Çocukluk Çağı Obstrüktif Uyku Apnesi Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Çocukluk Çağı Obstrüktif Uyku Apnesi Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Çocukluk çağı uyku apnesi, çocuğun uyku sırasında solunum düzeninde kısa duraklamalar olması durumudur. En yaygın türü, hava yolu tıkanıklığının neden olduğu obstrüktif uyku apnesidir. Çocukluk çağı uyku apnesi, çocuğun uyku düzenini değiştirebilir ve bu da gündüzleri davranışlarını etkiler.

Çocukluk Çağı Uyku Apnesi Nedir?

Çocukluk çağı uyku apnesi, çocuğun uyku sırasında solunum düzeninde duraklamaya neden olan yaygın bir durumdur. Çocuğun solunumu, hava yolundaki bir tıkanıklık veya beyninin solunum kaslarıyla iletişim kurmaması nedeniyle değişir.

Çocuğun beyni vücudunun hava alımındaki değişiklikleri algıladığında, akciğerlerine nefes alması için sinyal gönderir. Bu, çocuğun gecenin ortasında sık sık uyanmasına neden olabilir. Bu, uyurken telefonun bir kez çaldığını duymaya benzer. Duyduğunuzda uyanırsınız ancak açmak yerine tekrar uykuya dalarsınız.

Kısa olsa da bu kesintiler çocuğun uyku düzenini etkiler. Sonuç olarak çocuk gündüzleri daha yorgun olabilir. Çocuğun doktorunun çocukluk çağı uyku apnesinden pediatrik uyku apnesi olarak bahsettiğini duyabilirsiniz.

Çocukluk Çağı Uyku Apnesinin Türleri Nelerdir?

Üç tip çocukluk çağı uyku apnesi vardır:

• Obstrüktif uyku apnesi: Bu, çocukluk çağı uyku apnesinin en yaygın biçimidir. Çocuğun hava yollarında tıkanıklık olduğunda ortaya çıkar.
• Merkezi uyku apnesi: Bu nadir görülen bir uyku apnesi türüdür. Genellikle yenidoğanları etkiler. Bir bebeğin beyninin solunumunu düzenleyen kaslarla iletişim kurmakta sorun yaşaması durumunda ortaya çıkar.
• Karma/karmaşık uyku apnesi (tedaviyle ortaya çıkan merkezi uyku apnesi): Bu, merkezi uyku apnesinin bir biçimidir. Obstrüktif uyku apnesi olan bir çocuk CPAP (sürekli pozitif hava yolu basıncı) makinesiyle tedavi gördüğünde ve merkezi uyku apnesi geliştirdiğinde ortaya çıkar.

Çocukluk Çağı Uyku Apnesi Ne Kadar Yaygındır?

Uyku apnesi çok yaygındır. Dünya çapında yaklaşık 1 milyar kişide uyku apnesi olduğu tahmin edilmektedir. Çocuklar arasında obstrüktif uyku apnesi, bebekler, küçük çocuklar, ergenler ve gençler dahil olmak üzere tüm yaşların %1 ila %5'inde görülür. Çocukluk çağı obstrüktif uyku apnesi en sık 2 ila 6 yaşları arasında görülür.

Çocukluk Çağı Uyku Apnesi Tehlikeli midir?

Bir çocuğun hafif uyku apnesi semptomları yaşaması yaygın olsa da tedavi edilmeyen çocukluk çağı uyku apnesi tehlikeli olabilir ve aşağıdaki komplikasyonlara yol açabilir:

• Büyüme ve gelişme zorlukları.
• Mesane kontrolünün kaybı (enürezis).
• Kardiyopulmoner hastalık (kalp ve akciğer rahatsızlıkları).
• Dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu (DEHB).

Çocuğun uyku düzenindeki değişiklikler çocuğun davranışını, duygusal kapasitesini ve akademik performansını etkileyebilir.

Çocukluk Çağı Uyku Apnesinin Belirtileri ve Semptomları Nelerdir?

Çocukluk çağı uyku apnesinin belirtileri ve semptomları arasında uyku sırasında ortaya çıkan aşağıdaki durumlar yer alabilir:

• Ağızdan nefes alma, yüksek sesle nefes alma veya horlama.
• Nefesin durduğu duraklamalar veya anlar.
• Öksürme veya boğulma.
• Dönme (huzursuz uyku).
• Gece terlemeleri.
• Uyurgezerlik veya uykuda konuşma.
• Yatak ıslatma.

Gündüz vakti, çocuğun uyku apnesi olduğuna dair ipuçları olabilecek aşağıdaki davranışlar fark edilebilir:

• Yorgunluk.
• Dikkatsizlik veya odaklanma eksikliği.
• Sinirli ruh hali, saldırganlık veya diğer duygusal veya davranışsal sorunlar.
• Sabah baş ağrıları.

Çocukluk Çağı Uyku Apnesine Ne Sebep Olur?

Çocuğun hava yollarındaki bir tıkanıklık veya engel, obstrüktif çocukluk çağı uyku apnesine neden olur. Çocuğun beyninden çocuğun hava yolundaki kaslara olan yanlış iletişim, merkezi uyku apnesine neden olur. Bazen bir CPAP makinesinin kullanımı daha karmaşık bir uyku apnesine neden olabilir.

Obstrüktif uyku apnesinin neden olduğu tıkanıklıklar veya engeller şunlardan kaynaklanabilir:

• Genişlemiş bademcikler veya geniz etleri: Bunlar boğazın arkasında bulunan bezlerdir. Çocukta enfeksiyon veya iltihap varsa büyüyebilirler. Genetik bir özellik, bezleri normalden daha büyük hale getirebilir.
• Kas tonusu değişiklikleri: Down sendromu veya serebral palsi gibi belirli genetik durumlar, çocuğun baş ve boynunda kas tonusu değişikliklerine neden olabilir. Çocuğun gün içinde normal bir kas tonusu olabilir ancak kas tonusu geceleri azalır ve dokuların birbirine yaklaşmasına ve hava yolunu tıkamasına neden olur.
• Kemik yapısı anormallikleri: Küçük bir çene veya üst çenenin alt çeneye göre önde olması gibi dar bir yüz kemiği yapısı çocuğun hava alımını etkileyebilir.
• Tümör: Hava yollarında büyüme tıkanıklığa neden olabilir. Bu çok nadirdir.

Çocukluk Çağı Uyku Apnesi İçin Risk Faktörleri Nelerdir?

Çocuklar şu durumlarda uyku apnesi riski altında olabilir:

• Alerjiler.
• Astım.
• Damak yarığı veya farenks flebi ameliyatı.
• Tütün dumanına maruz kalma.
• Biyolojik aile geçmişinde uyku apnesi kaydı (genetik yatkınlık).
• Obezite.
• Asit reflü.
• Üst solunum yolu enfeksiyonu.

Çocukluk Çağı Uyku Apnesi Nasıl Teşhis Edilir?

Doktor, çocuğun semptomları hakkında daha fazla bilgi edindikten ve horlayıp horlamadığı gibi uykusuyla ilgili sorular sorduktan sonra çocukluk çağı uyku apnesini teşhis edecektir. Ayrıca fiziki muayene yapacak ve tam bir tıbbi geçmiş alacaktır. Doktor, çocuğun bir uyku uzmanını ziyaret etmesini de önerebilir.

Bir uyku uzmanı, çocuğun uyku apnesi olup olmadığını belirlemek için aşağıdaki testleri yapabilir:

• Uyku geçmişi: Çocuğun gece uyku düzenlerinin bir raporu.
• Üst solunum yolu değerlendirmesi: Bu, fiziki muayene ve bazen çocuğun burnundaki tıkanıklığı değerlendirmek için röntgen veya skop gibi diğer prosedürleri içerir (burun endoskopisi).
• Uyku çalışması (polisomnografi): Bu test, çocuk uyurken onu izler. Çocuğun beyin aktivitesini, kalp atış hızını, ağız ve burnundan geçen hava miktarını, kanındaki oksijen ve karbondioksit içeriğini, kas aktivitesini, göğüs ve karın duvarı hareketini ve uyku kesintilerini ölçer.

Çocukluk Çağı Uyku Apnesi Nasıl Tedavi Edilir?

Çocukluk çağı uyku apnesi tedavisi, nedene ve ciddiyete göre değişir. Doktor, çocuğun hava yollarını temizlemeye odaklanacaktır. Tedavi seçenekleri şunları içerebilir:

• Ameliyat: Çocuğun hava yolunda daha fazla yer açmak için büyümüş bademcikleri veya geniz etlerini çıkarmak veya çocuğun baş ve boynundaki yapısal anormallikleri onarmak için ameliyat gerekebilir.
• Yaşam tarzı değişiklikleri: Düzenli egzersiz çocuğun hava yollarını doğal olarak açabilir. Ayrıca, çocuğun diyetinde yapılacak değişiklikler, yaşına göre sağlıklı bir BMI'ye (vücut kitle indeksi) ulaşmasına veya bunu korumasına yardımcı olabilir.
• İlaçlar: İlaçlar çocuğun hava yollarını açık tutmaya veya açmaya yardımcı olabilir. Çocuğun doktoru, uyku apnesinin nedenine göre ilaç önerilerinde bulunabilir. Örneğin, alerji ilaçları arasında antihistaminikler, flutikazon ve montelukast bulunur. Çocukta üst solunum yolu enfeksiyonu varsa, burun tıkanıklığı giderici bir ilaç yardımcı olabilir.
• Sürekli pozitif hava yolu basıncı (CPAP): CPAP, uyku sırasında burnun üzerine bir maske takmayı içerir. Maske, burun kanallarından hava yoluna hava üfleyen küçük, taşınabilir bir makineye bağlanır. Hava basıncı, çocuğun hava yolunu açık tutar ve böylece çocuk uyku sırasında normal şekilde nefes alabilir.

Çocuk obstrüktif uyku apnesi tedavisinden sonra karmaşık uyku apnesi geliştirirse doktor, CPAP makinesindeki hava akışı basınçlarını değiştirmeyi veya maskeyi çocuğun yüzüne yeniden takmayı önerebilir. Çoğu zaman, CPAP hava akışı basınçları çok yüksek veya çok düşüktür. Karmaşık uyku apnesinin neredeyse tüm semptomları ayarlanmış tedavi ile düzelir.

Doktor, tedavi veya rahatsızlığın evde yönetimi için bir öneride bulunmadan önce çocuğun semptomlarını değerlendirecektir.

Tedavinin Yan Etkileri Var mıdır?

Çocuğun doktoruyla önerdiği tedavinin yan etkileri hakkında konuşulabilir. Her ameliyat türü olası risklerle birlikte gelir. İlaçların yan etkileri türe göre değişir. Çocuğun doktoruna tedavi sırasında yan etkilere dikkat etmenin gerekip gerekmediği sorulmalıdır.

Çocukluk Çağı Uyku Apnesi Önlenebilir mi?

Çocukluk çağı uyku apnesinin çoğu nedeni önlenemez. Çocuğun obstrüktif uyku apnesi riski şu şekilde azaltılabilir:

• Düzenli egzersiz yapmak.
• Tütün dumanının olduğu yerlerden uzak durmak.
• Mevsimsel alerjileri yönetmek.

Çocuğun doktoru, özellikle durum biyolojik aile geçmişinde varsa, çocuğun riskini azaltmaya yardımcı olmak için kişiselleştirilmiş önerilerde bulunabilir.

Çocukta Uyku Apnesi Varsa Neler Beklenmelidir?

Tedavi ile çocukluk çağı uyku apnesi semptomları ortadan kalkabilir ve çocuk büyüdükçe üzerinde uzun vadeli bir etkisi olmaz. Tedavi edilmeyen uyku apnesi tehlikeli olabilir ve çocuğun büyümesini ve gelişimini etkileyebilir. Bazı çocuklarda yaşlandıkça kalıcı semptomlar olur ve yetişkinlik boyunca yaşam boyu yönetime ihtiyaç duyabilirler.

Çocukluk Çağı Uyku Apnesi Zamanla Geçer mi?

Çocuklarda belirli nedenlerden dolayı oluşan obstrüktif uyku apnesi semptomlarını ortadan kaldırmak için tedaviler mevcuttur. Çocukta hafif uyku apnesi semptomları varsa, bu durum büyüdüğünde düzelebilir. Bu, yaşlandıkça boğazının arkasındaki doku küçüldüğünde ve hava yollarını açtığında olabilir. Bademcikleri veya geniz etlerini çıkarmak için yapılan ameliyat, durumu etkili bir şekilde tedavi eder. Çocuk hava yolunda yeni bir tıkanıklık gelişirse obstrüktif uyku apnesi belirtileri geri dönebilir.

Ne Zaman Bir Doktora Görünmek Gerekir?

Özellikle çocuğun gecenin ortasında sık sık uyandığı veya uyurken solunum düzeninde kesintiler olduğu fark edilirse ve uyku apnesi belirtileri veya semptomları olduğu anlaşılıra bir doktoru ziyaret etmek gerekir.

Aşağıdaki durumlarda acil servise başvurulmalı veya 112 Acil Çağrı Merkezi aranmalıdır:

• Çocuk nefes almada zorluk çekiyorsa.
• Çocuğun cildi, dudakları ve tırnakları soluk, mavi veya griye dönerse.

Doktora Hangi Sorular Sorulmalıdır?

• Çocuğumun semptomlarına ne sebep oldu?
• Tedavinin yan etkileri var mı?
• Çocuğumun ameliyat olması gerekiyor mu?
• Çocuğumun CPAP cihazını ne kadar süre kullanması gerekecek?

Uyku apnesi çocukları etkileyebilir. İyi bir gece uykusu almakta zorluk çektikleri için gün içinde kendilerini yorgun hissedebilirler. Bu, gündüz ilgi alanlarını, aktivitelerini, duygularını ve davranışlarını etkileyebilir. Çocukluk çağı uyku apnesi belirtileri fark edilirse değerlendirme için bir doktora başvurulmalıdır. Doktor, ailenin ve çocuğun durumu yönetmesine yardımcı olabilir ve böylece çocuk çok daha kolay nefes alabilir.