Karaciğer Fonksiyon Testleri Nelerdir? Yüksek AST-ALT Değerleri Ne Anlama Gelir?

Karaciğer Fonksiyon Testleri Nelerdir? Yüksek AST-ALT Değerleri Ne Anlama Gelir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Karaciğer fonksiyon testleri; proteinler, enzimler ve bilirubin dahil olmak üzere karaciğer tarafından üretilen farklı maddeleri ölçen kan testleridir. Farklı maddelerin yüksek veya düşük seviyeleri farklı hastalıklara işaret edebilir.

Karaciğer Fonksiyon Testi Nedir?

Karaciğer fonksiyon testleri, karaciğer tarafından üretilen farklı maddeleri ölçen kan testleridir. Bu ölçümler, doktora karaciğerin genel sağlığı ve ne kadar iyi çalıştığı hakkında önemli bilgiler verir. Bir karaciğer paneli genellikle tek bir kan örneğinde birkaç maddeyi ölçecektir. Bunlar; çeşitli enzimleri, proteinleri ve yan ürünleri içerebilir.

Beş Temel Karaciğer Fonksiyon Testi Nedir?

En yaygın karaciğer testleri şunlardır:

• Karaciğer enzimleri testi: Karaciğer enzimleri arasında alkalin fosfataz (ALP), alanin transaminaz (ALT), aspartat aminotransferaz (AST) ve gama-glutamil transferaz (GGT) bulunur. Bunlar karaciğer hasarı olduğunda yükselir.
• Toplam protein testi: Toplam protein testi kandaki protein seviyelerini ölçer. Karaciğer protein üretir ve düşük protein seviyeleri karaciğerin en iyi şekilde çalışmadığını gösterebilir.
• Bilirubin testi: Bilirubin, karaciğerin safrada biriktirdiği bir atık üründür.
• LDH testi: Laktat dehidrojenaz (LDH), karaciğer de dahil olmak üzere vücudun birçok dokusunda bulunan bir enzimdir.
• Protrombin Zamanı (PT) testi: Bu test, karaciğerin ürettiği proteinleri içeren bir süreç olan kan örneğinin pıhtılaşmasının ne kadar sürdüğünü ölçer.

Bu testlerin hepsi kapsamlı metabolik panel adı verilen rutin kan panelinin bir parçasıdır.

Karaciğer Fonksiyonlarını Kontrol Etmek İçin Testler Ne Zaman Yapılır?

Doktor kişiyi olası hepatit veya diğer karaciğer hastalıklarına karşı taramak için bu değerleri kontrol etmek isteyebilir. Kişi karaciğer hastalığı olduğunu zaten biliyorsa, bunun nasıl ilerlediğini veya bir tedavinin işe yarayıp yaramadığını kontrol etmek isteyebilir. Karaciğeri etkilediği bilinen bazı ilaçların yan etkilerini izlemek için de karaciğer testi yaptırılabilir.

Bir Karaciğer Paneli Ne Tür Şeyler Söyleyebilir?

Farklı maddelerin farklı değerleri ve oranları doktora aşağıdakiler ile ilgili bilgi verebilir:

• Karaciğer iltihabı (hepatit) olup olmadığı.
• İltihabın alkole bağlı mı yoksa alkolik olmayan (metabolik) mı olduğu.
• Karaciğerin kendisinde veya safra kanallarında bir sorun olup olmadığı.
• Karaciğer fonksiyonlarının bozulup bozulmadığı ve bozulduysa ne kadar bozulduğu.
• Safra akışının bozulup bozulmadığı ve bozulduysa ne kadar bozulduğu.
• Kullanılan ilaçların karaciğeri etkileyip etkilemediği ve etkiliyorsa ne kadar etkilediği.

Karaciğer Fonksiyon Testleri Nasıl Çalışır?

Bir sağlık çalışanı, laboratuvarda test etmek için koldaki bir damardan az miktarda kan alır. Bu örnekte farklı maddelerin anormal derecede yüksek veya düşük seviyeleri aranır. Genellikle, farklı enzimlerin veya proteinlerin seviyeleri birbirleriyle karşılaştırılır. Eğer denge bozuksa, bu durum karaciğerde neler olup bittiğini daha iyi anlamaya yardımcı olabilir.

Test Sırasında Neler Olur?

Test bir hastanede veya özel bir test merkezinde yaptırılabilir. Sağlık teknisyeni, kan almak için kullanacağı koldaki damarı bulacak ve ardından bölgeyi temizleyecektir. Damarların belirginleşip dışarı çıkmasını sağlamak için kol bir sıkıştırma bandıyla sarılabilir. Damara küçük bir iğne sokulur ve bir şişeye kan alınır. Bu işlem sadece birkaç dakika sürer.

Test Sonrası Neler Olur?

Sağlık çalışanı kan örneğini analiz için bir laboratuvara gönderir. Laboratuvar aynı ya da farklı bir tesiste olabilir. Bu, sonuçların ne kadar hızlı geleceğini belirleyecektir. Sonuçların alınması birkaç saat ya da birkaç gün sürebilir. Kan alımından dolayı baş dönmesi hissedilmediği sürece eve gidilebilir, ilaçlara devam edilebilir ve bir şeyler yiyip içilebilir.

Karaciğer Fonksiyon Testinin Sonuçları Nasıl Yorumlanır?

Test sonuçlarınızı alındığında, ölçülen farklı maddeler için farklı değerlerin listelendiğini görülecektir. Düşük veya yüksek seviyeler normal değerlerle karşılaştırılır. Karaciğer fonksiyon testinin yorumlanması beceri gerektirir. Doktor sonuçlar ve bunların nasıl okunacağı konusunda hastaya yol gösterecektir.

Karaciğer Fonksiyon Testleri İçin Normal Aralık Nedir?

Normal aralıklar farklı cinsiyetler ve vücut büyüklüklerinin yanı sıra farklı laboratuvarlar arasında da değişiklik gösterir. Ortalama olarak normal aralıklar şunlardır:

• Alanin transaminaz (ALT): 0 ila 45 IU/L.
• Aspartat transaminaz (AST): 0 ila 35 IU/L.
• Alkalin fosfataz (ALP): 30 ila 120 IU/L.
• Gama-glutamiltransferaz (GGT): 0 ila 30 IU/L.
• Bilirubin: 2 ila 17 mikromol/L.
• Protrombin zamanı (PT): 10,9 ila 12,5 saniye.
• Albümin: 40 ila 60 g/L.
• Toplam proteinler: 3 ila 8,0 g/dL.

Yüksek AST ve ALT Değerleri Ne Anlama Gelir?

Yüksek AST ve ALT seviyeleri karaciğer hasarına işaret edebilir. Bunlar, karaciğer strese girdiğinde kan dolaşımına en sık salınan enzimlerdir. Her ikisinin de eşit derecede yükselmesi, enfeksiyon veya diğer toksinleri içerebilecek alkole bağlı olmayan bir hasar türüne işaret eder. AST'nin ALT'den iki kat daha fazla yükselmesi alkole bağlı hasarı gösterir.

Karaciğer Fonksiyon Testi Neleri Teşhis Edebilir?

Bu kan testleri belirli bir karaciğer hastalığını kesin olarak teşhis etmek için yeterli olmayabilir ancak doktoru doğru yöne doğru yönlendirebilir ve diğer olasılıkların elenmesine yardımcı olabilirler. Nihai tanıyı koymaya yardımcı olması için görüntüleme testleri, karaciğer biyopsisi veya belirli virüsler için kan testleri gibi başka testlere ihtiyaç duyulabilir. Olası teşhisler şunları içerir:

• Yağlı karaciğer hastalığı.
• Toksik hepatit.
• Otoimmün hepatit.
• Viral hepatit (A, B veya C).
• Hemokromotozis.
• Wilson hastalığı.
• Alfa-1 antitripsin eksikliği.
• Primer biliyer kolanjit (PBC).
• Siroz.
• Karaciğer kanseri.

Karaciğer fonksiyon testi, doktorun kişinin karaciğerini kontrol etmesinin en basit yollarından biridir. Doktor ister karaciğer hastalığı arıyor olsun isterse sadece bir ilacın veya tedavinin etkilerini test etmek istiyor olsun, çok fazla bilgi elde etmek için sadece küçük bir kan örneği yeterlidir. Karaciğer fonksiyon testleri tanı koymak için tek başına yeterli bilgi sağlamayabilir ancak testten öğrenilenler sonraki adımları yönlendirmeye yardımcı olacaktır.