Kompresyon Kırığı Nedir? Neden Olur? Nasıl Tedavi Edilir?

Kompresyon Kırığı Nedir? Neden Olur? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Kompresyon kırıkları omurlardaki (omurgadaki kemikler) küçük kırılmalardır. Bunlar 50 yaş üstü kadınlarda daha yaygındır. Kemikler yaşla ve osteoporozla zayıfladıkça kırılma olasılıkları artar. Zamanla omurlardaki kırıklar omurganın çökmesine ve eğrilmesine neden olur. Tedavi; dinlenme, ilaçlar, ateller ve minimal invaziv cerrahiyi içerir.

Kompresyon Kırığı Nedir?

Kompresyon kırıkları omurlardaki (omurgayı oluşturan kemikler) küçük kırıklar veya çatlaklardır. Kırıklar, her omurun ön tarafındaki kalın, yuvarlak kısım olan omur gövdesinde meydana gelir. Kemikteki kırıklar omurganın zayıflamasına ve çökmesine neden olur. Zamanla bu kırıklar postürü (duruşu) etkiler. Omurga öne doğru eğilir ve kişi "kambur" görünür (kifoz).

Kompresyon kırıkları genellikle omurganın torasik (orta) kısmında, özellikle de alt torasik bölgede meydana gelir. Doktorlar bunlara vertebral kompresyon kırıkları da demektedir. Genellikle osteoporozdan kaynaklanırlar. Ancak travma sonrası (araba kazası gibi) veya omurgadaki tümörlerin bir sonucu olarak da meydana gelebilirler.

Doktorlar kompresyon kırıklarını ilaçlarla ve özel bir tür sırt korsesi ile tedavi ederler. Bazı kişilerde omurları güçlendirmek ve omurgayı stabilize etmek için minimal invaziv bir prosedür gerekir.

Kompresyon Kırıkları Ne Kadar Yaygındır?

Kompresyon kırıkları yaygındır. Amerika Birleşik Devletleri'nde her yıl yaklaşık 1 milyon kompresyon kırığı meydana gelmektedir. Bu omurga kırıkları osteoporozu (kemiklerin zayıf ve kırılgan hale gelmesine neden olan bir durum) olan yaşlı kadınlarda daha yaygındır. Ayrıca yaşlı erkeklerde de görülür.

Uzmanlar, 50 yaşın üzerindeki her 4 kadından 1'inde en az bir kompresyon kırığı olduğunu tahmin etmektedir. Menopoza girmiş kadınlarda görülme olasılığı daha yüksektir. Yaşı 80'in üzerinde olan insanların neredeyse yarısında kompresyon kırığı görülmüştür.

Kompresyon Kırıklarının Belirtileri Nelerdir?

Kompresyon kırığı semptomları hafif ile şiddetli arasında değişir. Bazı kişilerde belirti görülmeyebilir. Doktorlar başka bir durum için röntgen çekerken kırığı fark edebilir. Ancak birçok kişi ağrı olmadan ayakta duramaz veya yürüyemez. Omurga kırığının belirtileri şunları içerir:

• Aniden ortaya çıkabilen ve uzun sürebilen sırt ağrısı (kronik sırt ağrısı). Genellikle omuzlar ve bel arasında herhangi bir yerde gelişir. Ağrı genellikle uzanıldığında daha iyi olur ve ayağa kalkıldığında veya yüründüğünde kötüleşir.
• Omurgada hareketlilik veya esneklikte azalma. Kişi bükülemeyebilir veya eğilemeyebilir.
• Kambur görünüm.
• Omurlar sıkıştıkça ve sırt eğrildikçe boyda kayıp.
• Sırtta karıncalanma, uyuşmaya ve yürüme zorluğuna neden olabilen sinir sıkışması ve sinir hasarı.
• Mesane veya bağırsakları kontrol etme sorunları (bu semptomlar ciddi, tedavi edilmemiş kırıklarda görülür).

Kompresyon Kırıklarına Ne Sebep Olur?

Çoğu kompresyon kırığı osteoporozdan kaynaklanır. Kemikler yaşla birlikte doğal olarak zayıflar. Omurgadaki omurlar daha düz ve daha dar hale gelir. Zayıflamış kemiklerin kırılma olasılığı daha yüksektir.

Kişide orta derecede osteoporoz varsa düşme veya başka bir kaza sonucu kompresyon kırığı yaşayabilir. Şiddetli osteoporozu olan kişilerde günlük aktiviteler sırasında bir kemik kırılabilir. Bunlar için arabadan inmek, hapşırmak, öksürmek veya aniden dönmek örnek olarak verilebilir.

Osteoporozu olmayan genç insanlarda kompresyon kırıkları genellikle travma (araba kazası gibi) veya kanserden kaynaklanır. Kanserli tümörler omurgaya yayılabilir, omurları zayıflatabilir ve kemiklerin kırılmasına neden olabilir.

Kimlerde Kompresyon Kırığı Görülme Olasılığı Daha Yüksektir?

50 yaşın üzerindeki kadınlarda osteoporoz nedeniyle kompresyon kırığı riski daha yüksektir. Yaş ilerledikçe her cinsiyetten insanda risk artar. Geçmişte bir kompresyon kırığı geçirmiş olan kişilerde başka bir kırık görülme olasılığı daha yüksektir.

Doktorlar Kompresyon Kırıklarını Nasıl Teşhis Eder?

Bir kompresyon kırığını teşhis etmek için doktor kişiyi muayene edecek ve belirtileri hakkında sorular soracaktır.

Muayene sırasında doktor:

• Omurganın hizasını ve duruşunu kontrol eder.
• Ağrının kaynağını belirlemek için sırtın farklı bölgelerine hafifçe bastırır.
• Uyuşma, karıncalanma veya kas güçsüzlüğü gibi sinir hasarı belirtileri olup olmadığına bakar.

Doktor ayrıca sırttaki kemiklerin, kasların ve yumuşak dokuların resimlerini görmek için görüntüleme çalışmaları isteyecektir.

Bu görüntüleme çalışmaları şunları içerir:

• Omurganın görüntülerini göstermek ve kırıkları ve diğer yaralanmaları aramak için BT taraması, omurga röntgeni veya MR.
• Kemik kaybını ölçen özel bir röntgen türü olan çift enerjili X-ışını absorpsiyometri (DEXA) taraması (kemik yoğunluğu testi).
• Doktorun bir görüntüleme çalışmasıyla birlikte kullandığı bir prosedür olan miyelogram. Doktor BT taraması veya röntgen çekmeden önce omurgaya bir kontrast madde (boya) enjekte eder. Boya görüntüleri daha net hale getirir.
• Üç fazlı kemik taraması, üç farklı ziyaret sırasında üç set görüntü çeken bir görüntüleme çalışmasıdır.

Doktorlar Kompresyon Kırıklarını Nasıl Tedavi Eder?

Kompresyon kırığı tedavisi ağrının giderilmesine, omurgadaki kemiklerin stabilize edilmesine ve başka bir kırığın önlenmesine odaklanır. Kırığın ciddiyetine ve genel sağlık durumuna bağlı olarak tedavi şunları içerebilir:

• Ağrı kesici ilaçlar: Doktor reçetesiz satılan nonsteroid antienflamatuar ilaçlar önerebilir ya da kas gevşetici veya reçeteli ilaçlar reçete edebilir. Bu ilaçlar kullanılırken doktorun talimatlarına dikkatle uyulmalıdır.
• Ateller: Özel bir tür sırt korsesi omurları destekleyebilir. Ayrıca omurganın hareketini azaltarak ağrıyı hafifletebilir.
• Kemikleri güçlendirmek için ilaçlar: Bifosfonatlar adı verilen ilaçlar daha fazla kemik kaybını yavaşlatabilir, kemikleri stabilize edebilir ve kırıkları önleyebilir. Bu ilaçlar arasında ibandronik asit ve alendronik asit bulunur.
• Vertebroplasti veya kifoplasti: Bu minimal invaziv prosedürler ağrıyı hafifletir, kemikleri stabilize eder ve hareketliliği artırır. Vertebroplasti sırasında doktor, omura bir iğne yerleştirir ve kemik çimentosu enjekte eder. Kifoplasti sırasında, çimento ile doldurulan şişirilebilir bir cihaz yerleştirilir. Vertebroplasti veya kifoplasti ayakta tedavi edilen bir prosedürdür, bu nedenle aynı gün eve gidilebilir.

Kompresyon Kırıkları Önlenebilir mi?

Kompresyon kırıkları her zaman önlenemeyebilir. Osteoporozdan kaynaklanan kompresyon kırığı riskini azaltmak için şunlar yapılmalıdır:

• Aşırı alkol almaktan kaçınmak.
• Sağlıklı beslenmek ve kemikleri güçlendiren D vitamini ve kalsiyumu yeterince almak.
• Nikotin kemikleri zayıflattığı ve kansere neden olduğu için sigarayı ve diğer tütün ürünlerini kullanmayı bırakmak.
• Düzenli kontroller için doktora görünmek ve osteoporoz riski varsa kemik kaybını yavaşlatmak için reçete edilen ilaçları kullanmak.

Kompresyon Kırığı Olan Kişilerde Durumun Seyri Nasıldır?

Görünüm yaşa, kırığın türüne ve ciddiyetine ve genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Birçok kompresyon kırığı birkaç aylık dinlenme, sınırlı hareket ve ilaç tedavisinden sonra iyileşir.

Kişinin osteoporozu varsa, başka bir kompresyon kırığı olasılığı daha yüksektir. Ayrıca kalça gibi diğer kemikleri kırma olasılığı da daha yüksektir.

Kompresyon Kırıkları İçin Ne Zaman Doktoru Ziyaret Etmek Gerekir?

Kişinin bir veya iki gün süre ve hala düzelmeyen ani sırt ağrısı varsa bir doktora görünmesi gerekir. Sırt ağrısı için bir değerlendirme yaptırmak önemlidir, böylece doktor ağrının nedenini belirleyebilir ve tedaviyi planlayabilir. Eğer kişi 65 yaşın üzerindeyse veya osteoporoz ya da kanser geçmişi varsa hemen bir doktor ile iletişin kurulmalıdır.

Kompresyon kırıkları çok yaygındır ve genellikle osteoporozdan kaynaklanır. Bu tür kırık riski yaşla birlikte artar. Kompresyon kırığı riskini azaltmak için düzenli olarak doktora görünmek, sağlıklı beslenmek ve bol miktarda D vitamini ve kalsiyum almak gerekir. 50 yaşın üzerinde olanların kemik yoğunluğu testi yaptırmak ve kemik kaybını yavaşlatmak için ilaç kullanmak konusunda doktoruyla görüşmesi faydalı olacaktır. Ani sırt ağrısı yaşayanlar da mutlaka bir doktora görünmelidir. Bir kompresyon kırığından sonra düzgün bir şekilde iyileşebilmek için doktorun talimatlarına uyulmalıdır.