Araknoidit Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Araknoidit Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Araknoidit, omurilik sinirlerini çevreleyen zarlardan biri olan araknoidin iltihaplanmasından kaynaklanan nadir bir ağrı bozukluğudur. Şiddetli ağrıya ve kas güçsüzlüğü gibi nörolojik semptomlara neden olabilir. Araknoiditin birkaç olası nedeni vardır ve tedavi semptomları yönetmeyi amaçlar.

Araknoidit Nedir?

Araknoidit, omuriliğin sinirlerini çevreleyen ve koruyan zarlardan biri olan araknoidin enflamasyonundan kaynaklanan nadir bir ağrı bozukluğudur.

Araknoidit şiddetli batma, yanma ağrılarına ve nörolojik sorunlara neden olur. En yaygın olarak lomber (bel) ve torasik omurganın (orta sırt) sinirlerini, nadiren ise tüm omurgayı etkiler.

Araknoidit statik (aynı kalan) veya ilerleyici (zamanla kötüleşen) bir hastalık olabileceğinden bu durumun seyri oldukça değişkendir.

Araknoiditte Araknoid Materyale Ne Olur?

Araknoid mater, beyni ve omuriliği (merkezi sinir sistemini) kaplayan ve koruyan üç zar tabakası olan meninkslerin bir parçasıdır. Araknoid mater orta katmandır. Diğer iki katman dura mater ve pia materdir.

Meninkslerin içinde üç boşluk vardır:

• Epidural boşluk kafatası ve dura mater ile omuriliğin dura materi ve vertebral kolonun kemikleri arasındadır.
• Subdural boşluk, dura mater ile araknoid mater arasında potansiyel bir boşluktur. Araknoid mater travma, patolojik bir süreç veya beyin omurilik sıvısı eksikliğinin bir sonucu olarak dura materden ayrıldığında açılabilir. Bu durum araknoidit ile ortaya çıkabilir.
• Subaraknoid boşluk, araknoid materyeli ile pia materyeli arasındadır. Beyin omurilik sıvısı ile doludur. Beyin omurilik sıvısı beyni ve omuriliği yastıklar ve korur.

Araknoidit beyni değil, omurilik boyunca bir yerdeki araknoid tabakayı etkiler. Araknoiditte, araknoidin (subaraknoid veya subdural boşluk) hasar görmesi ve iltihaplanması aşağıdakileri içeren bir dizi olaya yol açar:

• Kolajen birikintileri.
• Sinir köklerini çevreleyen skar dokusu.
• Fibrozis (dokunun kalınlaşması veya yara izi kalması).
• Azalmış beyin omurilik sıvısı akışı.
• Sinir köklerinin kümelenmesi.
• Etkilenen sinirlere kan akışının bozulması.
• Sinir atrofisi (zayıflama).
• Sinir hasarı ve muhtemelen gergin sinirler.

Araknoid ve sinir köklerindeki bu değişiklikler nedeniyle, araknoidit sıklıkla ağrıya ve kas güçsüzlüğü ve duyusal sorunlar gibi olası nörolojik eksikliklere neden olur.

Yapışkan Araknoidit Nedir?

Araknoidit ilerledikçe, skar dokusu oluşumuna yol açabilir ve spinal sinirlerin birbirine yapışmasına ve arızalanmasına (düzgün çalışmamasına) neden olabilir. Bu da kronik yapışkan araknoidit adı verilen bir duruma yol açar.

Yapışkan araknoidit potansiyel olarak sakatlığa yol açabilir. Bu rahatsızlığı olan birçok kişi, bacaklarını kısmen hareket ettiremediğinde ortaya çıkan paraparezi nedeniyle tekerlekli sandalye kullanmak zorunda kalır.

Araknoidit Ne Kadar Yaygındır?

Araknoidit nadir görülür ancak araştırmacılar ne kadar yaygın olduğunu tam olarak bilmemektedir. Araknoiditin ortaya çıkışı çok hafiften şiddetliye kadar değiştiğinden, birçok hafif araknoidit vakası ya hiç teşhis ya da rapor edilmemektedir.

Son çalışmalar, lomber araknoidit sıklığının artan lomber omurga ameliyatları nedeniyle arttığını göstermektedir.

Araknoidit Ciddi Bir Durum mudur?

Hayatı tehdit edici olmasa da araknoidit ile ilişkili kronik ağrı ve nörolojik sorunlar yaşam kalitesini büyük ölçüde etkileyebilir. En iyi tedaviyi almak için araknoidite aşina bir doktor bulmak önemlidir.

Araknoiditin Belirtileri Nelerdir?

Araknoiditin tutarlı bir belirti modeli yoktur ancak en yaygın belirti ağrıdır. Belirtiler omurganın hangi bölümünün (hangi spinal sinirin) etkilendiğine bağlı olarak hafiften şiddetliye kadar değişebilir.

Araknoidit en yaygın olarak bele ve bacaklara (lomber omurga) bağlanan sinirleri etkiler.

Araknoidit aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok belirtiye neden olabilir:

• Baş ağrısı.
• Elektrik çarpması hissine benzeyebilen şiddetli ağrı.
• Bacaklarda karıncalanma, uyuşma veya güçsüzlük.
• Ciltte böceklerin gezinmesi (formikasyon) veya bacaktan aşağı su damlaması gibi hisler.
• Uzun süre oturmakta güçlük çekme.
• Kas krampları, spazmlar ve/veya kontrol edilemeyen seğirmeler.
• Nörojenik mesane.
• Bağırsak fonksiyon bozukluğu.
• Erektil disfonksiyon veya vajinal kuruluk gibi cinsel işlev bozukluğu.

Durum ilerlerse semptomlar daha şiddetli veya hatta kalıcı hale gelebilir. Araknoiditi olan birçok kişi sürekli ağrı nedeniyle çalışamaz ve önemli bir sakatlığa sahiptir.

Araknoidite Ne Sebep Olur?

Birçok araknoidit vakasında doktorlar kesin nedeni belirleyememektedir. Bunun nedeni, birden fazla olası nedeni olan nadir bir durum olması ve semptomların buna neden olan olaydan bir süre sonra ortaya çıkabilmesidir.

Araknoid, aşağıdaki kaynaklardan birinden kaynaklanan tahriş nedeniyle iltihaplanabilir:

• Omurga cerrahisi veya çoklu lomber ponksiyon komplikasyonları: Araknoidit vakalarının %90'ı lomber omurga ameliyatlarıyla ilişkilendirilmiştir ancak araknoidit bu prosedürlerin nadir görülen bir komplikasyonudur.
• Omurgada doğrudan yaralanma: Nadir durumlarda, düşme veya araç kazası gibi omurgadaki doğrudan travma veya yaralanma araknoidite yol açabilir.
• Kimyasallar: Miyelogramlarda kullanılan boya, bazı araknoidit vakalarından sorumlu tutulmuştur. Miyelogramlar, radyografik kontrast madde adı verilen bir boyanın omuriliği ve sinirleri çevreleyen alana enjekte edildiği tanısal testlerdir. Ancak bundan sorumlu olan radyografik kontrast madde (iofendylate) artık kullanılmamaktadır. Ayrıca, epidural steroid enjeksiyonlarında bulunan koruyucuların araknoidite neden olabileceği endişesi vardır.
• Bakteri veya virüslerden kaynaklanan enfeksiyon: Viral ve fungal menenjit, tüberküloz veya HIV gibi enfeksiyonlar omurgayı etkileyebilir ve araknoidite neden olabilir.
• Omurilik sinirlerinin kronik sıkışması: Dejeneratif disk hastalığı veya ilerlemiş spinal stenoz (omurganın daralması) nedeniyle spinal sinirlerin kronik olarak sıkışması araknoidite neden olabilir.

Araknoiditin daha az yaygın olarak bildirilen nedenleri şunlardır:

• Ankilozan spondilit.
• Guillain-Barré sendromu.
• Otoimmün vaskülit.

Araknoidit Nasıl Teşhis Edilir?

Araknoidit nadir görüldüğünden ve tüm doktorlar bu hastalığa aşina olmadığından teşhis edilmesi zor olabilir. Ayrıca araknoiditi kesin olarak teşhis edecek güvenilir laboratuvar testleri veya görüntüleme testi bulguları da yoktur. Doktorlar tanıyı klinik tablo ve semptomların yanı sıra destekleyici MR veya BT miyelografiye dayandırır.

Araknoidit Teşhisi İçin Hangi Testler Yapılır?

Kişide araknoidit semptomları varsa doktor, teşhis koymaya yardımcı olması için aşağıdaki testleri isteyebilir:

• Manyetik rezonans görüntüleme (MR): MR, vücuttaki organların ve yapıların çok net görüntülerini üreten ağrısız bir testtir. Ayrıntılı görüntüler üretmek için büyük bir mıknatıs, radyo dalgaları ve bir bilgisayar kullanır. Doktor omurganın MR'ında sinir kökü kalınlaşması ve topaklanma gibi belirli araknoidit belirtilerini arayacaktır.
• Bilgisayarlı tomografi (BT) miyelogram: Miyelogram, omurilik, sinirler ve sinir kökleri aracılığıyla omurlar ve diskler arasındaki ilişkiyi inceleyen bir görüntüleme prosedürüdür. Doktor araknoiditin belirli belirtilerini arayacaktır.
• Lomber ponksiyon: Araknoiditin omurilik sıvısındaki enfeksiyonlardan kaynaklanabileceği durumlarda bazen test için omurilik sıvısının bir iğne ile çekildiği lomber ponksiyon önemlidir.
• Elektromiyogram (EMG): Bir EMG, sinir fonksiyonunu kontrol etmek için elektriksel uyarılar kullanarak doktorun etkilenen sinir köklerindeki hasarın ciddiyetini değerlendirmesine yardımcı olabilir.

Araknoidit Nasıl Tedavi Edilir?

Ne yazık ki araknoiditin tedavisi yoktur. Tedavi esas olarak ağrıyı hafifletmeye, yaşam kalitesini artırmaya ve semptomları yönetmeye odaklanır.

Araknoidit için tedavi seçenekleri diğer kronik ağrı durumları için olanlara benzer. Doktorlar genellikle aşağıdakilerden oluşan bir program önermektedir:

• Ağrı yönetimi.
• Hidroterapi ve masaj gibi fizik tedavi.
• Germe ve hareket açıklığı egzersizleri.
• Psikoterapi (konuşma terapisi).
• Hareketlilik ve konfora yardımcı olmak için uyarlanabilir ekipman veya teknoloji.

Belirli tedavi türleri şunları içerir:

• Omurilik stimülasyonu: Omurilik stimülatörü, ağrının giderilmesi için omuriliğe elektrik sinyali ileten bir cihazdır.
• İlaçlar: Doktor, ağrıyı yönetmeye yardımcı olması için nonsteroid antienflamatuar ilaçlar veya daha güçlü ilaçlar gibi ilaçlar önerebilir. Ayrıca duloksetin, gabapentin, pregabalin ve baklofen gibi kas gevşeticiler gibi diğer ilaçları da reçete edilebilir.

Araknoidit Önlenebilir mi?

Ne yazık ki araknoiditi önlemenin bilinen bir yolu yoktur.

Araknoiditin Seyri Nasıldır?

Araknoidit genellikle kroniktir (yaşam boyu) ve ilerleyici olabilir, yani zamanla daha da kötüleşir. Semptomları yönetmeye yardımcı olabilecek terapiler ve tedaviler olsa da hastalığı tümüyle ortadan kaldıran bir tedavi yoktur.

Şiddetli araknoiditi olan kişilerin yaşam kalitesi, önemli nörolojik semptomlar ve ağrı nedeniyle genellikle kötüdür.

Araknoidit bazı kişilerde sakatlığa neden olabilir ve bu kişiler sürekli ağrı ve çeşitli nörolojik sorunlar nedeniyle tam zamanlı çalışamayabilirler. Bununla birlikte, araknoiditi olan birçok kişi önemli sınırlamalar olmaksızın yürüyebilir ve araba kullanabilir.

Araknoiditi Olanlar Kendine Nasıl Bakabilir?

Doktorların ilaç ve terapi gibi semptomları yönetme planını takip etmenin yanı sıra, kişinin kendine iyi bakması da önemlidir. Aşağıdaki eylemler kronik ağrıyla başa çıkmaya ve genel sağlık durumunu iyileştirmeye yardımcı olabilir:

• Sigara içmekten kaçınmak.
• Çok fazla şey yapmaya çalışmamak. Birkaç öncelik, dinlenme ve kişisel bakım için zaman içeren bir günlük program oluşturmak.
• Sağlıklı beslenmek.
• Mümkünse düzenli egzersiz yapmak.
• Yeterince uyumak.
• Stresi yönetmek.
• Benzer rahatsızlıkları olan diğer insanlardan bir şeyler öğrenmek için kronik ağrı ve/veya araknoidit için bir destek grubuna katılmak.
• Uyku ve ağrıyla ilgili daha fazla soruna neden olabilen alkolü sınırlamak.
• Olumlu düşünmeye çalışmak.
• Ağrıyla başa çıkmak için meditasyon, aromaterapi, biofeedback ve farkındalık eğitimi gibi sağlıklı yöntemler kullanmak.

Kronik ağrı ve depresyon ve/veya anksiyetesi olanların, ruh sağlığı durumları için de tedavi görmesi önemlidir. Depresyon veya anksiyeteye sahip olmak kronik ağrıyı daha da kötüleştirebilir. Örneğin kişinin depresyonu varsa, yorgunluk, uyku değişiklikleri ve aktivite azalması kronik ağrıyı daha da kötüleştirebilir.

Araknoidit İçin Ne Zaman Bir Doktoru Ziyaret Etmek Gerekir?

Kişiye araknoidit teşhisi konduysa, semptomları ve tedavi planını izlemek için doktoru düzenli olarak ziyaret etmek gerekecektir.

Kronik ağrı ile yaşamak asla kolay değildir. Araknoidit hem fiziksel hem de ruhsal sağlığı etkileyebileceğinden, uygun tedaviyi aramak ve kendine dikkat etmek çok önemlidir. Çevrimiçi veya yüz yüze bir destek grubuna katılmak veya stresi yönetmek için başka sağlıklı, terapötik çıkışlar bulmak yükü hafifletmeye yardımcı olabilir. Araknoidite aşina olan bir doktor bulabilmek önemlidir. Doktor, semptomları yönetmek için en iyi tedavi planını belirlemeye yardımcı olabilir.