Klamidya Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir? başlıklı yazımızda konuya dair detaylara değineceğiz. Klamidya en yaygın cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan biridir. Klamidyaya cinsel ilişki, anal seks veya oral seks yoluyla yakalanmak mümkündür. Genellikle semptomlara neden olmadığından, klamidya olan birçok kişi bunun farkında olmaz ve hastalığı bilmeden diğer insanlara bulaştırır. Düzenli taramalar klamidyanın yayılmasını azaltmaya yardımcı olabilir.
Klamidya, bakterilerin neden olduğu yaygın bir cinsel yolla bulaşan enfeksiyondur. Klamidya enfeksiyonları tedavi edilebilir ve iyileştirilebilir. Bununla birlikte, klamidya belirtileri genellikle fark edilmez. Klamidya için mümkün olan en kısa sürede tedavi almak önemlidir. Tedavi edilmediği takdirde klamidya ciddi komplikasyonlara yol açabilir ve üreme organlarında kalıcı hasara neden olabilir.
Bir kişi klamidya olduğunda bunu, cinsel ilişki, anal seks veya oral seks yoluyla partnerlerine yayabilir ancak klamidya kapmanın tek yolu cinsel ilişki değildir. Enfeksiyonlar, klamidyası olan bir kişi partnerleriyle cinsel sağlık ürünlerini paylaştığında da ortaya çıkabilir.
Cinsel olarak aktif olan herkes klamidyaya yakalanabilir. Klamidyaya neden olan bakteri vajinal sıvı ve meni yoluyla aktarılır. Bu, cinsel ilişkiye giren kişinin klamidya ile enfekte olabileceği ve bunu partnerlerine de bulaştırabileceği anlamına gelir. Kişi hamileyse ve klamidyası varsa, bunu yeni doğan bebeğine geçirebilir.
Klamidya, bakterilerin neden olduğu en yaygın cinsel yolla bulaşan hastalıktır. Her yıl yaklaşık 1,5 milyon klamidya vakası bildirilmektedir. Enfeksiyon sayısı muhtemelen daha da yüksektir. Çoğu klamidya vakası asemptomatiktir yani enfeksiyona dair herhangi bir belirti veya semptom yoktur. Bu vakaların çoğu muhtemelen bildirilmemektedir.
Bazı demografik özellikler (yaş, cinsiyet ve ırk gibi) klamidya teşhisi alma ihtimalini artırabilir. Klamidya için daha fazla risk altında olan kişiler şunlardır:
Belirli gruplar arasındaki daha yüksek bulaşma oranları, cinsel davranıştan ziyade cinsel yolla bulaşan enfeksiyonları önleme kaynaklarına erişim eksikliği ile ilgilidir. Örneğin, klamidyanın daha yüksek enfeksiyon oranlarına sahip topluluklarda kişiden kişiye yayılma ihtimali daha yüksektir. Ayrıca cinsel eğitime kolay erişimi olmayan ya da prezervatif gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonları önlemeye yardımcı olan ürünlere erişimi olmayanlarda yayılma olasılığı daha yüksektir.
Klamidya enfeksiyonları, klamidyaya neden olan bakterileri içeren vajinal sıvı veya meni bir kişiden diğerine geçtiğinde cinsel temas yoluyla yayılır. Cinsel temas, penetrasyon veya ejakülasyon içermeyen cinsel ilişki de dahil olmak üzere her türlü cinsel ilişkiyi içerir. Bir kişinin cinsel organlarından gelen sıvıların klamidyaya neden olan bakterileri bulaştırmasının birçok yolu vardır:
Vücut sıvılarının alışverişini veya yakınlaşmayı içeren tüm durumlar klamidyaya neden olmaz. Aşağıdaki şekillerde klamidya kapılamaz:
Klamidya bazen sessiz bir enfeksiyon olarak adlandırılır çünkü klamidya olan insanların çoğu (%50 ila %70'i), cinsiyetten bağımsız olarak hiçbir zaman semptomları fark etmez.
Belirtileri fark eden kişiler genellikle enfekte olduktan birkaç hafta sonrasına kadar klamidya olduklarının farkına varmazlar. Klamidya vakaları genellikle asemptomatik olduğundan, farkına varmadan klamidyayı başka birine bulaştırmak kolaydır. Bu yüzden de klamidyadan kaynaklanabilecek ciddi komplikasyonları önlemek için gereken tedaviyi alamamak da oldukça yüksek ihtimaldir.
Çoğu insanda klamidya belirtileri korunmasız cinsel ilişkiden 1 hafta ile 3 ay sonra ortaya çıkar ancak 3 aydan daha uzun sürebilir. Doktor teşhis koyduğunda enfeksiyon hakkında daha fazla bilgi edinilebilir. Örneğin doktor, enfeksiyonun fallop tüplerine veya testislere yayıldığını söyleyebilir. Cinsel olarak aktif olanların cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar için düzenli test yaptırması önemlidir çünkü farkında olmadan bir enfeksiyona sahip olmak mümkündür.
Belirtileri fark edilirse, muhtemelen erkek ya da kadın olmaya bağlı olarak aşağıdakiler farklı şekilde yaşanacaktır:
Klamidya kolayca yayılır çünkü çoğu insan belirtileri fark etmez. Belirtiler ortaya çıktığında, idrar yaparken ağrı ve alışılmadık bir akıntı olabilir.
Klamidya bakterisi genellikle servisit veya idrar yolu enfeksiyonuna (İYE) benzer semptomlara neden olur. Şunları fark etmek mümkündür:
Klamidya bakterileri çoğunlukla üretrayı enfekte ederek nongonokokal üretrite benzer semptomlara neden olur. Aşağıdakileri fark etmek mümkündür:
Klamidya, vücudun üreme organları dışındaki bölümlerini de etkileyebilir, örneğin:
Bu belirtilerden herhangi biri fark edilirse derhal bir sağlık uzmanınıza başvurulmalıdır.
Klamidyası olan çoğu kişi hiçbir belirti fark etmez ancak vajinadan veya penisten gelen olağandışı bir akıntı, kişinin klamidya enfeksiyonu olduğuna dair bir işaret olabilir. Ağrı, kanama veya anüsten gelen akıntı da klamidya belirtisi olabilir.
Klamidya için en yaygın test, nükleik asit amplifikasyon testi (NAAT) olarak adlandırılır. Doktor, vajinal/servikal sürüntü yaparak veya idrar örneği toplayarak bir sıvı örneği alır. Ardından, klamidyaya neden olan bakteriyi kontrol etmek için örnek bir laboratuvara gönderir. Doktor testi bir muayenehanede yapabilir veya hastadan evde klamidya testi yapması istenebilir. Doğru test sonuçları aldığından emin olmak için doktorun talimatlarını dikkatle izlenmelidir.
Çoğu klamidya vakası asemptomatik olduğundan, herhangi bir enfeksiyon belirtisi fark edilmese bile klamidya taraması yaptırmak önemlidir. Kadınlar, erkeklerden daha fazla klamidyadan kaynaklanan ciddi komplikasyonlar yaşarlar. Bu nedenle kadınlar düzenli olarak taranmalıdır.
Kişi, aşağıdaki durumlarda yüksek riskli kabul edilir:
Erkekler aşağıdaki durumlarda klamidya taraması yaptırmalıdır:
Yaşı, üreme anatomisi veya diğer risk faktörleri ne olursa olsun kişi, cinsel geçmişini ve cinsel aktivitesini doktoruyla görüşmelidir. Doktor, klamidya ve diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar için ne sıklıkta test yaptırılması gerektiği konusunda kişiye rehberlik edecek en iyi kaynaktır.
Klamidya, antibiyotiklerle yaklaşık 1 veya 2 hafta içinde temizlenebilir ancak belirtiler düzeldi diye ilaçlar bırakılmamalıdır. İlaç almayı bitirdikten sonra enfeksiyonun geçtiğinden emin olmak için ne tür bir takip yapılması gerektiği konusu doktora danışılmalıdır. Klamidya enfeksiyonu tekrarlayabilir.
Tedavinin bir parçası da yeniden enfekte olmaya neden olabilecek cinsel aktivitelerden kaçınmak ve enfekte olabilecek cinsel partnerlerin de tedavi almasını sağlamak olmalıdır. Yapılması gerekenler şöyledir:
Antibiyotikler enfeksiyondan kurtulmayı sağlayabilir ancak bakterilerin tedaviden önce vücuda vermiş olabileceği zararları tersine çeviremezler. Bu nedenle düzenli olarak klamidya taraması yaptırmak, semptomların ilk belirtisinde doktor görünmek ve enfeksiyon kapıldıysa hemen tedavi olmak çok önemlidir.
Klamidyanın kendiliğinden geçmesi asla beklenmemelidir. Tedavi edilmediği takdirde klamidya sağlığa ciddi zararlar verebilir. Kişi cinsel olarak aktifse, başkalarına bulaştırma ve onları da ciddi komplikasyonlar yaşama riskiyle karşı karşıya bırakma riski vardır.
Klamidya enfeksiyonlarını tedavi etmek için kullanılan en yaygın antibiyotikler şunlardır:
Sadece doktor tarafından reçete edilen antibiyotiklerin kullanıldığından emin olunmalı ve semptomlar iyileşse bile tüm ilaçlar bitene kadar kullanılmaya devam edilmelidir.
Klamidya tedavi edilebilir ve iyileştirilebilir ancak cinsel yolla bulaşan bazı bakteriyel enfeksiyonlar antibiyotiklere karşı dirençli hale gelmeye başlamıştır ve bu da tedavi edilmelerini zorlaştırmaktadır. Bunu akılda tutarak, klamidya ile savaşmanın en iyi yolunun enfeksiyonların yayılmasını önlemek olduğu unutulmamalıdır.
Tedavi edilmeyen klamidya kişinin sağlığını riske atabilir. Herhangi bir klamidya belirtisi fark edilirse derhal sağlık uzmanından randevu alınmalı ve daha sonra komplikasyonlardan kaçınmak için düzenli cinsel yolla bulaşan enfeksiyon taramaları yaptırılmalıdır.
Tedavi edilmeyen klamidya aşağıdakilere neden olabilir:
Tedavi edilmeyen klamidya aşağıdakilere neden olabilir:
Tedavi edilmeyen klamidya kan dolaşımına yayılabilir ve bu da:
Antibiyotik almaya başladıktan sonra kişi, 1 hafta içinde kendini daha iyi hissetmeye başlar. Belirtiler iyileşse bile antibiyotikler bitene kadar kullanılmalıdır.
Tedaviye başlanan tarihten itibaren en az yedi gün boyunca kimseyle cinsel ilişkiye girilmemelidir. Bu, enfeksiyonun cinsel partnerlere bulaştırmamak için ilacın işe yaramasına zaman verir. Tedavi bittikten sonra da güvenli cinsel ilişkiye devam edilmeli ve düzenli sağlık bakımının bir parçası olarak cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar için test yaptırılmalıdır.
Klamidyaya yakalanmamanın tek yolu, klamidya enfeksiyonu olan biriyle vajinal, anal veya oral cinsel ilişkiye girmekten kaçınmaktır. Ayrıca bakteri taşıyan cinsel sağlık ürünlerinin cinsel organlarla temas etmediğinden emin olunmalıdır.
Mevcut veya potansiyel bir partnerde klamidya olup olmadığını bilmek, özellikle de klamidya olan birçok kişi semptomları asla fark etmediğinden, her zaman mümkün değildir. Önlem almayı akılda tutarak, daha güvenli cinsel ilişki uygulamalarını cinsel yaşamın düzenli bir parçası haline getirmek iyi bir fikirdir:
Tedavi ile klamidya bir veya iki hafta içinde geçmelidir ancak test, tedaviden sonra 4 hafta boyunca pozitif kalınabilir. Enfeksiyonla savaşmak için tüm antibiyotikleri almak önemlidir. Tedavi sırasında cinsel ilişkiye girilmemelidir, aksi takdirde yeniden enfekte olunabilir.
Klamidya söz konusu olduğunda proaktif olmak iyi bir fikirdir. Sağlık uzmanıyla enfeksiyon riskleri hakkında konuşulmalıdır. Doktorun ne sıklıkta test yaptırılması gerektiğine ilişkin tavsiyelerine göre düzenli olarak cinsel yolla bulaşan enfeksiyon taraması yaptırmak için bir plan yapılmalıdır. Kişinin partnerinin klamidya testi pozitif çıkarsa veya enfekte olabileceğine dair herhangi bir belirti veya semptom fark ederse bir doktordan randevu almalıdır.
Klamidyanın her zaman kokusu yoktur ancak klamidyanın belirtilerinden biri, hoş olmayan bir kokuya sahip olağandışı bir vajinal akıntıdır.
Kişinin partneri enfekte olmuş biriyle cinsel ilişkiye girip ve daha sonra partneriyle cinsel ilişkiye girdiyse klamidya kapılabilir. Kişiler partnerleriyle cinsellik konusunda dürüst bir iletişim kurmalıdır. Klamidyaya yakalanma riskini azaltmak için güvenli cinsel ilişkiye girilmeli ve emin olmak için düzenli olarak tarama yaptırılmalıdır.
Klamidya belirtilerinin başlaması haftalar, aylar veya yıllar alabilir. Kişi, çoğu zaman hiçbir belirti göstermez ve hastalığa yakalandığını bilmez. Bu, klamidyayı önceki cinsel partnerlerinden kapmış olabileceği anlamına gelir. Kişinin çok sayıda cinsel partneri olduysa ve korunmasız cinsel ilişkiye girdiyse, klamidya için test yaptırması iyi bir fikirdir.
Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonları önleme de dahil olmak üzere, bir doktorla cinsellik ilgili herhangi bir şey hakkında konuşmak utanç verici olabilir. Ancak cinsel yaşam, doktorun kişiyle ilgilenmesi için bilmesi gereken sağlık durumunun önemli bir parçasıdır. Klamidya için ihtiyaç duyulan tedaviyi almamak sağlık için ciddi riskler oluşturabilir. Komplikasyon riskini azaltmak için düzenli olarak klamidya ve diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar için tarama yaptırmak konusunda bir doktorla iletişime geçilmelidir. Klamidyanın yayılmasını önlemek için güvenli cinsel ilişkiye girilmelidir.