Diz Ekleminde Kireçlenmenin Nedenleri Nelerdir?

Diz eklemi artrozu ya da halk arasında yaygın kullanılan adıyla diz eklemi kireçlenmesi, eklem yüzeyini kaplayan kıkırdağın aşınmasından kaynaklanan ilerleyici bir hastalıktır.

Diz ekleminde kireçlenmenin (diz ekleminin osteoartriti) görülme nedenleri şunlardır:

• Başka bir hastalığa bağlı olmadan yaşlanma süreci,
• Çeşitli romatizmal hastalıklar (romatoid artrit vb.),
• Travma sonrasında eklem kıkırdağının bozulması (post travmatik artrit),
• Eklemi oluşturan kemiklerde kemik içi hücrelerin çeşitli nedenlerle ölmesi (osteonekroz).

Diz Ekleminde Kireçlenmenin Belirtileri Nelerdir?

Ailede eğer artroz varsa, kireçlenmenin ortaya çıkma ihtimali artar. Diz eklemindeki artroz daha çok kadınlarda görülür. Belirti ve bulgular arasında hastalarda en sık karşılaşılan yakınmalar ise şunlardır:

• Eklem ağrısı,
• Takılma,
• Sabah tutukluğu,
• Zaman zaman dizde şişme ve yol yürüme mesafesinde kısalmadır.

Diz Ekleminde Kireçlenmesinde Teşhis Nasıl Konur?

Diz eklemi kireçlemesinde yakınmaların süresi genellikle uzun yıllara yayılmakla birlikte ağrı şiddetinde ani artışlar gözlenebilir. Hastaların büyük bir kısmı desteksiz sokağa çıkamadığını belirtirler. Hastalık ilerledikçe ağrı kesiciler fayda sağlamamaya başlar. Dinlenme esnasında dahi hastanın ağrıları devam eder.

Hastalığın teşhisinde, hastanın yakınmalarını dinlemek ve fizik muayene ile eklemin durumunu gözlemek önem taşır. Teşhis koymada eklemin röntgen ile incelenmesi yeterlidir. Bazı özel hallerde MR tetkiki yapılabilir.

Diz Ekleminde Kireçlenmesinde Medikal Tedavi Yöntemi Nedir?

• Diz eklemi kireçlenmesinde medikal tedavi, erken evrelerdeki osteoartrit hastalarında yaşam tarzı değişiklikleriyle daha iyi duruma getirilebilir.
• Egzersiz, yük dağılımını kolaylaştıran baston kullanımı ve diğer yardımcı yöntemler kullanılabilir.
• Hastaların ideal kilolarına inmesi, dize binen yükleri azalttığından hem hastalığın ilerlemesini azaltır hem de uygulanan tedavi yöntemlerinin etkinliğini ve süresini arttırır.
• Diz eklemi kireçlenmesinde ilaç olarak ağrı kesiciler ilk tercihlerdir. Parasetamol, aspirin gibi basit ağrı kesiciler başlangıçta son derece etkilidir. Romatizma ilaçları (non- steroid antienflamatuar ilaçlar) iyi bir seçenektir ve birçok aşamada hastanın ağrılarını kontrol eder. Yalnız bu ilaçların mide üzerindeki yan etkileri uzun süreli kullanımda sorun çıkarabilir.
• Eklem koruyucu ilaç dışı besin takviyeleri (glokozamin ve kondroitin) erken evre osteoartritte kıkırdak bozulmasını yavaşlatmak amacıyla verilebilir.
• Eklem içi enjeksiyonlar daha çok orta düzeyli osteoartritlerde akut atağının olmadığı ve ağrının kısmen kontrol altında olduğu durumlarda kullanılırlar.

Diz Eklemi Kireçlenmesinde Cerrahi Tedavi Yöntemi Nedir?

Yapılacak cerrahi tedavi metodu, hastalığın evresine göre değişiklik gösterir. Cerrahi yöntemle diz eklemindeki kireçlenmelerde şu sorunlar tedavi edilir:  

• Artroskopik olarak bozulmuş olan kıkırdağın temizlenmesi,
• Eklem içindeki eklemi bozan sıvıların temizlenmesi,
• Eklemin yıkanması,
• Diz ekleminde uyluk ve kaval kemiği arasında bir dizilim bozukluğu varsa kemiklerin yeniden şekillendirilmesi,
• Yarım veya tam diz protezi ameliyatları ile bozulmuş olan kıkırdağın miktarına göre kıkırdak transferi.

Diz Eklemi Kireçlenmesinde Kemik Yönlendirme Ameliyatları (Osteotomi) Nasıldır?

Diz eklemi kireçlenmesinde kemik yönlendirme ameliyatları (osteotomi), genç ve dizin iç yarısının daraldığı, dış yarısının ise sağlıklı olduğu durumlarda yapılır.
Kaval kemiğinin diz eklemine yakın bölgesinde yapılacak açı değiştirme operasyonu ile bacağın yönü dışarı doğru değiştirilir. Böylece yürüme anında ağırlık içten dışa aktarılarak hastanın dizinin sağlam dış yarısını kullanması sağlanır. Bu operasyon sonrası hastaların büyük kısmında 5-10 yıl rahat bir hayat sağlanabilmektedir.

Diz Eklemi Kireçlenmesinde Diz Protezi Nedir?

Diz eklemi artrozu hastalığında, diğer tedavi yöntemlerine cevap vermeyen kireçlenmeler protez ameliyatı ile tedavi edilir. Protez ameliyatındaki amaç, hastanın ağrılarını gidermektir. Ağrısız olarak yürümesi, oturup kalkması, merdiven inip çıkması esas amaçlardır. Protez denince şu anlaşılmalıdır: Dizde eklem yapan üç kemiğin eklem yüzeylerinin kesilerek çıkarılması ve bu yüzeylerin metal ve plastik parçalar ile kaplanmasıdır. Diz ekleminde uygulanan eklem protezleri uzun yıllardır denenmiş ve başarılı sonuçlar alınmış malzemelerdir. Metal alaşımdan yapılırlar ve hemen hemen hiçbir zaman vücutta metal alerjisi gibi reaksiyonlara neden olmazlar.

Diz Eklemi Kireçlenmesinde Diz Protezinin Ömrü Ne Kadardır?

Diz protezi ekleme yerleştirildikten sonra protezin ortalama ömrü, 20-25 yıl veya üzerinde bir süre olmalıdır. Bu süre sonunda protez gevşeme sorunları ortaya çıkabilir. Gevşeme ağrıya neden olur ve hastada ağrı yakınmaları başlar. Böyle bir durumda hasta tekrar ameliyat edilerek gevşemiş protez çıkarılır ve yerine yenisi yerleştirilir.

Diz Eklemi Kireçlenmesinde Diz Protezi Ameliyatı Komplikasyonları Nelerdir?

Protez ameliyatı ortopedinin en ciddi ameliyatlarından biridir. Ameliyat öncesi ve sonrasında uyulması gereken kurallar vardır. Ameliyat sırasında da komplikasyonları önlemek için mümkün olan bütün önlemler alınmalıdır. Protez ameliyatlarında görülme ihtimali olan komplikasyonları şu şekilde sıralayabiliriz:

• Anestezi ile ilgili olanlar,
• Teknik olarak ameliyatla ilgili olanlar,
• Ameliyat sonrasında protez çevresinde enfeksiyon gelişmesi,
• Tromboemboli (bacak damarlarındaki pıhtının diğer organlara giderek buradaki damarları tıkaması),
• Ameliyat sonrası erken dönemde protezin gevşemesi.

Bu komplikasyonlara karşı ameliyat öncesi ve sonrası dönemde ameliyatı gerçekleştiren hekim ve anestezi uzmanı, birlikte gereken önlemleri alırlar. Hastaya gereken koruyucu medikal tedaviyi yaparlar. Hastanın ameliyat sonrası dönemde, erken ayağa kaldırılması ve günlük hayatına bir an önce döndürülmesiyle komplikasyonlar en aza indirilmiş olur. Bu komplikasyonların oranı, uygun merkezlerde ve cerrahi teknikle yapılarak gerekli önlemler alındığında oldukça azdır.