Belsoğukluğu Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı yazımızla karşınızdayız. Gonore ya da belsoğukluğu, cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyondur. Belsoğukluğu, özellikle kadınlarda belirtilere neden olmaz. Belsoğukluğu mevcut olduğunda, belirtiler üreme organlarına göre farklılık gösterir. Enfekte olduğunu düşünenler bir sağlık uzmanına görünmelidir. Antibiyotiklerle hızlı tedavi uzun vadeli sorunları önleyebilir.
Belsoğukluğu (gonore), Neisseria gonorrhoeae (N. gonorrhoeae) adı verilen bir bakterinin neden olduğu yaygın bir cinsel yolla bulaşan enfeksiyondur. Belsoğukluğu vajinal sıvı ve meni başta olmak üzere cinsel sıvılar yoluyla yayılır. Belsoğukluğuna cinsel ilişki, anal seks, oral seks veya enfekte bir kişiyle cinsel sağlık ürünlerini paylaşarak yakalanmak mümkündür.
Belsoğukluğu genellikle semptomlara neden olmaz. Bu da kişinin partnerine bilmeden hastalık bulaştırmasını kolaylaştırır. Sağlık uzmanının önerileri doğrultusunda sık sık test yaptırmak ve daha güvenli cinsel ilişki, enfeksiyon riskini azaltabilir.
Her yaştan veya cinsiyetten cinsel olarak aktif kişiler belsoğukluğuna yakalanabilir ve bunu partnerlerine bulaştırabilir. Enfeksiyonun doğum sırasında bebeğe geçmesi mümkündür.
Aşağıdaki durumlarda kişinin enfeksiyon kapma riski daha yüksektir:
Belsoğukluğu, klamidyanın hemen ardından bakterilerin neden olduğu en yaygın ikinci cinsel yolla bulaşan enfeksiyondur. Belsoğukluğu ve klamidya enfeksiyonları genellikle birlikte görülür. Amerika Birleşik Devletleri'nde her yıl yaklaşık 1,14 milyon yeni belsoğukluğu enfeksiyonu meydana gelmektedir. Bu enfeksiyonların yaklaşık yarısı 15 ila 24 yaş arasındaki kişilerde görülür.
Belsoğukluğu genellikle belirtilere neden olmaz. Bu durum özellikle kadınlarda geçerlidir. Kişi semptomlar yaşarsa, cinsiyetine bağlı olarak belsoğukluğu onu farklı şekillerde etkileyecektir.
Kadınlarda genellikle semptomlar görülmez. Bu nedenle belsoğukluğuna maruz kaldığını düşünen kadınların belsoğukluğu için test yaptırması çok önemlidir.
Belirti görülürse bunlar aşağıdakileri içerebilir:
Erkeklerin semptom yaşama ihtimali daha yüksektir. Yine de maruz kaldıktan birkaç hafta sonrasına kadar enfeksiyon belirtileri fark edilmeyebilir. Bu da kişinin farkında olmadan bunu partnerlerine bulaştırabileceği manasına gelir.
Belirtiler aşağıdakileri içerebilir:
Her cinsiyetten insan boğazdan veya rektumdan belsoğukluğu enfeksiyonlarına yakalanabilir. Bu tür enfeksiyonlar cinsel organları etkileyen belsoğukluğuna göre daha az yaygındır.
Belirtiler aşağıdakileri içerebilir:
Belsoğukluğuna neden olan bakteri (N. gonorrhoeae) vücuda meni veya vajinal sıvı gibi cinsel sıvılar yoluyla (genellikle korunmasız cinsel ilişki yoluyla) girdiğinde enfeksiyon kapılır. Bakteri vücuda penis, vajina, ağız veya anüs yoluyla girebilir. Bakteriyi yaymak için ejakülasyon gerekmez. Belsoğukluğunu, yıkanmamış veya yeni bir prezervatifle kapatılmamış cinsel sağlık ürünlerini paylaşarak da yaymak mümkündür.
Kadınlarda en yaygın enfeksiyon bölgesi rahim ağzıdır (serviks). Serviks, vajina ile rahim arasındaki açıklıktır.
Erkeklerde enfeksiyon genellikle idrarın vücuttan çıktığı tüp olan üretrada başlar.
Belsoğukluğu bulaşıcıdır ve cinsel aktivite sırasında kolayca yayılır. Yine de tüm cinsel eylemler veya vücut sıvısı alışverişleri kişiyi belsoğukluğu riski altına sokmaz. Aşağıdakilerden belsoğukluğu kapılmaz:
Enfekte bir kişiyle cinsel ilişkiye girilirse belsoğukluğuna yakalanılabilir. Cinsiyet ne olursa olsun bu durum aynıdır. Vajinal ilişki, anal seks, oral seks ve temizlenmemiş veya prezervatifle korunmamış cinsel sağlık ürünlerinin paylaşılması bakteriye maruz kalınmasına neden olabilir. Penetrasyon olmadan genitalden genital bölgeye yakın temas da kişiyi bakteriye maruz bırakabilir.
Doktor kişiye semptomları ve cinsel geçmişi hakkında sorular soracaktır. Ardından, idrarının veya vücut sıvısının belsoğukluğuna neden olan bakteri için test edilmesi gerekecektir.
Randevu sırasında doktor aşağıdakileri yapabilir:
Doktor kişinin durumu için hangi belsoğukluğu testinin en iyisi olduğunu ve bu testin ne tür bir sıvı örneği gerektirdiğini değerlendirecektir. Doktor kişiyi klamidya için de test edebilir. Bu enfeksiyonlar genellikle birlikte görülür.
Belsoğukluğu tedavisi için antibiyotiklere ihtiyaç olacaktır. Ayrıca kişinin partnerinin de tedaviye ihtiyacı olacaktır. ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri, şu anda dozajı kiloya bağlı olarak değişen bir Ceftriaxone iğnesi önermektedir:
Kişinin Cetriaxone'a alerjisi varsa doktor, Gentamicin (240 miligram) iğnesi yapar ve 2 gram Azithromycin kullanır. Azitromisin ağız yoluyla alınır.
Doktor, klamidya ile birlikte enfeksiyonu temizlemek için doksisiklin gibi ek ilaçlar reçete edebilir. Hangi ilaçların ne zaman alınacağı konusunda doktorun talimatlarına uyulmalıdır.
Tedavinin ne yapıp ne yapamayacağını göz önünde bulundurmak önemlidir. Tedavi vücudu bakterilerden kurtarabilir. Tedavi aşağıdakileri yapamaz:
Yeniden enfekte olmamak için tedaviden sonra kişinin kendini korumak için önleyici adımlar atması önemlidir.
Belsoğukluğu tedavi edilebilir. Hızlı tedavi belsoğukluğunu iyileştirebilir. Belirtiler iyileşse ve kişi kendini daha iyi hissetmeye başlasa bile tüm ilaçlar doktorun söylediği şekilde alınmalıdır. Ayrıca hastalığı tedavi etmek için asla başkasının ilacı kullanılmamalıdır. Bunu yapmak enfeksiyonun tedavisini zorlaştırır.
Tüm antibiyotikleri reçete edildiği şekilde almak her zaman önemlidir ancak belsoğukluğunda özellikle önemlidir. Belsoğukluğu artık tedavi edilebilir durumdadır ancak antibiyotiklere karşı giderek daha dirençli hale gelmektedir. Yüksek düzeyde antibiyotik direnci geliştiren bazı belsoğukluğu türleri genellikle "süper belsoğukluğu" olarak adlandırılır.
Belsoğukluğunun tedavi edilebilir kalmasını sağlamak için herkesin ilaçlarını reçete edildiği şekilde alması ve enfeksiyonu önlemek için adımlar atması her zamankinden daha önemlidir.
Belsoğukluğunu önlemenin tek yolu cinsel ilişkiye girmemektir. Birçok insan için daha gerçekçi bir hedef belsoğukluğuna yakalanma ve yayılma riskini azaltmaktır. Riski azaltmak için aşağıdaki adımlar atılabilir:
Kişi cinsel olarak aktifse belsoğukluğu için mükemmel bir koruma yoktur. Örneğin, prezervatifler yırtılabilir. Yine de cinsel ilişki sırasında ekstra önlemler almak enfeksiyon riskini büyük ölçüde azaltabilir.
ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri, kadınların, cinsel olarak aktif olan ve 25 yaşın altındaki herkesin her yıl belsoğukluğu testi yaptırmasını önermektedir. Kişinin cinsiyeti ne olursa olsun, belsoğukluğuna yakalanma riskinin yüksek olduğu düşünülüyorsa her yıl test yaptırması gerekebilir. Risk faktörleri arasında yaş ve cinsel aktivite yer alır. Belsoğukluğunun yaşanan bölgede ne kadar yaygın olduğu gibi faktörler de önemlidir.
Riskine bağlı olarak kişinin ne sıklıkta test yaptırması gerektiği konusunda bir sağlık uzmanıyla görüşülmelidir.
Hızlı tedavi gören ve tedavi talimatlarına dikkatle uyan kişiler normal yaşamlarına devam edebilirler. Tedavi edilmeyen belsoğukluğu uzun vadede çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir. Belsoğukluğu, uygun bakım yapılmazsa hayati tehlike bile oluşturabilir.
Kadınlarda tedavi edilmeyen belsoğukluğu aşağıdakilere sebep olabilir:
Erkeklerde tedavi edilmeyen belsoğukluğu aşağıdakilere sebep olabilir:
Kişi mutlaka doktoruyla bu durumu konuşmalıdır. Enfeksiyon doğum sırasında bebeğe geçebilir, bu da yeni doğan bebek için sağlık sorunlarına neden olabilir. Tedavi edilmemiş belsoğukluğu olan ebeveynlerden doğan bebekler düşük doğum ağırlığı ve körlük gibi komplikasyonlar açısından risk altındadır.
Doktor, anne ve bebeği güvende tutmak için doğru test ve tedavinin alınmasına yardımcı olacaktır.
Doktor, cinsel ilişkiye ne zaman devam edilebileceği konusunda kişiye talimatlar verecektir. Genel olarak, cinsel ilişkiye girmeden önce kişi ve partnerinin tüm ilaçlarını bitirdikten sonra en az 1 hafta beklemesi gerekir. Belirtiler tamamen geçene kadar beklenmelidir.
Kişi cinsel olarak aktifse ve belsoğukluğu için yüksek risk taşıyorsa, düzenli olarak cinsel yolla bulaşan enfeksiyon testi yaptırmalıdır. Belsoğukluğu da dahil olmak üzere birçok cinsel yolla bulaşan enfeksiyon belirtilere neden olmadığından, kişinin enfeksiyonu olabilir ve bunu bilmeden başkalarına bulaştırabilir. Tedavi edilmeyen belsoğukluğu, düzenli test ve hızlı tedavi ile önlenebilecek komplikasyonlara neden olabilir.
Kişide belsoğukluğu varsa, doktora sorulabilecek sorular şunlardır:
Mümkün olan en kısa sürede antibiyotik tedavisine başlanmalıdır. Kişi partnerini uyarmalıdır, böylece onlar da test yaptırabilir ve tedavi olabilirler. İlaç enfeksiyonla savaşırken cinsel ilişkiden kaçınılması gerekebilir. Şu anda antibiyotikler belsoğukluğunu tedavi edebilir durumdadır.
Kötü kokulu bir akıntı belsoğukluğunun yaygın bir belirtisi değildir. Kötü kokulu (balık kokusuna benzer) bir vajinal akıntı, belsoğukluğu ile ilgisi olmayan bir vajinal enfeksiyona işaret edebilir. Alışılmadık bir koku fark edilirse ve kişi sağlığı konusunda endişeleniyorsa bir doktordan randevu alınmalıdır.
Hem belsoğukluğu hem de klamidya oldukça bulaşıcıdır ve tedavi edilmediğinde sağlığa uzun vadeli zararlar verebilir. Güvenli cinsel ilişkiye girerek her iki enfeksiyondan da mümkün olduğunca kaçınılmalıdır. Kişi, kendinin veya partnerinin enfekte olduğunu öğrenirse derhal tedavi olmalıdır.
Belsoğukluğunu önlemenin en iyi yolu, herhangi bir cinsel aktivite sırasında prezervatif kullanmaktır. Belsoğukluğu genellikle semptomlara neden olmadığından güvenli cinsel ilişki özellikle önemlidir. Kişinin belsoğukluğuna maruz kalmış olma ihtimali varsa, bu konuya dair utanç ya da çekinceleri bir doktoru ziyaret etmesini engellememelidir. Böyle bir durumda hemen test yaptırılmalıdır. Tedavi edilmeyen belsoğukluğu, kişinin sağlığına uzun vadeli zarar verebilir. Basit bir antibiyotik tedavisi enfeksiyonu iyileştirebilecekken, bu komplikasyonları yaşamak zorunda kalınmamalıdır.