Diyalektik Davranış Terapisi Nedir? Faydaları Nelerdir? Nasıl Uygulanır?

Diyalektik Davranış Terapisi Nedir? Faydaları Nelerdir? Nasıl Uygulanır? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Diyalektik davranış terapisi, duyguları çok yoğun yaşayan insanlar için bir tür konuşma terapisidir. Borderline kişilik bozukluğu olan kişiler için yaygın bir terapidir ancak terapistler bunu diğer zihinsel sağlık koşulları için de uygular.

Diyalektik Davranış Terapisi Nedir?

Diyalektik davranış terapisi bir tür konuşma terapisidir (psikoterapi). Bilişsel davranışçı terapiye dayanır, ancak duyguları çok yoğun yaşayan insanlar için özel olarak uyarlanmıştır. Bilişsel davranışçı terapi, insanların düşüncelerinin duygularını ve davranışlarını nasıl etkilediğini anlamalarına yardımcı olan bir konuşma terapisi türüdür.

"Diyalektik", zıt fikirlerin birleştirilmesi anlamına gelir. Diyalektik davranış terapisi, insanların yaşamlarının ve davranışlarının gerçekliğini kabul etmelerine yardımcı olmanın yanı sıra, kendilerine yardımcı olmayan davranışları da dahil olmak üzere yaşamlarını değiştirmeyi öğrenmelerine yardımcı olmaya odaklanır. Diyalektik davranış terapisi 1970'lerde Amerikalı bir psikolog olan Marsha Linehan tarafından geliştirilmiştir.

Diyalektik Davranış Terapisi Ne İçin Kullanılır?

Diyalektik davranış terapisi, özellikle duygularını yönetmekte ve düzenlemekte zorluk çeken kişiler için etkilidir. Diyalektik davranış terapisinin, aşağıdakiler başta olmak üzere çok çeşitli ruh sağlığı koşullarının tedavisinde ve yönetiminde etkili olduğu kanıtlanmıştır:

• Borderline kişilik bozukluğu.
• Kendine zarar verme.
• İntihar davranışı.
• Travma sonrası stres bozukluğu.
• Madde kullanım bozukluğu.
• Yeme bozuklukları, özellikle tıkınırcasına yeme bozukluğu ve bulimia.
• Depresyon.
• Anksiyete.

Diyalektik davranış terapisinin bu durumların tedavisinde etkili olduğunu kanıtlamasının nedeninin, bu durumların her birinin yoğun, olumsuz duyguları kontrol etmeye yönelik sağlıksız veya sorunlu çabalardan kaynaklanan sorunlarla ilişkili olduğunun düşünülmesi olduğunu belirtmek önemlidir. Diyalektik davranış terapisi, kişi için sorunlara neden olan çabalara bağlı kalmak yerine, insanların başa çıkmanın daha sağlıklı yollarını öğrenmelerine yardımcı olur.

Bir Diyalektik Davranış Terapisti Nasıl Bulunabilir?

Diyalektik davranış terapisini uygulayan kişi bir terapist psikiyatrist (ilaç reçete edebilen bir tıp doktoru), psikolog, sosyal hizmet uzmanı veya aile terapisti olabilir. Doğru terapisti bulmak genellikle zaman alıcı bir iştir ve bu diyalektik davranış terapisi için de geçerlidir. Kişi bu arayış sırasında umudunu ve cesaretini kaybetmeden arayışa devam etmelidir. İster birinci basamak sağlık hizmeti sağlayıcısı ister bir arkadaş veya aile üyesi olsun, kişi diyalektik davranış terapisi kullanan bir terapist için kendine referans verebilecek güvendiği kişilerle konuşmalı ve onlardan fikir almalıdır. Görüşmek istenen terapistin devlet onaylı ve lisanslı bir ruh sağlığı uzmanı olduğundan ve endişe duyulan alan (örneğin, yeme bozuklukları, sınırda kişilik bozukluğu, kendine zarar verme vb.) konusunda deneyimli olduğundan emin olunmalıdır. Çoğu terapistin web sitesinde tedavi ettikleri durumlar ve sorunlar listelenir. Sorularınız varsa, seçim yapmadan önce terapistin ofisi aranabilir veya e-posta ile iletişime geçilebilir.

Potansiyel bir diyalektik davranış terapistine aşağıdaki soruları sormak faydalı olabilir:

• Diyalektik davranış terapisi konusunda aldığınız eğitimin niteliği nedir?
• Kapsamlı diyalektik davranış terapisi mi yoksa bir modifikasyon mu sağlıyorsunuz? Kapsamlı diyalektik davranış terapisi vermiyorsanız neden?
• Bir diyalektik davranış terapisi danışma ekibine üye misiniz?
• Hafta boyunca yapılabilecek olası telefon görüşmeleri ve e-postalarla ilgili politikanız nedir?
• Başlangıçta tüm terapi süreci için benden ne kadar zaman ayırmamı isteyeceksiniz?

Diyalektik Davranış Terapisi Nasıl Çalışır?

Diyalektik davranış terapisi kullanan terapistlerin temel amacı, kişinin kim olduğunu ve zorluklarını doğrulama (kabul etme) ile değişimin faydaları arasında bir denge kurmaktır. Terapist, duygu düzenlemeyi geliştirmek için yeni beceriler öğrenmeye yardımcı olacaktır.

Diyalektik davranış terapisinin yapısı terapistten terapiste değişebilir ancak genel olarak diyalektik davranış terapisi şu dört tür seansı içerir:

• Diyalektik davranış terapisi ön değerlendirmesi.
• Bireysel terapi.
• Gruplar halinde beceri eğitimi.
• Telefonla kriz koçluğu.

Diyalektik Davranış Terapisi Ön Değerlendirmesi

Terapist, diyalektik davranış terapisi başlamadan önce bir değerlendirme sunabilir. Kişiye sorular sorarak ve diyalektik davranış terapisinin nasıl çalıştığını açıklayarak diyalektik davranış terapisinin kişi için ne kadar uygun olduğunu belirleyecektir. Terapist diyalektik davranış terapisinin kişi için doğru terapi olduğuna karar verirse, ondan tedaviye ve tedavi süresine bağlı kalmasını isteyecektir.

Bireysel Diyalektik Davranış Terapisi

Bireysel diyalektik davranış terapisi, terapistle haftalık seansları içerir. Her seans yaklaşık 40 dakika ila 60 dakika sürer.

Bireysel diyalektik davranış terapisi seanslarının aşağıdaki hedefleri vardır:

• Varsa, intihar ve kendine zarar verme davranışlarını azaltarak kişiyi güvende tutmaya yardımcı olmak.
• Verimli terapinin önüne geçen davranışları sınırlamak.
• Ruh sağlığı sorunları veya ilişki sorunları gibi ilerlemeyi engelleyen konuları ele alarak hedeflere ulaşmaya ve yaşam kalitesini artırmaya yardımcı olmak.
• Yararsız davranışların yerine yeni beceriler öğrenmeye yardımcı olmak.

Terapist muhtemelen duyguları ve eylemleri takip etmek ve davranış kalıplarını aramak için bir günlük tutulmasını isteyecektir. Kişi, bu günlüğü seanslara yanında getirecektir, böylece hasta ve terapist her seansta ne üzerinde çalışacağına karar verebilir.

Gruplarda Diyalektik Davranış Terapisi Beceri Eğitimi

Bu seanslarda terapist, kişiye bir grup ortamında beceriler öğretecektir. Bu, sorunların başkalarıyla tartışıldığı grup terapisi ile karıştırılmamalıdır. Bu daha çok, bir sınıf ortamındaki öğretme ve öğrenme seansı gibi düşünülmelidir.

Diyalektik davranış terapisi becerileri, günlük yaşamdaki yetenekleri geliştirmeye yardımcı olmayı amaçlar. Terapistin öğreteceği dört beceri şunları içerir:

• Farkındalık: Bu, geçmiş veya gelecek hakkında endişelenmek yerine tamamen farkında olma ve şimdiye odaklanma uygulamasıdır.
• Sıkıntı toleransı: Bu, zor veya stresli durumlarda zararlı davranışlarla karşılık vermeden duyguları anlamayı ve yönetmeyi içerir.
• Kişilerarası etkililik: Bu, ne istediğini ve neye ihtiyacı olduğunu nasıl soracağını anlamak ve kendine ve başkalarına saygıyı korurken sınırlar koymak anlamına gelir.
• Duygu düzenleme: Bu, duyguları anlamak, daha fazla farkında olmak ve duyguların üzerinde daha fazla kontrol sahibi olmak anlamına gelir.

Telefonla Kriz Koçluğu

Diyalektik davranış terapisi, genellikle günlük yaşamda kişiyi desteklemek için telefonla kriz koçluğu içerir. Bu, seanslar arasında destek için belirli zamanlarda terapistin aranabileceği anlamına gelir.

Terapistin ne zaman aranması gerekebileceğine dair örnekler şunlardır:

• Kendine zarar vermek istemek gibi acil bir krizle ilgili yardıma ihtiyaç olduğunda.
• Öğrenilen diyalektik davranış terapisi becerileri kullanılmaya çalışıldığında ve bunun nasıl yapılacağı konusunda tavsiye almak istenildiğinde.

Bununla birlikte terapist, kendisinin ne zaman aranabileceği konusunda net sınırlar belirleyecektir, örneğin gün içinde üzerinde anlaşmaya varılan bir zaman aralığı gibi. Kriz koçluğu ihtiyaca göre çalışır. Görüşmeler genellikle kısadır ve bireysel veya grup seanslarının yerini almamalıdır.

Diyalektik Davranış Terapisinin Faydaları ve Riskleri Nelerdir?

Diyalektik davranış terapisinin çeşitli çalışmalarda insanların ruh sağlığı sorunlarına yardımcı olduğu kanıtlanmıştır. Özellikle sınırda kişilik bozukluğu olan kişiler için diyalektik davranış terapisi aşağıdakilerle sonuçlanır:

• Daha az kendine zarar verme davranışı ve öfke.
• Daha az gün hastanede yatış.
• Daha az uyuşturucu ve alkol kötüye kullanımı.
• Depresif semptomlarda iyileşme.

Bununla birlikte diyalektik davranış terapisi herkes için değildir ve çok zor olabilir. Diyalektik davranış terapisinin kişi için aşağıdaki durumlarda işe yarama olasılığı daha yüksektir:

• Olumlu değişiklikler yapmaya kararlıysa.
• Terapiye tam olarak katılmaya ve ev ödevlerini yapmaya hazırsa.
• Geçmiş yerine çoğunlukla bugününe ve geleceğe odaklanmaya hazırsa.
• Bazı seansları başkalarıyla birlikte bir grupta yapabileceğini düşünüyorsa.

Diyalektik Davranış Terapisine Ne Kadar Süre İhtiyaç Duyulur?

Diyalektik davranış terapisi genellikle en az altı ay ila bir yıl sürer. Ancak her insan kendine özgüdür ve ruh sağlığı koşulları karmaşıktır. Bir yıllık diyalektik davranış terapisinden sonra semptomlardan tamamen kurtulmak veya artık sorunlu davranışlara sahip olmamak beklenmemelidir. Birçok terapist, özellikle borderline kişilik bozukluğu tedavisinin genellikle birkaç yıl sürebileceğine inanmaktadır. Kişi, duyguları daha iyi yönetebilmenin ve daha iyi bir yaşam kalitesine sahip olmanın ne kadar uzun sürebileceği konusunda cesaretini ve umudunu kaybetmemelidir. Önemli olan yardım arıyor olmaktır. Her türlü ilerleme iyi bir ilerlemedir.

Diyalektik Davranış Terapisi Yaparken Terapisti Ne Zaman Görmek Gerekir?

Planlanmış tüm bireysel diyalektik davranış terapisi seanslarına ve grup beceri eğitimi seanslarına gitmek önemlidir. İntihara meyilli hissetmek gibi bir kriz yaşayan kişi terapistine ulaşabiliyorsa öncelikle bunu yapmalıdır. Terapist uygun değilse, 112 Acil Çağrı Merkezi aranabilir veya en yakın acil servise başvurulabilir.

Diyalektik davranış terapisi, çok yoğun bir biçimde olumsuz duygular yaşayan kişilere yardımcı olmak için etkili bir tedavidir. Doğru diyalektik davranış terapistini bulmak zor ve zaman alıcı olsa da denemeye devam etmek önemlidir. Terapiye ne kadar erken başlanabilirse ve buna bağlı kalınırsa kişinin yaşam kalitesi de o kadar çabuk iyileşecektir.