanıtı varsa bilek röntgeni istenebilir.
• Elektromiyografi (EMG) ve sinir iletim çalışmaları: Bu çalışmalar medyan sinirin kendisinin ne kadar iyi çalıştığını ve kas hareketini ne kadar iyi kontrol ettiğini belirler.

Karpal Tünel Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?

Karpal tünel sendromu ameliyatsız veya ameliyatlı olmak üzere iki şekilde tedavi edilebilir. Her iki yaklaşımın da artıları ve eksileri vardır. Genelde cerrahi olmayan tedaviler daha hafif vakalar için kullanılır ve günlük aktivitelere ara vermeden devam edilebilmesini sağlar. Cerrahi tedaviler daha ciddi vakalarda yardımcı olabilir ve çok olumlu sonuçlar verir.

Karpal Tünel Sendromununda Ameliyatsız Tedaviler

Genel olarak önce ameliyatsız tedaviler denenir. Tedavi şu şekilde başlar:

• Geceleri bilek ateli takmak.
• İbuprofen gibi nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar almak.
• Kortizon enjeksiyonları.

Diğer tedaviler, semptomları azaltmak için kişinin ortamını değiştirmenin yollarına odaklanır. Bunlar genellikle, karpal tünel sendromuna yardımcı olmak için iş yerinde yapılabilecek değişikliklerdir. Bu değişiklikler şunları içerebilir:

• Kullanılan sandalyeyi yükseltmek veya alçaltmak.
• Bilgisayar klavyesinin yerini değiştirmek.
• Aktiviteler yaparken el ve bilek pozisyonunuzu değiştirmek.
• Bir el terapistinin önerdiği atelleri, egzersizleri ve ısı tedavilerini kullanmak.

Karpal Tünel Sendromunda Cerrahi Tedaviler

Karpal tünel sendromu cerrahi olmayan tedavilere cevap vermediğinde veya şiddetli hale geldiğinde cerrahi tedavi önerilir. Ameliyatın amacı, boşluktan geçen sinirler ve tendonlar üzerindeki baskıyı azaltmak için tünelin boyutunu artırmaktır. Bu, avuç içi tabanındaki karpal tüneli kaplayan bağın kesilmesi (serbest bırakılması) ile yapılır. Bu bağa transvers karpal bağ denir.

Karpal tünel ameliyatı olacak kişi aşağıdaki gibi bir süreçten geçer:

• Hastanın uyanık olacağı ancak lokal anestezi (ağrı kesici ilaç) alacağı bir ayaktan tedavi prosedürü uygulanacaktır. Bazı durumlarda doktor, doğrudan damar yoluyla anestezi alınmasını önerebilir. Bu seçenek kısa bir uykuyu ve işlem bittikten hemen sonra uyanmayı içerir. Diğer ameliyatta kullanılanlar gibi genel bir anestezi değildir. Sağlık ekibi prosedür sırasında hastayı izler. Bu anestezi biçimi aynı zamanda kolonoskopi gibi prosedürler için de kullanılır.
• Ameliyattan sonraki yaklaşık 24 ila 72 saat boyunca hasta rahatsızlık hissedilebilir. İnsanlar genellikle ameliyattan sonraki ile geceden itibaren gece semptomlarından tamamen kurtulurlar.
• Ameliyattan 10 ila 14 gün sonra dikişler alınır. Günlük aktiviteler için el ve bilek kullanımı, belirli egzersiz programları kullanılarak kademeli olarak artırılmaya başlanır.
• Yaklaşık 4 ila 6 hafta boyunca etkilenen elle ağır aktiviteler yapılmamalıdır. İyileşme süreleri yaşa, genel sağlık durumuna, karpal tünel sendromunun ciddiyetine ve semptomların ne kadar sürdüğüne bağlı olarak değişebilir. Ameliyattan sonraki bir yıl içinde güç ve his kazanmaya devam edilir.
• Ameliyat sonrasında karpal tünel sendromu semptomlarının çoğundan kurtulunur.

Karpal Tünel Sendromu Nasıl Önlenebilir?

Karpal tünel sendromunu önlemek zor olabilir. Karpal tünel sendromu, kişinin günlük hayatındaki pek çok farklı aktiviteden kaynaklanabildiği için bunu önlemek oldukça zordur. Çalışma ortamı değişiklikleri -uygun oturma ve uygun el ve bilek yerleşimi- karpal tünel sendromuna yol açabilecek bazı faktörlerin azaltılmasına yardımcı olabilir. Diğer önleyici yöntemler şunlardır:

• Bilekleri düz tutularak uyumak.
• Çeşitli aletleri kullanırken bilekleri düz tutmak.
• Bilekleri tekrar tekrar esnetmekten (kıvırmaktan) ve uzatmaktan kaçınmak.
• Bilek bükülü haldeyken tekrarlayan güçlü kavramaları azaltmak.
• Tekrarlayan faaliyetler sırasında sık sık dinlenme molaları vermek.
• Aktivitelerden önce ve sonra kondisyon ve esneme egzersizleri yapmak.
• Karpal tünel sendromuyla bağlantılı tıbbi durumların izlenmesi ve uygun şekilde tedavi edilmesini sağlamak.

Karpal Tünel Sendromu Ameliyatından Sonra İyileşme Ne Kadar Sürer?

Karpal tünel sendromunu onarmak için yapılan cerrahinin iyileşmesi uzun sürmez. Ameliyattan sonra dikişleri kapatan bandaj birkaç gün içinde alınabilir. El daha sonra hafif aktiviteler için kullanılabilir. Hasta yumruk yapması için teşvik edilir. Tam parmak hareketi ve erken semptomlarda rahatlama, genellikle dikişler alındıktan sonraki iki hafta içinde görülür. Çoğu aktiviteye genellikle altı hafta sonra geri dönülebilir. İşe dönüş süresi; işin türü, işin üzerinde ne kadar kontrole sahip olunduğu ve işyeri ekipmanları gibi faktörlere bağlı olarak değişir.

Karpal Tünel Sendromu Ameliyatının Başarı Oranı Nedir?

Karpal tünel sendromu cerrahisi, %90'ın üzerinde çok yüksek bir başarı oranına sahiptir. Ellerde karıncalanma hissi ve geceleri uyanma gibi birçok semptom tedaviden sonra hızla düzelir. Uyuşmanın geçmesi üç aya kadar uzayabilir. Karpal tünel sendromu yanlış tanı ise cerrahi müdahale hastaya yardımcı olmaz.

Karpal tünel sendromu şiddetli hale geldiğinde, tam bir rahatlama sağlanamayabilir. Avuç içindeki kesilerin çevresinde birkaç aya kadar sürebilen bir miktar ağrı görülebilir. Diğer ameliyat sonrası ağrılar karpal tünel sendromu ile ilişkili olmayabilir. Ameliyattan sonra ağrı şikâyeti olan veya semptomları değişmeyen hastalar; şiddetli karpal tünel sendromuna sahip olanlar, ameliyat sırasında bir siniri tam olarak serbest bırakılmayanlar ya da gerçekten karpal tünel sendromuna sahip olmayanlardır. Hastaların sadece küçük bir yüzdesi semptomlarından önemli ölçüde kurtulmaz.