Rahim Sarkması (Uterus Prolapsusu) Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Rahim Sarkması (Uterus Prolapsusu) Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Rahim sarkması (uterus propalusu), kişi yaşlandıkça ortaya çıkabilen yaygın bir durumdur. Zamanla ve birden fazla vajinal doğumla, rahmin etrafındaki kaslar ve bağlar zayıflar. Bu destek yapısı bozulmaya başladığında rahim normal pozisyonundan sarkabilir. Rahim sarkması tedavisi, sarkmanın ciddiyetine bağlı olarak cerrahi ve cerrahi olmayan seçenekleri içerir.

Rahim Sarkması Nedir?

Rahim sarkması, rahmin etrafındaki kasların ve dokuların zayıfladığı bir durumdur. Bu durum rahmin sarkmasına veya vajinanın içine düşmesine neden olur. Tüm kadınların başına gelebilir ancak en sık menopozdan sonra ve birden fazla vajinal doğum yapmış kişilerde görülür.

Pelvisteki kaslar, bağlar ve dokular pelvik taban kasları olarak adlandırılır. Bu kaslar rahmi, rektumu, vajinayı, mesaneyi ve diğer pelvik organları destekler. Pelvik taban kasları artık destek sağlayamayacak kadar hasar gördüğünde veya zayıfladığında prolapsus meydana gelir. Bu da pelvik organların vajinanın içine veya dışına düşmesine neden olur.

Rahim sarkması, rahmin destekleyici kaslarının ne kadar zayıfladığına bağlı olarak hafif veya şiddetli olabilir. Tamamlanmamış bir prolapsusta, rahim vajinanın içinde kısmen kalacak kadar kaymış olabilir. Bu bir yumru veya şişkinlik oluşturur. Daha ciddi bir durumda rahim vajinadan dışarı çıkacak kadar kayabilir. Buna tam prolapsus denir.

Rahim Sarkmasının Aşamaları Nelerdir?

Doktorlar rahim sarkmasını sınıflandırmak için bir sistem kullanır. Rahim sarkmasının aşamaları şunlardır:

• Evre I: Rahim vajinanın üst kısmına düşer.
• Evre II: Rahim vajinanın alt kısmına düşer.
• Evre III: Rahim vajinadan dışarı doğru çıkıntı yapar.
• Evre IV: Rahmin tamamı vajinanın dışına kayar.

Rahim Sarkması Kimlerde Görülür?

Rahim sarkmasının aşağıdaki kişilerde görülme olasılığı yüksektir:

• Bir veya daha fazla vajinal doğum yapmış olmak.
• Menopoza girmiş olmak.
• Ailede rahim sarkması öyküsü olması.
• Daha önce pelvik ameliyat geçirmiş olmak.

Menopoz, yumurtalıklar aylık adet dönemini düzenleyen hormonları üretmeyi bıraktığında ortaya çıkar. Bu hormonlardan biri östrojendir. Bu özel hormon pelvik kasları güçlü tutmaya yardımcı olur. Bu hormon olmadan prolapsus geliştirme riski daha yüksektir.

Rahim Sarkması Ne Kadar Yaygındır?

Rahim sarkması oldukça yaygın bir durumdur. Bu duruma yakalanma riski yaşla birlikte artar. Ayrıca birden fazla vajinal doğum yapıldıysa rahim sarkması riski daha yüksektir.

Rahim Sarkması Ne Kadar Ciddidir?

Rahim sarkması normal aktiviteleri aksatabilir ve rahatsız edici olabilir. Çok hafif vakalar tedavi gerektirmeyebilir veya herhangi bir rahatsızlığa neden olmayabilir. Bununla birlikte, ciddi vakalar işemeyi veya normal bir bağırsak hareketi yapmayı zorlaştırabilir. Rahim sarkması tipik olarak bir yaşam kalitesi sorunudur ve doktorlar, durumun semptomları günlük yaşama müdahale etmeye başladığında bunu tedavi eder.

Sarkmış Bir Rahim Nasıl Hissettirir?

Hafif bir rahim sarkması vakası varsa belirgin bir semptom olmayabilir. Ancak rahim pozisyonundan daha fazla kaydıkça, mesane veya bağırsak gibi diğer pelvik organlar üzerinde baskı oluşturabilir ve aşağıdaki gibi semptomlara neden olabilir:

• Pelviste ağırlık, dolgunluk veya basınç hissi.
• Pelviste, karında veya belde ağrı.
• Cinsel ilişki sırasında ağrı.
• Vajinanın açıklığından düşen rahim dokusu.
• Vajinaya tampon veya diğer aplikatörleri yerleştirmede sorun.
• Kabızlık.
• İdrar kaçırma (inkontinans), sık sık işeme ihtiyacı (idrar sıklığı) veya ani işeme dürtüsü (idrar aciliyeti) gibi idrar yapma sorunları.

Uzun süre ayakta durulduğunda, yüründüğünde, öksürüldüğünde ve hapşırıldığında semptomlar kötüleşebilir. Bu pozisyonlarda yerçekimi pelvik kaslara ekstra baskı uygular.

Rahim Sarkmasına Ne Sebep Olur?

Rahim pelvis içinde bir grup kas ve bağ (pelvik taban kasları) tarafından yerinde tutulur. Bu yapılar zayıfladığında rahmi yerinde tutamaz hale gelirler ve sarkma başlar. Pelvik kasların zayıflamasına aşağıdakiler başta olmak üzere çeşitli faktörler katkıda bulunabilir:

• Menopozun bir sonucu olarak kas tonusunun kaybı.
• Obezite.
• Vajinal doğum, özellikle çok sayıda bebek veya büyük bebekler (4 kilodan fazla) doğurulduysa.
• Hamilelik.
• Kronik öksürme veya ıkınma.
• Kronik kabızlık.
• Tekrarlanan ağır kaldırma.

Hangi Durumlar Rahim Sarkması ile İlişkilidir?

Pelvik bölgedeki diğer organlar, etrafındaki kaslar çok zayıfladığında pozisyonundan düşebilir. Diğer pelvik organ prolapsusu türlerinden bazıları şunlardır:

• Sistosel: Mesanenin vajinanın içine veya dışına düşmesi.
• Rektosel: Rektumun vajinanın içine veya dışına doğru çıkıntı yapması.
• Enterosel: İnce bağırsağın bir kısmının vajinaya doğru çıkıntı yapması.

Rahim Sarkması Nasıl Teşhis Edilir?

Doktor rahmin normal pozisyonundan aşağı inip inmediğini belirlemek için bir pelvik muayene yapacaktır. Pelvik muayene sırasında doktor bir spekulum (vajinanın içini görmelerini sağlayan bir alet) yerleştirerek vajina ve rahmi inceler. Doktor, rahmin vajinal kanala düşmesinden kaynaklanan herhangi bir şişkinlik olup olmadığını hissedecektir. Ayrıca doktor kişiden öksürmesini, ıkınmasını veya idrarını tutuyormuş gibi davranmasını isteyebilir. Bu, kasların ne kadar zayıf olduğunu görmelerine yardımcı olabilir.

Sarkmış Bir Rahim Nasıl Düzeltilir?

Rahim sarkmasını tedavi etmek için cerrahi ve cerrahi olmayan seçenekler vardır. Doktor, prolapsusun ciddiyetine, kişinin genel sağlığına, yaşına ve gelecekte çocuk isteyip istemediğine bağlı olarak tedavi yolunu seçecektir. Tedavi genellikle çoğu insan için etkilidir. Tedavi seçenekleri şunları içerebilir:

Cerrahi Olmayan Seçenekler

• Egzersiz yapmak: Kegel egzersizleri adı verilen özel egzersizler pelvik taban kaslarını güçlendirmeye yardımcı olabilir. Hafif uterus prolapsusu vakalarında gereken tek tedavi bu olabilir. Kegel egzersizleri yapmak için pelvik kaslar idrar tutulmaya çalışıyormuş gibi sıkılmalıdır. Kaslar birkaç saniye sıkı tutulmalı ve sonra bırakılmalıdır. Bu 10 kez tekrarlanır. Bu egzersizler istenen yerde ve istenen zaman yapılabilir (günde en fazla dört kez).
• Vajinal peser: Bir peser, rahmin (serviks) alt kısmının etrafına veya altına oturan kauçuk veya plastik halka şeklinde bir cihazdır. Bu cihaz rahmi desteklemeye ve yerinde tutmaya yardımcı olur. Bir doktor sık sık temizlenmesi ve cinsel ilişkiden önce çıkarılması gereken peseri takacak ve yerleştirecektir.
• Diyet ve yaşam tarzı: Beslenme düzeninde ve yaşam tarzında yapılacak değişiklikler kabızlık gibi semptomların hafifletilmesinde yardımcı olabilir. Su ve lif alımını artırmak, dışkı yapmak için zorlanma sıklığını azaltabilir. Vücut tipine göre sağlıklı bir kiloda kalmak, ayakta durulduğunda veya yüründüğünde pelvik kaslara daha az baskı uygulanmasını sağlar.

Cerrahi Seçenekler

• Histerektomi ve prolapsus onarımı: Rahim sarkması, histerektomi adı verilen cerrahi bir prosedürle rahmin alınmasıyla tedavi edilebilir. Bu vajinadan (vajinal histerektomi) veya karından (abdominal histerektomi) yapılan bir kesi (insizyon) yoluyla yapılabilir. Histerektomi büyük bir ameliyattır ve rahmin alınması hamileliğin artık mümkün olmadığı anlamına gelir.
• Histerektomi olmadan prolapsus onarımı: Bu prosedür rahmin normal pozisyonuna geri getirilmesini içerir. Uterus süspansiyonu, yerinde tutmak için pelvik bağların uterusun alt kısmına yeniden bağlanmasıyla yapılabilir. Ameliyat, doktorun kullandığı tekniğe bağlı olarak vajinadan veya karından yapılabilir.

Sarkmış Bir Rahim Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Bu durum prolapsusun ciddiyetine bağlıdır. Yaşam kalitesinin etkilenmediği hafif vakalarda doktor tedavi önermeyebilir. Rahim sarkması vücudun pelvik bölgesindeki diğer organları (mesane ve rektum gibi) etkileyebilir. Doktorlar genellikle rahim sarkması rahatsız edici hale geldiğinde tedavi önerir.

Sarkmış Rahim Geri İtilebilir mi?

Rahmi geri itmek mümkün değildir. Rahim sarkmasını yalnızca doktorlar tedavi edebilir.

Rahim Sarkması Riski Nasıl Azaltılabilir?

Birden fazla vajinal doğum yapmak veya menopoza girmek gibi bazı faktörler önlenemez.

Prolapsus geliştirme riskini azaltmanın yolları vardır. Prolapsus riskini azaltabilecek birkaç yaşam tarzı ipucu şunlardır:

• Sağlıklı kiloyu korumak ve düzenli egzersiz yapmak.
• Pelvik taban kaslarını güçlendirmek için Kegel egzersizleri yapmak.
• Sigara içmeyi bırakmak. Bu, pelvik kaslara ekstra yük bindirebilecek kronik öksürük geliştirme riskini azaltır.
• Ağır nesneler taşırken uygun kaldırma tekniklerini kullanmak.
• Kabız olmaktan veya dışkı yapmak için ıkınmaktan kaçınmak.

Uterus Prolapsusunu Önlemek İçin Uygun Ağırlık Kaldırma Teknikleri Nelerdir?

Ağır nesneleri kaldırırken yaralanmaları önlemeye yardımcı olabilecek aşağıdakiler gibi birkaç ipucu vardır:

• Garip şekilli veya tek başınıza kaldıramayacağınız kadar ağır nesneleri kaldırmaya çalışmayın. Ayrıca, ağır nesneleri bel seviyesinin üzerine kaldırmaktan kaçının.
• Bir nesneyi kaldırmadan önce ayağınızın yere sağlam bastığından emin olun.
• Bel seviyenizden daha alçak bir nesneyi kaldırmak için sırtınızı düz tutun, dizlerinizden ve kalçalarınızdan eğilin. Dizleriniz düzken belinizden öne doğru eğilmeyin.
• Kaldırmaya çalıştığınız nesneye yakın geniş bir duruşla durun ve ayaklarınızı yere sağlam basın. Karın kaslarınızı sıkın ve nesneyi bacak kaslarınızı kullanarak kaldırın. Dizlerinizi sabit bir hareketle düzleştirin. Nesneyi vücudunuza doğru çekmeyin.
• Bükülmeden tamamen dik durun. Bir nesneyi kaldırırken ayaklarınızı daima öne doğru hareket ettirin.
• Bir nesneyi masadan kaldırıyorsanız, vücudunuza yakın tutabilmek için masanın kenarına doğru kaydırın. Nesneye yakın olmak için dizlerinizi bükün. Nesneyi kaldırmak için bacaklarınızı kullanın ve ayakta durun.
• Kollarınızı bükerek nesneleri vücudunuza yakın tutun. Karın kaslarınızı sıkın. Küçük adımlar atın ve yavaşça ilerleyin.
• Nesneyi indirmek için ayaklarınızı kaldırmak için yaptığınız gibi yerleştirin, karın kaslarınızı sıkın, kalçalarınızı ve dizlerinizi bükün.

Rahim Sarkması Tekrar Oluşabilir mi?

Çoğu zaman rahim sarkması tedavisi etkilidir. Ancak bazen prolapsus geri gelebilir. Bu, aşağıdaki durumlarda daha yaygındır:

• Çok şiddetli bir sarkma varsa.
• Obezite varsa.
• Kişi 60 yaşından gençse.

Rahim Sarkmasının Seyri Nasıldır?

Çoğu durumda rahim sarkmasının seyri çok iyidir. Tedavi görmek ve yaşam tarzı değişiklikleri yapmak (sağlıklı bir kiloyu korumak ve egzersiz yapmak) sarkmanın tekrar oluşmasını önlemeye yardımcı olabilir. Sarkma ile ilgili endişeler hakkında doktorla görüşülmelidir. Doktor bir tedavi planı geliştirmeye ve gelecekteki sarkmaları önlemek için iyi yaşam tarzı alışkanlıkları oluşturmaya yardımcı olabilir.

Ne Zaman Bir Doktoru Ziyaret Etmek Gerekir?

Aşağıdaki rahim sarkması belirtilerinden herhangi birine sahip olanlar bir doktora başvurmalıdır:

• Vajinaya bir şey sıkışmış veya vajinadan bir şey çıkıyormuş gibi hissetmek.
• İşemek veya dışkılamanın ağrılı olması.
• Başka bir durumdan kaynaklanmayan kronik bel ağrısı veya pelvik basınca sahip olmak.

Rahim sarkması, birkaç kez vajinal doğum yapmış veya menopoza girmiş kişilerde sık görülen bir durumdur. Belirtiler rahmin yerinden ne kadar kaymış olduğuna bağlı olarak değişir ancak oldukça rahatsız edici olabilir. Vajinada şişkinlik veya pelvik bölgede baskı gibi rahim sarkması belirtileri olanlar bir doktora başvurmalıdır. Diğer organlar etkilenmeden önce kişinin kendini daha iyi hissetmenize yardımcı olacak tedaviler mevcuttur.