👩‍⚕️Uyuz Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Uyuz Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Uyuza Sarcoptes scarbiei adlı akar neden olur. Uyuz, uykuyu bölecek kadar kaşıntılı bir döküntüye yol açar ve bazı merhemler veya haplarla tedavi edilebilir.

Uyuz Nedir?

Uyuz, Sarcoptes scabiei var hominis akarının neden olduğu bir cilt rahatsızlığıdır. Bu küçük böcekler cildin altında tüneller (yuva) açar ve küçük kırmızı şişliklere ve şiddetli kaşıntıya sebep olur. Uyuz insandan insana, özellikle de birbirine yakın yaşayan insanlar arasında kolayca yayılır. Bir aile üyesinde uyuz varsa, doktor diğer aile üyelerini ve yakın temaslıları da aynı anda kontrol ve tedavi etmelidir. Uyuz dünya çapında bir sorundur ancak en sık tropikal bölgelerde ve çok kalabalık yerlerde görülür.

Uyuz, sarkoptik uyuz olarak da bilinir. Hayvanlar da uyuza yakalanabilir ancak sebep olan akarlar biraz farklıdır. Genellikle evcil hayvanları etkileyen akarlar insanlar üzerinde yaşamaya uyum sağlayamazlar. Bununla birlikte evcil hayvandaki akarlara karşı da bir tür reaksiyon gösterilebilir.

Uyuz Akarları Vücudun Neresinde Yaşar?

Akarlar cildin kıvrımlarında ve dar çatlaklarında yaşar. Yaygın akar bölgeleri şunlardır:

• El ve ayak parmakları arasındaki kıvrımlar.
• Uyluklardaki ve genital bölgedeki kıvrımlar.
• Bileklerdeki ve dizlerdeki kıvrımlar.
• Belin etrafındaki bölge.
• Tırnak altları.
• Yüzüklerin, saat kordonlarının ve bileziklerin altı.
• Meme uçlarının etrafındaki bölge.

Kimler Uyuz Olur?

Herkes uyuz olabilir. Uyuz, kötü hijyenden kaynaklanan bir hastalık değildir. Bazı insanların uyuza yakalanma olasılığı daha yüksektir. Bunlar örneğin:

• Yakın, kalabalık koşullarda yaşayan insanlar.
• Bebekler ve çocuklar (Çocuklar ebeveynleri, arkadaşları, aile üyeleri ve sınıf arkadaşları ile çok fazla yakın fiziksel temasta bulunurlar).
• Yaşlılar, özellikle de huzurevlerinde yaşayanlar.
• Uyuz olduklarının farkında olmayan insanlara bakan sağlık çalışanları.

Uyuzun Farklı Türleri Var mıdır?

Uyuzun klasik formunun yanı sıra farklı formları da vardır. Diğer türleri şunlardır:

• Kabuklu (Norveç): Bu tür genellikle bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde görülür. Geniş bir cilt alanını kaplayan kabuklu alanlar oluşturma eğilimindedir. Kabuklu uyuzu olanlar, klasik uyuzda yaygın olan 10 ila 15 akar yerine milyonlarca akara sahip olabilir.
• Nodüler: Bu tip çocuklar arasında daha yaygındır. Kahverengi-kırmızı nodüller, akarlar yok olduktan çok sonra bile hala orada olabilir.
• Büllöz: Yetişkinlerde bu tür uyuz, deri kabarcıklarını içeren başka bir durum olan büllöz pemfigoid ile karıştırılabilir.
• Kafa derisi: Bu tür kafa derisinde meydana gelir ve sedef hastalığına benzeyen pullar dışında belirti göstermeyebilir.

Uyuz Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Kişi, kırmızı döküntü ve şişliklerin erken belirtilerini göstermeden dört ila altı hafta önce uyuz hastalığına yakalanmış olabilir. Küçük lekeler yumru veya sivilce gibi görünebilir. Döküntü haftalar veya aylar boyunca yavaşça yayılır. Döküntüye ek olarak, uyuzun belirti ve semptomları şunları içerir:

• Geceleri daha kötü olan ve uyumayı zorlaştırabilen yoğun kaşıntı.
• Kaşıma sonucu bazen enfekte olan şişlikler.
• Daha sonra grimsi görünen bir döküntü veya ciltte deri renginde çizgiler.
• Uyuzlu çocukların vücutlarının her yerinde kaşıntı olabilir ve geceleri kaşıntı nedeniyle uykusuzluktan huysuz veya yorgun olabilirler.

Kişi Kendinde veya Çocuğunda Uyuz Olup Olmadığını Nasıl Anlayabilir?

Kişi kendisinde veya çocuğunda uyuz olduğunu düşünüyorsa bir doktordan randevu almalıdır. Çoğu uyuz vakası sadece cilde yakından bakılarak doğrulanabilir. Doktor ayrıca döküntüye mineral yağ uygulayabilir ve küçük bir deri örneği almak için bir neşter kullanabilir (kazıma). Örnek, mikroskop altına yerleştirilir ve akarlar ve akar yumurtaları açısından incelenir.

Akarlar Çıplak Gözle Görülebilir mi?

Uyuz akarı çok küçüktür, yaklaşık bir iğne ucu büyüklüğündedir ve çıplak gözle görülmesi çok zordur. Beyaz ila krem-beyaz renktedir. Sekiz bacağı ve yuvarlak bir gövdesi vardır.

Uyuz Nasıl Tedavi Edilir?

Doktor uyuzu tedavi etmek için permetrin adı verilen bir ilaç içeren bir krem reçete edebilir. Krem, eller, avuç içleri ve ayak tabanları dahil olmak üzere başın altındaki tüm vücuda uygulanır. Uyuzlu çocuklarda kremin kafa derisine uygulanması gerekebilir. Kremi uygulamadan önce cildin temiz, serin ve kuru olduğundan emin olunmalıdır. Permetrin krem ciltte 8 ila 14 saat bekletilir ve ardından yıkanır. (Krem çoğunlukla geceleri uygulanır ve sabahları yıkanır).

Ivermectin uyuz tedavisi için başka bir seçenektir. Bu, tek bir dozda verilen antiparazitik bir haptır ve ardından bir ila iki hafta sonra ikinci bir doz verilir. Kişi hamileyse veya emziriyorsa ivermektin kullanmamalıdır. Çocuğun ağırlığı 15 kilogram az ise yine ivermektin kullanmaktan kaçınmak gerekir. Doktor kaşıntıyı hafifletmek için ağızdan veya krem olarak alınabilen antihistaminikler de önerebilir. Doktor ayrıca mevcut olabilecek her türlü enfeksiyonu da tedavi edecektir.

Akarlar Ne Kadar Sürede Öldürülür?

Uyuza neden olan akarlar bir tedaviden sonra öldürülür. Enfeksiyon geçmediği veya geri gelmediği sürece tedavinin tekrarlanması gerekmez.

Kaşıntı Ne Kadar Sürede Geçer?

Akarlar öldürülmüş olsa bile kaşıntının geçmesi iki ila dört hafta sürebilir.

Uyuz Döküntüsü Ne Kadar Sürede Geçer?

Ciltteki kırmızı şişlikler tedaviden sonra dört hafta içinde geçmelidir.

Uyuzun Yayılması Nasıl Önlenebilir?

Uyuzun yayılması şu şekilde önlenebilir:

• Yatak çarşaflarını, havluları ve giysileri sıcak suyla yıkamak ve makinede kurutmak.
• Aile üyelerinin ve enfekte kişiyle yakın temasta olan diğer kişilerin uyuz açısından kontrol edilmesini sağlamak.
• Uyuz olduğunu bilenlerin başkalarıyla yakın teması sınırlandırması.

Uyuzu Olan Bir Çocuk Ne Kadar Sürede Okula Dönebilir?

Çocuklar tedaviden sonraki gün okula dönebilir.

Bir Kişi Birden Fazla Kez Uyuza Yakalanabilir mi?

Enfekte bir kişiyle yakın temasta bulunulduğu her an uyuza yakalanmak mümkündür.

Ne Zaman Bir Doktoru Ziyaret Etmek Gerekir?

Aşağıdaki durumlarda bir doktorla iletişime geçmek gerekir:

• Uyuz için tedavi görüldüyse ancak bir ay sonra hala semptomlar veya cilt sorunları varsa.
• Kızarıklık veya irinli yaralar gibi bakteriyel enfeksiyon belirtileri geliştirildiyse. Bu tür enfeksiyonlar daha ciddi tıbbi sorunlara yol açabilir.
• İlaçtan veya durumdan kaynaklanan ve kişiyi endişelendiren bir tür yan etki mevcutsa.

Uyuz ve Egzama Arasındaki Fark Nedir?

Uyuz ve egzamanın her ikisi de kaşıntılı kırmızı döküntülere neden olan cilt rahatsızlıklarıdır ancak uyuza vücudu istila eden bir parazit, bir akar neden olur. Bazen yuvaların olduğu yerde çizgi gibi görünen desenler fark edilebilir.

Egzama, nedeni bilinmeyen bir döküntü türüdür. Mevsimsel olarak gelip gidebilir. Kırmızı lekeler veya dökülen kabarcıklar şeklinde ortaya çıkabilir. Uyuzun aksine egzama bulaşıcı değildir. Egzama tedavileri semptomları yönetmek için tasarlanmıştır. Uyuz tedavileri vücudu akarlardan arındırır.

Kırmızı ve kaşıntılı bir döküntüsü olanlar bir doktora başvurmalıdır. Uyuzu mümkün olan en kısa sürede yakalamak önemlidir, böylece onlardan kurtulmak mümkün olur ve diğer insanlara bulaştırılmaz. Eğer sorun egzama ise doktor, belirtilere yardımcı olacak ilaçlar önerebilir.

Uyuz Kendiliğinden Geçer mi?

Uyuz kendi kendine geçmez. Eğer tedavi edilmezse kişi muhtemelen hastalığı diğer insanlara yaymaya devam edecektir. Buna ek olarak, sürekli kaşıntı muhtemelen sürekli kaşımaya yol açacak ve ciltte bir tür bakteriyel enfeksiyona neden olacaktır.

Uyuzdan Kurtulmak Zor mudur?

Uyuz tedavi edilebilir ancak tamamen kurtulmak zor olabilir. Kabuklu form gibi bazı uyuz formlarının tedavisi daha zordur. Ayrıca, tüm akarların gittiğinden emin olmak için birden fazla tedavi turuna ihtiyaç duyulabilir. Kişinin bir kızarıklığı varsa ve uyuyamayacak kadar kaşınıyorsa bir doktorla iletişime geçtiğinden emin olmalıdır. Böyle bir durumda bulaşıcı bir hastalık olan uyuza sahip olma ihtimali mevcuttur. Hem kişi hem de yakınındaki diğer kişiler test ve tedavi edilmelidir. Geçmeyen ve sorun yaratan herhangi bir deri döküntüsü olanların tıbbi yardım alması gerekir. Uyuz, diğer birçok kırmızı kaşıntılı döküntü türü gibi başarıyla tedavi edilebilen bir hastalıktır.