Stres Nedir? Nasıl Başa Çıkılır?

Stres Nedir? Nasıl Başa Çıkılır? başlıklı makalemizde konuya dair detayları bulabilirsiniz. Stres, çeşitli değişiklikler meydana geldiğinde vücudun verdiği normal bir tepkidir ve fiziksel, duygusal ve entelektüel yanıtlarla sonuçlanır. Stres yönetimi eğitimi, değişikliklerle daha sağlıklı bir şekilde başa çıkmaya yardımcı olabilir.

Stres Nedir?

Stres, herkesin başına gelen normal bir insan tepkisidir. Aslında insan vücudu, stresi tecrübe etmek ve ona tepki vermek için tasarlanmıştır. Değişiklikler veya zorluklar (stres etkenleri) yaşandığında, vücut fiziki ve zihinsel tepkiler üretir. Bunun adı da stres olarak tanımlanır.

Stres tepkileri, vücudun yeni durumlara uyum sağlamasına yardımcı olur. Stres olumlu olabilir, kişiyi uyanık, motive ve tehlikeden kaçınmaya hazır tutar. Örneğin, yaklaşan önemli bir sınav varsa, stres tepkisi vücudun daha çok çalışmasına ve daha uzun süre uyanık kalmasına yardımcı olabilir. Ancak stres etkenleri gevşeme veya rahatlama dönemleri olmadan devam ettiğinde stres bir sorun haline gelir.

Stresin Belirtileri Nelerdir?

Vücudun otonom sinir sistemi; kalp atış hızını, nefes alıp vermeyi, görüş değişikliklerini ve daha fazlasını kontrol eder. Yerleşik stres tepkisi olan "savaş ya da kaç tepkisi", vücudun stresli durumlarla yüzleşmesine yardımcı olur.

Bir kişi uzun süreli (kronik) stres yaşadığında, stres tepkisinin sürekli aktivasyonu vücutta aşınmaya ve yıpranmaya neden olur. Fiziki, hissi ve davranışa dair belirtiler gelişir.

Stresin fiziksel belirtileri aşağıdakiler gibidir:

• Ağrı ve acılar,
• Göğüs ağrısı veya kalbin hızla çarptığı hissi,
• Yorgunluk veya uyku sorunu,
• Baş ağrısı, baş dönmesi veya titreme,
• Yüksek tansiyon,
• Kas gerginliği veya çene kenetlenmesi,
• Mide veya sindirim sorunları,
• Cinsel ilişkiye girmekte sorun yaşama,
• Zayıflamış bağışıklık sistemi.

Stres, aşağıdaki gibi duygusal ve zihinsel semptomlara yol açabilir:

• Anksiyete veya sinirlilik,
• Panik atak,
• Üzüntü.

Çoğu zaman kronik stresi olan kişiler, aşağıdakiler de dahil olmak üzere sağlıksız davranışlarla bunu yönetmeye çalışır:

• Çok fazla veya çok sık alkol almak,
• Kumar oynama,
• Aşırı yemek veya yeme bozukluğu geliştirmek,
• Dürtüsel olarak cinsel ilişkiye girmek, alışveriş yapmak veya internette gezinmek,
• Sigara içmek,
• Uyuşturucu kullanmak.

Stres Nasıl Teşhis Edilir?

Stres özneldir, yani testlerle ölçülemez. Stresin var olup olmadığını ve ne kadar şiddetli bir hisse sebep olduğunu yalnızca onu yaşayan kişi belirleyebilir. Bir sağlık uzmanı, kişinin stresini ve bunun hayatını nasıl etkilediğini anlamak için çeşitli anketler kullanabilir.

Kişinin kronik stresi varsa, doktor stresten kaynaklanan semptomları değerlendirebilir. Örneğin, yüksek tansiyon teşhis ve tedavi edilebilir.

Stresi Yönetmek ve Onunla Başa Çıkmak İçin Neler Yapılabilir?

Kişi stresten kaçamayabilir ancak bazı günlük stratejiler uygulayarak onun bunaltıcı hale gelmesini önleyebilir. Bunlar aşağıdakiler gibidir:

• Stres belirtilerinin başladığı hissedildiğinde egzersiz yapmak. Kısa bir yürüyüş bile ruh halini olumlu anlamda değiştirebilir.
• Her günün sonunda, neyi başaramadığını değil de neyi başaramadığını düşünmek için birkaç dakika ayırmak faydalıdır.
• Gün, hafta ve ay için hedefler belirlenebilir. Görüşü daraltmak, anlık ve uzun vadeli görevler üzerinde daha fazla kontrole sahip olmaya yardımcı olacaktır.
• Endişeler hakkında bir terapistle konuşmayı düşünmek de bir baka seçenektir.

Stresi Önlemenin Yolları Nelerdir?

Aşağıdakiler gibi birçok günlük strateji, stresi uzak tutmaya yardımcı olabilir:

• Meditasyon, yoga, tai chi, nefes egzersizleri ve kas gevşemesi gibi rahatlama aktiviteleri denenebilir. Programlar çevrimiçi olarak, akıllı telefon uygulamalarında, birçok spor salonunda ve toplum merkezlerinde mevcuttur.
• Her gün vücuda iyi bakılmalıdır. Doğru beslenmek, egzersiz yapmak ve yeterince uyumak vücudun stresle çok daha iyi başa çıkmasına yardımcı olur.
• Pozitif kalmak ve günün veya hayatın iyi kısımlarına odaklanmak önemlidir.
• Kişi çevresinde olan biten her şeyi kontrol edemeyeceğinizi kabul etmelidir. Değiştiremeyeceği durumlar hakkında endişelenmeyi bırakmanın yollarını bulmaya çalışmalıdır.
• Çok meşgul veya stresli olunduğunda ek sorumluluklara "hayır" demeyi öğrenmek gerekir.
• Kişi kendini sakinleştiren, mutlu eden, duygusal destek sağlayan ve pratik konularda kendisine yardımcı olan insanlarla iletişimde kalmalıdır. Bir arkadaş, aile üyesi veya komşu, stresin bunaltıcı hale gelmemesi için iyi bir dinleyici olabilir veya sorumlulukları paylaşabilir.

Stres Ne Kadar Sürer?

Stres, hayattaki değişikliklere bağlı olarak kısa vadeli veya uzun vadeli bir sorun olabilir. Stres yönetimi tekniklerini düzenli olarak kullanmak, stresin fiziksel, duygusal ve davranışsal semptomlarının çoğundan kaçınmaya yardımcı olabilir.

Stres Hakkında Ne Zaman Bir Doktorla İletişime Geçmek Gerekir?

Kişi kendini bunalmış hissediyorsa, bununla başa çıkmak için uyuşturucu veya alkol kullanıyorsa veya kendine zarar verme düşüncesi varsa tıbbi yardım almalıdır. Birinci basamak sağlık hizmeti sağlayıcıları; tavsiye vererek, ilaç yazarak veya kişiyi bir terapiste yönlendirerek ona yardımcı olabilir.

Bazen stresli olmak doğal ve normaldir. Ancak uzun süreli stres, fiziksel belirtilere, duygusal belirtilere ve sağlıksız davranışlara neden olabilir. Birkaç basit strateji kullanarak stresi azaltmak ve yönetmeye çalışmak denenebilir. Buna rağmen kişi bunalmış hissediyorsa, mutlaka bir doktorla iletişime geçmelidir.