Aşırı Yorgunluğun Sebepleri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Aşırı Yorgunluğun Sebepleri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Aşırı yorgunluğun tanımı normalden fazla ve uzun süren, aşırı bitkinlik durumudur. Şiddetli yorgunluk sabah kalkmayı ve günü tamamlamayı zorlaştırır. Birçok durum ve yaşam tarzı faktörü yorgunluğa neden olabilir. Alışkanlıklar değiştirilerek şiddetli yorgunluk giderilebilir. Altta yatan bir durum buna neden oluyorsa, bir doktor genellikle bunu yönetmeye yardımcı olabilir.

Aşırı Yorgunluk Nedir?

Herkes zaman zaman kendini yorgun hisseder. Ancak aşırı yorgunluk, aşırı derecede bitkin hissetmek anlamına gelir. Aşırı yorgunluk sabah kalkmayı, işe gitmeyi, olağan aktiviteleri yapmayı ve günü tamamlamayı zorlaştırır. Aşırı yorgunluk kişiyi çok büyük bir uyku isteği varmış gibi hissettirir ancak dinlendikten veya uyuduktan sonra bile kişi kendini yenilenmiş hissetmeyebilir.

Aşırı yorgunluk genellikle aşağıdaki gibi diğer belirtilerle birlikte ortaya çıkar:

• Depresyon ve bir zamanlar keyif alınan aktiviteleri yapma isteğinin olmaması.
• Konsantre olmakta veya odaklanmakta güçlük.
• Çok düşük enerji ve motivasyon.
• Sinirlilik, endişe ve asabiyet.
• Kas ağrısı ve güçsüzlük.

Diğer belirtileri şunlardır:

• Yorgun gözler.
• Yorgun bacaklar.
• Tüm vücut yorgunluğu.
• Sert omuzlar.
• Halsizlik (rahatsızlık/huzursuzluk).
• Can sıkıntısı.
• Sabırsızlık.

Aşırı Yorgunluğa Ne Sebep Olur?

Birçok durum, bozukluk, ilaç ve yaşam tarzı faktörü aşırı yorgunluğa neden olabilir. Yorgunluk geçici olabileceği gibi kronik (altı ay veya daha uzun süren) bir durum da olabilir. Beslenme düzeni, ilaçlar, egzersiz veya uyku alışkanlıklarını değiştirerek bunu hızla gidermek mümkündür. Yorgunluğa altta yatan tıbbi bir durum neden oluyorsa doktorlar genellikle durumu tedavi edebilir veya yönetmeye yardımcı olabilir. Aşırı yorgunluğun nedenleri şunları içerir:

Yaşam Tarzı Alışkanlıkları

Bazı yaşam tarzı faktörleri yorgunluğa katkıda bulunabilir. Bu faktörler şunları içerebilir:

• Kötü beslenme.
• Aşırı alkol kullanımı.
• Yasadışı uyuşturucu kullanımı.
• Stres.
• Tükenmişlik.
• Hareketsiz (sedanter) yaşam tarzı.
• Jetlag.

Uyku Bozuklukları

Bazı uyku bozuklukları uzun süreli bitkinliğe ve aşırı yorgunluğa neden olabilir. Bunlar şunları içerebilir:

• Uykusuzluk.
• Uyku apnesi.
• Narkolepsi.
• Vardiyalı çalışma uyku bozukluğu.
• Reçeteli ilaçlar ve tedaviler

Reçeteli İlaçlar

Bazı reçeteli ilaçlar yorgunluğa neden olabilir:

• Benzodiazepinler.
• Sedatif-hipnotikler.
• Antipsikotikler.
• Anksiyolitikler.
• Opioidler.
• Antikonvülsanlar.
• Beta-blokerler.

Diğer İlaçlar ve Tedaviler

Bazı diğer ilaçlar ve tedaviler yorgunluğa neden olabilir:

• Antihistaminikler de dahil olmak üzere reçetesiz satılan ilaçlar.
• Kemik iliği nakli.
• Kemoterapi.

Hangi Tıbbi Durumlar Yorgunluğa Neden Olur?

Aşırı yorgunluk, vücudun çeşitli bölümlerini etkileyen çok çeşitli hastalıkların, bozuklukların ve eksikliklerin bir belirtisidir. Yüzlerce durum ve bozukluk aşırı yorgunluğa yol açabilir. Aşırı yorgunluğun en yaygın nedenlerinden bazıları şunlardır:

Enfeksiyonlar

Aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok enfeksiyon yorgunluğa neden olabilir:

• Mononükleoz.
• HIV.
• COVID-19.
• İnfluenza.
• Pnömoni.
• Lyme hastalığı.

Kalp ve Akciğer Sorunları

Yorgunluk, aşağıdaki gibi kardiyovasküler ve akciğer rahatsızlıklarının yaygın bir belirtisidir:

• Kalp hastalığı.
• Postural ortostatik taşikardi sendromu (POTS).
• Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH).
• Amfizem.
• Konjestif kalp yetmezliği.

Ruh Sağlığı Koşulları

Belirli ruh sağlığı koşullarına bağlı yorgunluk, günlük aktiviteleri gerçekleştirmeyi zorlaştırabilir veya imkansız hale getirebilir. Bu durumlar şunları içerebilir:

• Depresyon.
• Anksiyete.
• Travma sonrası stres bozukluğu.

Otoimmün Hastalıklar

Yorgunluk, aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok otoimmün hastalığın belirtisidir:

• Tip 1 diyabet.
• Lupus.
• Multipl skleroz (MS).
• Myastenia gravis.
• Romatoid artrit.
• Sjögren sendromu.

Hormonal Dengesizlikler

Endokrin sistemle (vücutta hormon üreten bezler) ilgili sorunlar aşırı yorgunluğa yol açabilir. Hipotiroidizm de aşırı yorgunluğun yaygın bir nedenidir.

Diğer Kronik Durumlar

Bazı kronik durumlar ciddi ve uzun süreli yorgunluğa neden olabilir. Bunlar şunları içerir:

• Tip 1 diyabet.
• Kronik yorgunluk sendromu (CFS veya miyaljik ensefalomiyelit olarak da adlandırılır).
• Fibromiyalji.
• Böbrek hastalığı.
• Tip 2 diyabet.

Eksiklikler

Anemi ve diğer vitamin eksiklikleri (D vitamini veya B12 vitamini gibi) genellikle aşırı yorgunluktan sorumludur. Dehidrasyon yorgunluğa neden olabilir çünkü vücudun çalışması için bol miktarda sıvıya ihtiyacı vardır.

Kilo Sorunları ve Yeme Bozuklukları

Bazı kilo sorunları ve yeme bozuklukları aşırı yorgunluğa ve bir dizi başka belirtiye yol açabilir. Bunlar şunları içerebilir:

• Anoreksiya.
• Bulimia.
• Aşırı kilo/obezite.
• Zayıflık.

Doktorlar Yorgunluğu Yönetmeye Nasıl Yardımcı Olabilir?

Aşırı yorgunluğa neyin neden olduğunu bulmak için doktor kişiye, yaşam tarzı ve kullandığı ilaçlar hakkında sorular soracaktır. Ayrıca fiziki bir muayene de yapacaktır. Kan ve idrardaki belirli seviyeleri kontrol etmek için bazı laboratuvar testleri de istenebilir. Doktor ayrıca hamilelik testi de talep edebilir.

Aşırı yorgunluğu gidermek için doktor, yorgunluğa neden olan durumu veya bozukluğu tedavi edecek veya yönetilmesine yardımcı olacaktır). Kişinin sağlık durumuna bağlı olarak tedavi planı; ilaç, egzersiz veya terapinin bir kombinasyonunu içerebilir. Kişi kendini bitkin hissetmesine neden olan bir ilaç kullanıyorsa, ilacı bırakmanın veya yeni bir ilaç denemenin riskleri ve faydaları hakkında bir doktorla konuşmalıdır.

Yorgunluk Nasıl Hafifletebilir veya Giderilebilir?

Aşırı yorgunluğa tıbbi bir durum neden olmuyorsa, yaşam tarzı değişiklikleri semptomları iyileştirebilir. Aşırı yorgunluğu azaltmak için aşağıdakiler yapılabilir:

• İyi uyku alışkanlıkları edinmek: Her gece 7 ila 9 saat uyumayı hedefleyin. Yatmadan hemen önce kafein içmeyin, elektronik cihaz kullanmayın veya egzersiz yapmayın. Her gün aynı saatte yatmaya ve aynı saatte kalkmaya çalışın.
• Alkol ve madde kullanımından kaçınmak: Yasa dışı uyuşturucu kullanmayın ve alkolü ölçülü bir şekilde tüketin.
• Sağlıklı beslenmek: Dengeli bir diyet ve bol su vücudun beslenmesini ve susuz kalmamasını sağlayacaktır.
• Stresi yönetmek: Yoga, meditasyon ve düzenli egzersiz, stresi azaltmanıza ve daha fazla enerji kazanmanıza yardımcı olabilir.
• Bir doktora görünmek: Enfeksiyonları, hastalıkları, vitamin eksikliklerini ve diğer sağlık koşullarını ekarte etmek için bir randevu alın. Ayrıca, semptomlarınıza neden olup olmadıklarını görmek için aldığınız ilaçlar hakkında da doktorunuzla konuşmalısınız.
• Sık sık egzersiz yapmak: Düzenli egzersiz sağlıklı bir yaşam tarzı için çok önemlidir. Mantığa aykırı gibi görünse de güçlü egzersizler bir kez alıştığınızda kendinizi daha enerjik hissetmenize yardımcı olabilir. Ancak çok fazla egzersiz yapmak yorgunluğa neden olabilir, bu nedenle sizin için en iyisinin ne olduğu konusunda doktorunuzla konuşun.
• Sağlıklı bir kiloya ulaşmak ve bunu korumak: Doktorunuzla ideal kilonuz hakkında konuşun ve bu aralıkta kalmaya çalışın.

Yorgunluk Konusunda Ne Zaman Bir Doktor ile İletişime Geçmek Gerekir?

Arada sırada yorgun hissetmek normaldir. Herkes hastalık, uyku bozuklukları, seyahat, diyet veya ilaç değişiklikleri nedeniyle ara sıra kısa süreli yorgunluk yaşar. Ancak kişi sürekli yorgunsa bir doktorla bu durumu konuşmalıdır.

Aşağıdaki durumlarda bir doktorla iletişime geçilmelidir:

• Yorgunluğunuz birkaç günden uzun sürüyorsa.
• İşe gitmekte veya günlük aktiviteleri yerine getirmekte zorlanıyorsanız.
• Yorgunluğunuz için net bir neden (yeni bir hastalık gibi) yoksa.
• Aniden ortaya çıkıyorsa.
• 65 yaşın üzerindeyseniz.
• Ayrıca kilo kaybediyorsunuz.

Aşırı yorgunluk ciddi bir sağlık durumunun işareti olabilir.

Yorgunlukla birlikte aşağıdaki gibi başka belirtiler de varsa derhal tıbbi yardım alınmalıdır:

• Nefes darlığı veya göğüste, kolda veya sırtın üst kısmında ağrı.
• Alışılmadık derecede hızlı (taşikardi) veya yavaş (bradikardi) kalp atışı.
• Çarpıntı (kalp çarpıntısı) veya düzensiz (aritmi) kalp atışı.
• Baş ağrısı veya görme sorunları (özellikle yakın zamanda kafa bir yere çarpıldıysa).
• Bulantı, kusma veya karın ağrısı.
• Kas zayıflığı.
• Kendine veya başkalarına zarar verme düşünceleri.

Herkes zaman zaman yorgunluk nöbetleri geçirir ancak aşırı yorgunluk sabahları kalkmayı ve günü tamamlamayı zorlaştırır. Sağlık koşulları, ilaçlar ve yaşam tarzı alışkanlıkları da dahil olmak üzere birçok faktör yorgunluğa yol açabilir. Kişi birkaç günden uzun süredir kendini aşırı yorgun hissediyorsa bir sağlık uzmanına başvurmalıdır. Doktorlar durumun altında yatan nedeni bulmaya ve tedavi etmeye veya yönetmeye yardımcı olabilirler.