Kraniosinostoz Nedir? Neden Olur? Nasıl Tedavi Edilir?

Kraniosinostoz Nedir? Neden Olur? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı yazımızda konuya dair detaylara değineceğiz. Kraniosinostoz, bir bebeğin kafatası kemikleri çok erken kaynaştığında ortaya çıkar ve bebeğin kafatasının şeklinde sorunlara neden olur. Erken tedavi ile çoğu çocukta başka kraniosinostoz semptomları görülmez. Bebekler kafatası şeklini düzeltmek için kask tedavisi olabilir veya ameliyat geçirebilir.

Kraniosinostoz Nedir?

Yeni doğmuş bir bebeğin kafatası birbirine uyan birkaç kemikten oluşur. Genellikle yenidoğanların kafatası kemikleri arasında sütür adı verilen boşluklar bulunur. Sütürler, bebeğin büyüyen beynine uyum sağlamak için kafatası boyutunun büyümesini sağlar. Kafatası kemiklerinin doğumda birbirine kaynaması ya da olması gerekende çok daha erken kaynaması durumuna kraniyosinostoz adı verilir.

Kafatasının sütürleri yaklaşık 2 yaşında beynin etrafında kaynaşır. Bir bebekte kraniosinostoz olduğunda, bu sütürlerden biri veya daha fazlası çok erken sertleşir ve bebek 2 yaşına gelmeden kapanır.

Kraniosinostoz Vücudu Nasıl Etkiler?

Sütürlerin çok erken kaynaştığı yerlerde bebeğin kafasının büyümesi durabilir. Dikişlerin kaynaşmadığı diğer bölgelerde ise bebeğin kafası büyümeye devam edecektir. Sonuç olarak, kraniosinostozlu bebeklerin kafaları genellikle asimetrik (şekilsiz) olur.

Bir bebeğin çok erken kapanan birden fazla sütürü varsa, beynin büyümesi için yeterli alan olmayabilir. Sonuç olarak bu bebeklerin kafatasında basınç birikmesi (kafa içi basınç artışı) yaşanabilir.

Kraniosinostoz Türleri Nelerdir?

Kraniosinostoz tipleri, sütürlerin nerede kapandığına bağlıdır:

• Sagital kraniosinostoz, başın üst kısmındaki sütürü etkiler. Sagital kraniyosinostozlu bebekler genellikle uzun, dar bir kafaya (skafosefali) sahiptir.
• Koronal kraniyosinostoz, her iki kulaktan başın tepesine uzanan koronal sütürlerden birini etkiler. Bu tip bebekler düz bir alına ve geniş bir kafaya sahip olabilir.
• Lambdoid kraniyosinostoz, başın arkası boyunca uzanan sütürü etkiler. Bu tip bebeklerde genellikle başın arka kısmı düzdür (plagiosefali).
• Metopik kraniosinostoz, burnun üst kısmından alnın üst kısmına kadar uzanan sütürü etkiler. Bu tip bebekler, alnın orta hattında dar bir çıkıntı ile üçgen bir kafaya sahip olabilirler.

Kraniosinostoz Ne Kadar Yaygındır?

Kraniosinostoz nadir görülür. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri'nde her 2.500 bebekten yaklaşık 1'ini etkiler.

Sagital kraniyosinostoz en yaygın konjenital kraniyosinostoz türüdür.

Kraniosinostoza Ne Sebep Olur?

Çoğu bebekte, uzmanlar kraniosinostozun bilinen bir nedenini tanımlayamamaktadır. Bazen kraniosinostoz sporadik (rastgele) bir gen mutasyonu (değişikliği) nedeniyle ortaya çıkar veya kalıtsal olabilir. Prematürite, kraniosinostoz için bir risk faktörüdür.

Diğer durumlarda, hamilelik sırasındaki bazı faktörler bebeğin kraniosinostoz geliştirme riskini artırır. Bunlar aşağıdakiler gibidir:

• Klomifen sitrat gibi doğurganlık ilaçları.
• Annede tiroid hastalığı olması (hamileyken tiroid hastalığı gelişmesi).

Kraniosinostozun Belirtileri ve Bulguları Nelerdir?

Kraniosinostozun birincil belirtisi şekilsiz bir kafatasıdır. Bebekler erken cerrahi tedavi görürlerse, başka herhangi bir kraniosinostoz belirtisi yaşamayabilirler.

Kraniosinostozun diğer belirtileri şöyledir:

• Bebeğin kafasında, kafatasının kapanmadığı yerde bıngıldak (yumuşak nokta) yoktur.
• Bebeğin kafasında hissedilebilen küçük, sert kemik çıkıntıları.
• Düzensiz veya asimetrik görünen yüz.

Kraniosinostozun Komplikasyonları Nelerdir?

Kraniosinostoz tedavi edilmezse veya buna bağlı kafa içi basınç oluşursa aşağıdakilere yol açabilir:

• Gelişimsel gecikmeler
• Nöbetler
• Şaşılık (şaşı gözler) veya diğer bozukluklar gibi görme veya göz hareketi bozuklukları
• Solunum güçlükleri, özellikle de yüzdeki diğer kemik anormallikleriyle ilişkiliyse
• Kalıcı kafa veya yüz deformiteleri

Yüz asimetrisi veya deformiteleri olan bazı çocuklar, öz saygı ile ilgili kaygılar ve beden imajı ile ilgili negatif düşüncelerle mücadele edebilir. Destek grupları, danışmanlık ve psikoterapi çocuğun olumlu bir benlik imajı geliştirmesine yardımcı olabilir.

Kraniosinostoz Nasıl Teşhis Edilir?

Doktorlar, genellikle bebeğin kafasındaki yumuşak noktaları hissederek, kaynaşmış kafatası sütürlerini gösteren çıkıntıları hissederek ve baş çevresini ölçerek kraniosinostozu teşhis edebilir.

Bebeğin başının boyutu beklendiği gibi büyümüyorsa, doktor bebekte kraniosinostoz olup olmadığını kontrol edecektir. Küçük boyutlu bir kafanın başka nedenlerden de kaynaklanabileceğini unutmamak önemlidir. Bu tanıyı doğrulamak için bebeğin başının röntgeninin çekilmesi veya BT taramasının yapılması gerekebilir.

Kraniosinostoz Nasıl Tedavi Edilir?

Kraniosinostoz tedavisi bebeğin semptomlarına ve bu semptomların ciddiyetine bağlı olarak değişir. Tedavi aşağıdakileri içerebilir:

• Kask tedavisi: Hafif kraniosinostozu olan bebekler özel bir tıbbi kask takabilir. Bu kask kafatasını zaman içinde nazikçe yeniden şekillendirir.
• Ameliyat: Birçok bebeğin kafatasını yeniden şekillendirmek, artan kafa içi basıncını azaltmak ve beynin düzgün bir şekilde büyümesine ve gelişmesine izin vermek için kafa ameliyatına ihtiyacı vardır. Cerrah, durumun ciddiyetine ve ilişkili semptomlara bağlı olarak ameliyatın zamanlamasını belirler. Bebekler yaşamlarının ilk yılı içinde ameliyata ihtiyaç duyabilir.

Çocuğun normal işleyişine ve faaliyetlerine geri dönmesini desteklemek için fizik tedavi, iş uğraş terapisi ve konuşma terapileri gibi diğer destekleyici terapilere ihtiyacı olabilir.

Kraniosinostoz Nasıl Önlenebilir?

Kraniosinostozu önlemenin kesin bir yolu yoktur. Doğum öncesi genetik testler kraniosinostoza yol açabilecek gen mutasyonlarını gösterebilir. Bir genetik danışman, bebek kraniosinostoz ile doğarsa genetik riskleri ve olası tedavi seçeneklerini anlamaya yardımcı olabilir.

Sağlıklı bir bebek sahibi olma şansı, aşağıdaki şekillerde artırılabilir:

• Düzenli doğum öncesi bakım ziyaretleri planlamak.
• Doğurganlık ilaçları veya tiroid hastalığı ile ilişkili riskler de dahil olmak üzere potansiyel risk faktörleri hakkında doktorla konuşmak.
• Doğum öncesi vitaminleri veya diğer takviyeleri belirtildiği şekilde almak.

Kraniosinostozlu Bebekler İçin Hastalığın Seyri Nasıldır?

Geçmişte kraniosinostoz tedavisi gören bebeklerin çoğu sağlıklı bir yaşam sürmektedir. Erken tedavi, beyin üzerindeki baskıya bağlı gelişimsel sorunları en aza indirebilir.

Kraniosinostoz Hangi Durumlarla İlişkilidir?

Kraniosinostozlu bazı bebeklerde genetik bir sendrom da vardır. Şekilsiz bir kafatasına ve diğer ilişkili anormalliklere neden olabilen bazı genetik sendromlar şunlardır:

• Apert sendromu
• Carpenter sendromu
• Crouzon sendromu
• Pfeiffer sendromu
• Saethre-Chotzen sendromu

Çocuğun Doktoruna Hangi Sorular Sorulmalıdır?

Ebeveynlerin, kraniosinostoz konusunda çocuklarının doktoruna aşağıdaki soruları sormaları faydalı olacaktır:

• Kraniosinostozun olası nedeni nedir?
• Hangi kraniosinostoz tedavisini önerirsiniz?
• Ameliyat riskleri nelerdir?
• Ameliyat olmamaya karar veririkirsek ne olur?
• Bebeğin kafa şekli beyin fonksiyonlarını etkiler mi?
• Aynı duruma sahip başka bir çocuğum olma olasılığı nedir?

Kraniosinostoz, bir bebeğin kafatası kemikleri çok erken kaynaştığında ortaya çıkar. Sonuç olarak bebeklerin kafatasları şekilsiz olabilir ve bu da beyin gelişimini olumsuz etkileyebilir. Kraniosinostoz tedavi edilmezse, çocuklarda gelişimsel gecikmeler olabilir. Kask tedavisi veya kraniosinostoz ameliyatı bebeğin kaynaşmış kemiklerini serbest bırakabilir veya yeniden şekillendirebilir. Zamanında tedavi ile kraniosinostozlu çocukların çoğu sağlıklı bir şekilde büyür ve gelişir.