Yetişkin Sarılığı Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Yetişkin Sarılığı Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Sarılık, sarı-turuncu bir safra pigmenti olan yüksek bilirubin seviyesi nedeniyle cildin, gözün beyazının ve mukoza zarlarının sarardığı bir durumdur. Sarılığın hepatit, safra taşı ve tümörler gibi birçok nedeni olabilir. Yetişkinlerde sarılığın genellikle tedavi edilmesi gerekmez.

Sarılık Nedir?

Sarılık; cilt, sklera (göz akı) ve mukoza zarlarının sarıya döndüğü bir durumdur. Bu sarı renk, sarı-turuncu bir safra pigmenti olan yüksek bilirubin seviyesinden kaynaklanır. Safra, karaciğer tarafından salgılanan sıvıdır. Bilirubin, kırmızı kan hücrelerinin parçalanmasından oluşur.

Sarılığa Ne Sebep Olur?

Sarılık, bilirubin üretimindeki üç aşamadan herhangi birindeki bir sorundan kaynaklanabilir.

Bilirubin üretiminden önce, aşağıdakilerin neden olduğu artan bilirubin seviyeleri nedeniyle konjuge olmayan sarılık olarak adlandırılan bir durum ortaya çıkabilir:

• Büyük bir hematomun (deri altında pıhtılaşmış veya kısmen pıhtılaşmış kan toplanması) yeniden emilmesi.
• Hemolitik anemiler (kan hücrelerinin normal ömürleri dolmadan tahrip olması ve kan dolaşımından uzaklaştırılması).

Bilirubin üretimi sırasında sarılığa şunlar neden olabilir:

• Hepatit A, kronik Hepatit B ve C ve Epstein-Barr virüs enfeksiyonu (enfeksiyöz mononükleoz) dahil olmak üzere virüsler.
• Alkol.
• Otoimmün bozukluklar.
• Nadir genetik metabolik kusurlar.
• Asetaminofen toksisitesi, penisilinler, oral kontraseptifler, klorpromazin ve östrojenik veya anabolik steroidler dahil olmak üzere ilaçlar.

Bilirubin üretildikten sonra sarılık, safra kanallarının aşağıdakilerden kaynaklanan tıkanıklığından kaynaklanabilir:

• Safra taşları.
• Safra kesesi iltihabı (şişmesi).
• Safra kesesi kanseri.
• Pankreas tümörü.

Sarılık Belirtileri Nelerdir?

Bazen kişide sarılık belirtileri olmayabilir ve durum tesadüfen ortaya çıkabilir. Belirtilerin şiddeti altta yatan nedenlere ve hastalığın ne kadar hızlı ya da yavaş geliştiğine bağlıdır.

Kısa süreli bir sarılığı olanlar (bu genellikle enfeksiyondan kaynaklanır), aşağıdaki belirti ve bulgulara sahip olabilir:

• Ateş.
• Üşüme.
• Karın ağrısı.
• Grip benzeri semptomlar.
• Cilt renginde değişiklik.
• Koyu renkli idrar ve/veya kil renkli dışkı.

Sarılık bir enfeksiyondan kaynaklanmıyorsa, kilo kaybı veya kaşıntılı cilt (pruritus) gibi semptomlar görülebilir. Sarılığa pankreas veya safra yolları kanserleri neden oluyorsa, en yaygın belirti karın ağrısıdır.

Kişide aşağıdakilerden biri varsa karaciğer hastalığı ile ortaya çıkan sarılık görülebilir:

• Kronik hepatit veya karaciğer iltihabı.
• Pyoderma gangrenosum (bir tür deri hastalığı).
• Akut hepatit A, B veya C.
• Poliartraljiler (eklem iltihabı).

Sarılık Nasıl Teşhis Edilir?

Doktorlar sarılığı aşağıdaki gibi karaciğer hastalığı belirtilerini kontrol ederek sarılığı teşhis eder:

• Ciltte morarma.
• Örümcek anjiyomları (cilt yüzeyinin yakınında anormal kan damarları toplanması).
• Palmar eritem (avuç içlerinde ve parmak uçlarında kırmızı renklenme).

Bilirubin için pozitif olan idrar tahlili hastanın konjuge sarılığı olduğunu gösterir. İdrar tahlili bulguları serum testi ile doğrulanmalıdır. Serum testi tam kan sayımı ve bilirubin seviyelerini içerecektir. Doktor ayrıca karaciğerin boyutunu ve hassasiyetini belirlemek için bir muayene yapacaktır. Tanıyı daha da doğrulamak için görüntüleme (ultrasonografi ve bilgisayar tomografisi taraması) ve karaciğer biyopsisi (karaciğerden örnek alınması) kullanabilir.

Sarılık Nasıl Tedavi Edilir?

Sarılık yetişkinlerde genellikle tedavi gerektirmez (bebeklerde daha ciddi bir sorundur). Sarılığın nedenleri ve komplikasyonları tedavi edilebilir. Örneğin, kaşıntı rahatsız edici ise kolestiramin ile hafifletilebilir.

Sarılık Tedavisinin Bazı Komplikasyonları ve Yan Etkileri Nelerdir?

• Kabızlık.
• Şişkinlik.
• Mide ağrısı.
• Gaz.
• Mide rahatsızlığı.
• Kusma.
• İshal.

Sarılık Önlenebilir mi?

Sarılığın birçok nedeni olduğundan, spesifik önleme tedbirleri sağlamak zordur. Bazı genel ipuçları şunlardır:

• Hepatit enfeksiyonundan kaçınmak.
• Önerilen alkol sınırları içinde kalmak.
• Sağlıklı kiloyu korumak.
• Kolesterolü yönetmek.

Kişinin Sarılık Geliştirme Riski Nedir?

Bilirubin üretimi sırasında, genel olarak orta yaşlı kadınlar ve erkekler daha fazla etkilenir. Hepatiti olan ve aşırı alkol tüketen kişiler de yüksek risk altındadır.