Kızamık Nedir? Belirtileri Nelerdir? Aşı Ne Zaman Yapılır?

Kızamık Nedir? Belirtileri Nelerdir? Aşı Ne Zaman Yapılır? başlıklı yazımızda detayları bulabilirsiniz. Kızamık ya da rubeola; ateş, kırmızı döküntü, öksürük ve kırmızı gözlere neden olan bulaşıcı bir hastalıktır. İşitme kaybına neden olabilen ensefalit gibi ciddi komplikasyonlara sahip olabilir. Aşı yaptırarak kızamıktan korunmak mümkündür.

Kızamık Nedir?

Kızamık; bir virüsün neden olduğu, hava yoluyla bulaşan bir hastalıktır ve çok bulaşıcıdır. Semptomlar, maruz kaldıktan yaklaşık 8 ila 12 gün sonra gelişebilir ve 10 ila 14 gün boyunca devam edebilir.

Kızamık ayrıca rubeola olarak da adlandırılır. Alman kızamığı (rubella) veya kızamıkçık ile aynı şey değildir.

Kızamık ve Kızamıkçık Arasındaki Fark Nedir?

Kızamık (rubeola) ve Alman kızamığı (kızamıkçık) bazı yönlerden benzerdir. Ateş, boğaz ağrısı ve döküntü gibi bazı ortak semptomları vardır ancak kızamığa neden olan virüs, Alman kızamığına neden olan virüsten farklıdır.

Alman kızamığı hamile olanlar için çok ciddidir. Bu durum kişinin düşük yapmasına veya bebekte doğum kusurlarına neden olabilir. Her iki viral hastalık da tek bir aşı ile önlenebilir.

Kızamık Kimleri Etkiler?

Aşı olmayan herkes kızamık olabilir. Kızamık aşısı bulunmadan önce neredeyse herkes kızamığa yakalanıyordu. Kızamık geçiren veya kızamığa karşı aşı olanların, kızamık virüsüne karşı bağışık olma olasılığı yüksektir (aşıdan sonra hala atipik veya modifiye kızamık olunabilir.)

Başarılı bir aşılama programı sayesinde, ABD'de kızamık 2000 yılına kadar fiilen ortadan kaldırılmıştır. Şimdi ise çocuklarını aşılatmamaya karar veren çok sayıda ebeveyn nedeniyle yeni salgınlar yaşanmaktadır. Aşılanmamış uluslararası yolcular her zaman bir risk oluşturur ancak kişi aşı olarak riski azaltabilir.

Kızamığın Belirtileri Nelerdir?

Kızamığın en yaygın belirtileri aşağıdakiler gibidir:

• Yüksek ateş,
• Kuvvetli öksürük,
• Kırmızı veya kanlı gözler,
• Burun akıntısı,
• Kafada başlayan ve daha sonra aşağı doğru yayılan kırmızı bir döküntü.

Diğer kızamık belirtileri aşağıdakiler gibidir:

• Boğaz ağrısı,
• Ağızda beyaz noktalar,
• Kas ağrısı,
• Işığa duyarlılık (ışık gözleri acıtabilir).

Kızamık Döküntüsü Neye Benzer?

Döküntü yüzde düz kırmızı noktalar olarak başlar ve daha sonra vücutta aşağı doğru hareket eder. Daha sonra kırmızı döküntünün üzerinde daha küçük kabarık beyaz noktalar görünebilir. Döküntü vücuttan aşağı inerken lekeler birleşebilir.

Kızamığa Ne Sebep Olur?

Kızamık, morbillivirüs adı verilen son derece bulaşıcı bir virüsten kaynaklanır. Hatta aşı olmayan 10 kişi kızamık olan biriyle aynı odada bulunursa, bu kişilerden dokuzu kızamık olur. Kızamık aşağıdaki yollarla yayılır:

• Öksürükle, hapşırıkla veya konuşurken havaya yayılan kirli damlacıklar.
• Kızamık olan birini öpmek.
• Kızamık olan biriyle içecek veya yiyecek paylaşmak.
• El sıkışmak, el ele tutuşmak veya kızamık olan birine sarılmak.
• Hamile insanlardan bebeklerine hamilelik sırasında, doğum sırasında veya emzirirken.

Havadaki solunum damlacıkları, kızamık olan kişi gittikten sonra bile odada kalabilir.

Enfekte olduktan sonra kızamık belirtilerinin ortaya çıkması 6 ila 21 gün sürebilir. Bu kuluçka dönemidir. Bir döküntü geliştirmeden yaklaşık 4 gün önce ve döküntü başladıktan yaklaşık 4 gün sonraya kadar kişi bulaşıcıdır.

Kızamık Nasıl Teşhis Edilir?

Doktor muhtemelen kişiyi muayene ederek kızamığı teşhis edebilecektir ancak, virüsü aşağıdaki numunelerde bulmak için laboratuvar testleri de istenebilir:

• Burun ve boğazdan alınan salgılar,
• İdrar.

Kızamık Nasıl Tedavi Edilir?

Kızamığın tedavisi yoktur. Virüs, genellikle yaklaşık 10 ila 14 gün süren seyrini tamamlamalıdır. Yine de kendini daha iyi hissetmeyi sağlayacak bazı şeyler yapılabilir. Örnek vermek gerekirse:

• Ağrılar veya ateş için asetaminofen veya ibuprofen almak,
• Bol bol dinlenmek,
• Yeterince sıvı içmek,
• Tuzlu su ile gargara yapmak,
• Gözlerde ağrı ya da hassasiyet varsa kuvvetli ışıktan kaçınmak.

Reye sendromu riski nedeniyle, doktor özellikle söylemediği sürece çocuklara veya gençlere asla aspirin verilmemelidir.

Kızamığın Komplikasyonları Nelerdir?

Kızamığa bağlı birçok komplikasyon vardır ve bunlardan bazıları çok ciddidir.

Komplikasyonlar en sık şu durumlarda olur:

• 5 yaşında veya daha küçük yaştaki çocuklar,
• Hamile insanlar,
• 20 yaş ve üstü yetişkinler,
• Bağışıklık sistemi zayıflamış insanlar.

Kızamığın komplikasyonları aşağıdakiler gibidir:

• İshal,
• Kulak enfeksiyonları,
• Akciğer iltihaplanması,
• Bu durum beyin iltihabına neden olarak nöbetlere, işitme kaybına veya öğrenme güçlüğüne neden olabilir,
• Ölüm. Aşı ABD'de yaygın olarak kullanılmadan önce, her yıl yaklaşık 400 ila 500 kişi kızamıktan ölüyordu.

İnsanlar Ne Zaman Kızamık Aşısı Olmalıdır?

Kızamığa karşı koruma sağlayan iki tür aşı vardır. Bunlar; kızamık, kabakulak, kızamıkçık (MMR) aşısı ve kızamık, kabakulak, kızamıkçık, suçiçeği (MMRV) aşısıdır.

MMR Aşısı

Çocuklar için MMR aşısı genellikle iki seferde verilir. İlk doz 12-15 aylıkken, ikincisi ise 4-5 yaşlarında yapılır. Bir çocuk aşılanmamışsa, virüse maruz kaldıktan sonraki üç gün içinde aşı yapılarak kızamık önlenebilir.

Kişi yetişkinse ve aşı olup olmadığından emin değilse, aşı yaptırmak için bir doktorla görüşülmelidir. Uluslararası bir seyahat planlanıyorsa bu özellikle önemlidir.

MMRV Aşısı

Bu aşı sadece 12 aylıktan 12 yaşına kadar olan çocuklar için mevcuttur. Çocuk, 12 ila 15 ay arasında ilk dozu olmalı, 4 ila 6 yaşları arasında ikinci dozu yaptırmalıdır ancak ikinci doz, ilk dozdan 3 ay sonra da yapılabilir. Çocuk için en iyi zamanlamanın ne olduğu konusunda bir çocuk doktoruyla görüşülmelidir.

Kızamık Aşısı Kimlere Yapılmamalıdır?

Hamileler kızamık aşısı olmamalıdır. Bir bağışıklık sistemi hastalığı veya önceki bir aşıya gösterilen alerjik reaksiyon gibi aşı olmamak için bazı nedenler ya da doğru zamanı beklemek için sebepler olabilir. Bunu bir doktorla görüşmek ve onun kişinin tıbbi geçmişi hakkında sorduğu tüm soruları yanıtlamak önemlidir.

Kızamığa Maruz Kalma İhtimali Olanlar Ne Gibi Önlemler Alabilir?

Kızamıktan korunmanın en iyi yolu aşı olmaktır. Bir sağlık kuruluşunda çalışan kişiler vücut sıvıları ile temas halindeyken maske, önlük ve elbise gibi kişisel koruyucu donanımları kullanmalıdır. Eldiven giymeden önce ve sonra eller yıkanmalıdır.

Çocuklarla çalışan kişilerin hasta insanlarla fiziksel temastan kaçınmaları ve iyi el yıkama tekniklerini uygulamaları teşvik edilmelidir.

Kızamık Olan Birinde Hastalığın Seyri Nasıldır?

Çoğu kızamık vakası için sonuç son derece olumludur. Hastalık geçtikten sonra muhtemelen tekrar kızamık olmaya karşı korunulmuş olur. Ciddi komplikasyonların olduğu durumlarda, uzun vadeli sorunların görünümü daha az bir kesinliğe sahiptir ve hastalığın seyri duruma göre değişebilir.

Kızamık Olanlar Ne Zaman İşe veya Okula Dönebilir?

İşe veya okula geri dönmek için döküntülerden sonra en az 4 gün beklenmelidir.

Ne Zaman Bir Doktorla İletişime Geçmek Gerekir?

Kişi kendinin veya çocuğunun kızamık olan biriyle temas kurduğunu düşünüyorsa, bir doktorla iletişime geçmelidir. Kişinin kendinde veya çocuğunda kızamık varsa ve durum daha da kötüleşiyor ya da iyileşmiyorsa mutlaka doktoruyla görüşmelidir.

Kızamık Nereden Geldi?

Sığırlarda bulunan bir sığır vebası virüsünün MÖ. 600 yıllarında insanlara sıçradığına inanılıyor. Bu virüs kızamık virüsü haline gelmiş durumdadır.

Kızamığa Maruz Kalan Hamileler Ne Yapmalıdır?

Kişi hamileyse ve kızamığa maruz kaldığını düşünüyorsa, hemen bir sağlık kuruluşuna başvurmalıdır.

Kızamığa maruz kalınırsa derhal bir sağlık uzmanı ile iletişime geçmek gerekir. Çoğu kızamık vakası rahatsız edici olsa da semptomları tedavi etmek mümkündür. Bununla birlikte, bazı kızamık vakaları ölüm de dahil olmak üzere ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Kızamık, yetişkinler ve çocuklar için mevcut olan güvenli aşıları kullanarak önlenebilen bir hastalıktır.